Kunstenaar heeft buik vol van plastic

Foto: Isabelle Diercks

Kunstenaar Toon Eerdekens is niet het type dat zwerfvuil opruimt, want zo verhul je het probleem alleen maar. Nee, hij stelt ons plastic afval tentoon...

Je bent op Facebook zeer actief rond plastic als afvalprobleem. Vanwaar die interesse?

Het is probleem waar ik nooit kon naast kijken. Zo herinner ik me nog precies de eerste geribbelde plastic melkflessen in de jaren zeventig, de eerste plastic fles die ik zag dobberen op zee in Zuid-Italiaanse Palinuro in 1977, en de stort van plastic verpakkingen in de baai waar we voor anker gingen op het Caraïbische eiland Bequia in 1989. Ik dacht steeds: Waar moet dat plastic naartoe als het nooit vergaat? Ik reis nu heel wat minder dan vroeger, omdat ik niet kan aanzien hoe de prachtige planeet uit mijn jeugd is verworden tot – letterlijk – een vuilnisbelt. Overal waar ik nog kom, springt het plastic mij in het oog: in ieder rioolputje, op elke rivieroever, op elke vloedlijn, helaas ook in mijn geliefde Giekenland.

Ik doe niet mee aan opruimacties, want die verhullen het probleem

Je beperkt je dus niet tot het plastic afval de Noordzee.

Nee. Heel de wereld is vergiftigd met plastic. Ik ben er altijd en overal mee bezig, tot in mijn dromen of slapeloze nachten. Ik zie plastic echt als één van de grootste milieubedreigingen ooit. Het aantal dieren dat jaarlijks de hongerdood sterft met een maag vol plastic, of stikt in een plastic zak of andere rommel loopt in de miljoenen. En dan spreken we nog niet van de chemische vervuiling door plastic, want plastic is bovenal chemisch afval dat heel de voedselketen in onze oceanen aantast...

Wat probeer je daar zelf aan te doen?

Ik spendeer elke dag uren om het probleem zichtbaar te maken. Zolang het grote publiek niet beseft dat plastic een dodelijke bedreiging is voor ieder van ons, zal er niets veranderen. Daarom doe ik nooit mee aan opruimacties, hoe tegenstrijdig dat ook mag klinken. Als ‘afvalkunstenaar’ maak ik het plastic in onze bermen en rivieren net zichtbaar: Ik niet het vast op paaltjes langs de weg, stel het tentoon, hang het zelfs in bomen langs onze wegen. Ik maak er vergankelijke werken mee die ik fotografeer en post op mijn Facebookpagina. Of ik maak video's van plastic na carnavalsstoeten, van plastic in onze rivieren, van aangespoeld plastic op onze stranden...

Statiegeld voor petflessen, zou dat een oplossing zijn volgens jou?

Absoluut. Momenteel ben ik heel actief bezig met het promoten van statiegeld. De verpakkingsindustrie neemt het niet zo nauw met de waarheid op dit vlak. Ze stelt alles in het werk om dat idee tegen te houden. Maar volgens een recente studie zal het invoeren van statiegeld meteen 5600 ton Vlaams zwerfvuil voorkomen, omgerekend ongeveer 150 miljoen blikjes en plastic flessen. Statiegeld werkt dus, bespaart tientallen miljoenen en zou een belangrijke vermindering betekenen van plastic in onze bermen, beken en rivieren.

Tobias Pans

Naam:

Toon Eerdekens

Leeftijd:

59 jaar

Beroep:

Onvermoeibare strijder tegen plastic afval

Hobby's:

Fietsen en zeilen

Spreek je ook mensen aan om hen te sensibiliseren?

Het is niet mijn bedoeling om mensen individueel aan te spreken op hun gedrag. Ik leg de verantwoordelijkheid eerder bij de afvalproducenten en bij het beleid dat niets doet om het probleem in te dijken, en wil structurele maatregelen helpen forceren. De leugens van de plasticindustrie doorprikken, zoals Greenpeace al jaren doet met de olie-industrie en de nucleaire sector. Dát is het eigenlijke doel van mijn sensibiliseringsacties en afvalkunst. In de mate van het mogelijke ban ik wel plastic uit mijn eigen leven: geen wegwerpflessen of geen dingen in plastic als er alternatieven bestaan.

We hebben je leren kennen door je berichten op Facebook. Hoe goed ken jij ons?

Ik volg Greenpeace eigenlijk ook vooral via Facebook, al doet het me altijd veel plezier als jullie acties de kranten of de televisie halen. Kernenergie, ontbossing, of ecologische landbouw, het zijn allemaal thema’s die me na aan het hart liggen. Maar vooral de acties om oliebedrijven uit de Noordpool te houden, spreken me aan. Het gaat – net als bij plastic – om een onomkeerbaar proces. Zoals bij heel wat andere milieuproblemen helaas…