Waar is de tijd dat we met verbazing keken naar fietsers met een mondmaskertje in Japan. Of ons gelukkig prezen dat we niet in China wonen, waar ze soms dagenlang de zon niet zien door de dikke laag smog. We waanden ons hier veilig. Natuurlijk waren er ozonpieken in de zomer, en ging de luchtvervuiling wel eens over de schreef op windstille dagen in de winter, maar voor de rest viel het reuze mee, toch?

Bedrog

Tot het schandaal rond Dieselgate losbarstte. Bleek dat we jarenlang bedrogen waren door de auto-industrie. De uitstoot van dieselwagens was geen klein beetje hoger dan gezegd, de waarden werden gigantisch overschreden: soms zelfs tot 18 keer wat ze officieel mochten uitstoten. De autosector sloeg uiteindelijk mea culpa en zou zijn leven beteren.

Niet dus: de allernieuwste modellen doen het qua uitstoot van stikstofdioxide (NO2) vaak geen haar beter dan de oude modellen. En laat NO2 nu net zo schadelijk zijn voor onze gezondheid. De overheid wil de autosector niet tegen de haren in strijken, en laat hun belangen zwaarder doorwegen bij haar beslissingen dan de gezondheid van de eigen bevolking. En dat terwijl er in België, met zijn druk verkeer en dicht wegennetwerk, enorm veel diesels rondrijden.

Naar de rechter

We konden het niet langer laten gebeuren. Dus kochten we met Greenpeace een eigen professioneel meetapparaat voor luchtvervuiling, waarmee we afgelopen zomer en najaar het hele land doorkruisten. We wisten intussen wel dat de gegevens niet zouden meevallen, maar toch schrokken ook wij van de resultaten. Begin september stuurden we een brief naar de bevoegde ministers om ze te laten weten dat we van plan zijn naar de rechter te stappen: het is de plicht van onze politici om onze lucht gezonder te maken. Met die ingebrekestelling trokken we in ons land de Schone Lucht-campagne op gang, een campagne die loopt in heel Europa en intussen al veel stof heeft doen opwaaien.

Koning Auto onttronen

Overal komen burgers op straat om verandering te eisen. Want het gaat natuurlijk veel verder dan alleen maar dieselauto’s bannen uit de centra van steden. Dat kan een eerste stap zijn, maar ook benzineauto’s zijn natuurlijk schadelijk voor het milieu. En belastend voor de leefbaarheid van steden en gemeenten: de auto blijft voorlopig koning, en fietsers en voetgangers buigen het hoofd. Het zou nochtans zoveel fijner zijn, mochten er minder auto’s in het straatbeeld zijn. Dat betekent meer plaats voor mens en groen, minder lawaai, veiliger om je te verplaatsen en minder vervuiling. Ook voor autobestuurders zelf zou het beter zijn als veel mensen overschakelen op alternatieven: zo leuk is het nu ook niet om met zijn allen aan te schuiven in de file. Maar daar wringt het schoentje: de alternatieven. We hebben overal veilige fiets- en voetpaden nodig, en een kwalitatief, goed werkend openbaar vervoer.

Autodelen wint aan populariteit, want meer en meer mensen beseffen dat een eigen auto erg duur is.

Keuzes maken

Er is ook goed nieuws: elektrische auto’s, die een deel van de oplossing kunnen zijn, worden steeds betaalbaarder. Ook autodelen wint aan populariteit, want meer en meer mensen beseffen dat een eigen auto erg duur is. Zeker als je er rekening mee houdt dat die gemiddeld maar 5% van de tijd gebruikt wordt. En als we in de toekomst ook gedeelde zelfrijdende auto’s krijgen, dan opent dat nieuwe perspectieven. Maar welke kant de technologie ook uitgaat, we gaan keuzes moeten maken en onze manier van verplaatsen aanpassen: veel meer treinen bij lange verplaatsingen, veel meer stappen en fietsen voor korte afstanden. Daar vaart niet alleen de lucht, maar ook onze gezondheid en het klimaat wel bij. En als er een correcte prijs op vervuiling wordt gekleefd, is het zelfs goedkoper .

In actie!

Onze ingebrekestelling aan de ministers voor leefmilieu, is slechts het begin van een jarenlange, intense campagne. Vervuilde lucht treft ons allemaal, en dus moet het opnieuw gezond maken van die lucht bovenaan de agenda staan. Op autoloze zondag droegen een aantal schattige kinderen de diesel symbolisch ten grave. In een korte toespraak legden zij uit hoe zij de toekomst zien: steden en gemeenten met veel ruimte voor groen, waar mensen centraal staan, niet auto’s. En in oktober, exact een jaar voor de volgende gemeenteverkiezingen, voerden 8 lokale Greenpeace groepen in evenveel Belgische steden actie voor schone lucht. Verschillende standbeelden kregen een mondmaskertje aangemeten, fietsers kwamen op straat om meer plaats te eisen.

En in 2018 ?

Begin 2018 krijgen we de resultaten van onze grote meetoefening van stikstofdioxide in scholen. Meer dan 250 scholen in het hele land toonden zich bereid om de luchtkwaliteit in en rond hun school te meten. Dat is enorm. Momenteel worden de testbuisjes die overal werden opgehangen, van midden november tot midden december, geanalyseerd in het lab. Met de resultaten in de hand zullen we opnieuw politici, maar ook ouders en andere weggebruikers, inspireren tot verandering. We moeten onze kinderen beschermen tegen vervuilde lucht want zij zijn extra kwetsbaar.

In oktober trekken we met zijn allen naar de stembus om nieuwe lokale besturen te kiezen. Wijs je politici op hun plichten, ook zij zijn verantwoordelijk voor de lucht die wij inademen. Zij moeten zorgen voor betere infrastructuur voor voetgangers en fietsers, een groenere schoolomgeving, maatregelen die leiden tot minder verkeer, een proper eigen wagenpark.