Welkom in Antarctica, een adembenemende wereld van drijvende ijsbergen. Het is het enige continent op aarde waar geen mensen permanent wonen. Waar pinguïns richting zee waggelen, op zoek naar verse vis en krill voor hun kuikens. Hier kun je blauwe vinvissen, orka’s en zeehonden zien. Nog dieper onder de donkere zeespiegel wemelt het van het leven. Tijdens een expeditie in januari heeft Greenpeace, met onder andere een filmploeg van CNN in zijn zog, unieke ecosystemen ontdekt op de Antarctische zeebodem.
“De kleurrijke filmbeelden bewijzen hoe uniek het zeeleven in de wateren rond Antarctica is en hoe belangrijk het is dit te beschermen. Er zijn zeldzame organismen te zien waarover nog heel weinig bekend is en die worden bedreigd door visserij en andere schadelijke activiteiten”, zei de Nederlander en campagneleider aan boord van de Arctic Sunrise, Pavel Klinkhamers, hierover.
"We hebben de wereld getoond wat er onder het poolijs leeft"
Maak kennis met onze Finse collega Laura Meller, beleidsexperte voor de Noord- en Zuidpool bij Greenpeace.
In oktober hadden we een kans om de Weddellzee te beschermen. Hoe heb je daar naartoe geleefd?
Ik was hoopvol gestemd. Afgelopen jaar hebben we aan de wereld getoond wat er op het spel staat in Antarctica, en meer dan 2 miljoen mensen willen ook een betere bescherming voor de Zuidpoolzee. Dat hadden we op voorhand nooit durven dromen. Ik was natuurlijk benieuwd om te zien of die aandacht ook zou doordringen tot onze wereldleiders. Het was een beetje alles of niets, aangezien er unanimiteit nodig is onder de 25 leden van de CCAMLR. En hoewel er dit jaar een momentum was, kunnen we ons nog beter voorbereiden om het volgend jaar opnieuw te proberen.
Waarom is deze campagne belangrijk voor Greenpeace?
Greenpeace komt al sinds 1985 in actie voor de Zuidpool. Dankzij onze schepen kunnen we op zeer afgelegen plaatsen gaan om er te getuigen van de pracht van deze regio maar ook van de bedreigingen. Samen met de miljoenen mensen die ons steunen wereldwijd, kunnen we ervoor zorgen dat iedereen weet wat er zich momenteel in Antarctica afspeelt, en waarom het zo belangrijk is om deze plek beter te beschermen. Het voorstel van de EU om hier een enorm groot nieuw zeereservaat in te stellen, biedt ons een unieke kans om een deel van de Zuidpoolzee terug te geven aan de natuur.
Meer dan 2 miljoen mensen willen ook een betere bescherming voor de Zuidpoolzee
Bijna alle krillvissers zullen zich terugtrekken uit een groot gebied rond de Zuidpool. Wat betekent deze overwinning voor jou?
Een belangrijke stap. Krill zijn garnaalachtige diertjes die de basis vormen van alle leven in deze wateren. Het grootste deel van de krillindustrie zal niet langer vissen in grote delen van de Zuidpoolzee waar pinguïns hun voedsel halen. Bovendien zijn deze krillvissers voorstander van de oprichting van grote zeereservaten - via politieke weg. We hopen dat politici de boodschap begrepen hebben, en de juiste beslissingen zullen nemen om deze ecosystemen op lange termijn te beschermen.
Hoe blik je terug op de expeditie die Greenpeace eerder dit jaar heeft gedaan?
Ik was helaas niet aan boord van de Arctic Sunrise. Maar ik ben bioloog van opleiding, en vreemde wezens in onze oceanen vind ik enorm fascinerend (lacht). Het materiaal dat de wetenschappers verzameld hebben op de zeebodem aan de zuidpool, heeft volgens mij veel mensen de ogen geopend. Hoe is het mogelijk dat in zulke extreme condities (koud, donker) toch zoveel levensvormen voorkomen? Onze expeditie heeft zichtbaar gemaakt wat er onder het ijs leeft, en hoe kwetsbaar dat leven is. Er zijn nog quasi ongerepte plekken op aarde, en we moeten ze beschermen voor de generaties die na ons komen.
Hoe word je eigenlijk beleidsadviseur voor Greenpeace?
In deze job combineer ik verschillende facetten van mijn opleiding: ik heb gedoctoreerd in de biologie, en tijdens die periode raakte ik geïnteresseerd in klimaatactie. Met deze bagage kon ik beginnen als beleidsadviseur bij de Noordpoolcampagne van Greenpeace, en nu gebruik ik mijn ervaring om hetzelfde te doen voor de Zuidpool…
|
Want laat het duidelijk zijn: zelfs in dit afgelegen gebied staat het zeeleven onder druk. Ongeremde jacht in het verleden bracht de blauwe vinvis tot op het randje van uitsterven. Het herstel gaat langzaam door nieuwe bedreigingen, zoals klimaatverandering, vervuiling en de oprukkende industriële visserij.
Grootste zeereservaat
Daarom stelt de Europese Unie voor om een deel van de Zuidpoolzee af te sluiten - meer bepaald de baai van de Weddellzee - waar de fauna en flora aan de zuidpool zich weer kan herstellen. Dit reservaat zou 1,8 miljoen km² beslaan, dat is vijf keer de oppervlakte van Duitsland. Greenpeace staat pal achter het voorstel geschaard, en samen willen we nu de rest van de wereld overtuigen.
In oktober kwamen regeringen die verantwoordelijk zijn voor de Zuidpoolzee bijeen in Hobart, op het Australische eiland Tasmanië. Op de agenda: de mogelijke oprichting van een reservaat in de Weddellzee. De 25 leden van de Commissie die zich bezighoudt met de instandhouding van het zeeleven van Antarctica (CCAMLR) beslissen met unanimiteit. Het beloofde dus nog spannend te worden. Ook Greenpeace was als waarnemer aanwezig op de vergadering met een delegatie.
Helaas: de leden van de commissie raakten het niet eens, en dus wordt de oprichting van ‘het grootste mariene reservaat ter wereld’ in de koelkast gestopt.
Al meer dan 2 miljoen mensen
Het goede nieuws: België steunde als lid van de CCAMLR openlijk het voorstel. Ons land erkent naar eigen zeggen de noodzaak om de biodiversiteit in deze bijzonder kwetsbare regio te beschermen en om de natuurlijke habitats en ecosystemen te behouden. Er was ook de druk van meer dan 2 miljoen mensen wereldwijd die de petitie van Greenpeace hadden ondertekend. Deze zaken geven ons hoop dat het uitstel maar geen afstel is voor een beschermde Weddellzee.
De commissie die beslist over de bescherming van de Zuidpoolzee komt jaarlijks bijeen. Volgend jaar hebben we dus een nieuwe kans om - met de hulp van een delegatie ter plaatse en de stem van miljoenen mensen wereldwijd - de Antarctische Oceaan te beschermen. Niet enkel op de Zuidpool natuurlijk: Greenpeace wil - net als wetenschappers - dat we tegen 2030 minstens 30% van onze oceanen als reservaat inkleuren. De oceanencampagne zal in 2019 meer aandacht krijgen.