Als de Tapajós-stuwdam er komt, zal die enorme schade aanrichten in het hart van het Amazonewoud. Deze vier foto’s tonen waarom.
De Munduruku
De Munduruku wonen al eeuwenlang in het Tapajós-bekken. In de tweede helft van de 18de eeuw kwamen ze voor het eerst in contact met Portugese veroveraars. Ze waren grote krijgers voor wie de Portugezen bang waren - en dat zijn ze nog steeds. Alleen vechten ze nu met woorden in plaats van met wapens, zo vertelde Cacique (=stamhoofd) Juarez ons.
Al meer dan dertig jaar eisen ze officiële erkenning van hun land zodat er geen stuwdam kan komen en ze hun rijke cultuur en levenswijze verder kunnen blijven doorgeven aan de volgende generaties. Ze doen dat op hedendaagse wijze: ze hebben hier een school, snelle motorboten en willen nu ook graag internet.
De jongeren houden af en toe een fuif met luide muziek – ook dappere krijgers moeten af en toe eens wat stoom aflaten. Ze zijn er trots op dat de Munduruku een belangrijke rol spelen in het behoud van het Amazonewoud. Met hen verdwijnt vaak ook het bos. Reden genoeg om hen in hun strijd te ondersteunen!
De biodiversiteit
Het Amazonewoud en zijn rivieren herbergen een gigantische schat aan biodiversiteit. Veel dieren zijn schuw en doordat wij hier zijn leeft er momenteel zo’n grote groep mensen in het dorp van de Munduruku, dat het niet zo gemakkelijk om ze te zien. Dat is zeker het geval voor de vissen in de rivier. In het dorp zijn onder andere spinnen en supergrote sprinkhanen goed vertegenwoordigd, er is een wild varkentje dat ons regelmatig opzoekt, en de kleine springaapjes zijn speelkameraadjes voor sommige kinderen. De grote brulapen die in het woud leven, kunnen we alleen horen – vooral ’s nachts maken ze veel lawaai. Overdag zijn het vooral de papegaaien die veel kabaal maken.
De levenscyclus van bijna al deze dieren is nauw verbonden met het bos of met het seizoensgebonden waterpeil van de rivier, dat door de bouw van een stuwdam ingrijpend verandert. Velen zullen het dan ook erg moeilijk krijgen om te overleven als de Tapajós-dam gebouwd zou worden.
Amazonewoud
Het is een unieke ervaring om tussen de reuzengrote bomen in het hart van het machtige Amazonewoud te staan – het grootste tropische regenwoud ter wereld. Het is een ingenieus maar tegelijkertijd fragiel ecosysteem.
Als het ernstig aangetast wordt door boskap, bijvoorbeeld voor grote infrastructuurwerken zoals een waterkrachtcentrale, kan het zijn rol niet meer vervullen als woonplaats voor mens en dier maar ook niet als CO2 opslagplaats – het woud wordt dan een bron van broeikasgasuitstoot. Het verdwijnen van het Amazonewoud is daarom meteen ook een ramp voor de strijd tegen de opwarming van de aarde. Daarom vinden de Munduruku het heel belangrijk om een markeringsplaat die de grenzen van hun gebied aangeeft op te hangen waar illegale houtkappers hun land al zijn binnengedrongen. Dat is vaak de voorbode van grootschalige ontbossing.
Tapajósrivier
Voor de Munduruku, maar ook voor de niet-inheemse traditionele gemeenschappen die langs haar oevers leven, is de Tapajósrivier op vele manieren een bron van leven. Ze vangen er vis om te overleven, de rivier voorziet hen (en ook ons) van drinkwater, ze wassen zich erin en het is een heel belangrijke transportweg.
Ook wij verplaatsen ons over de rivier om de plaatsen te bereiken waar we samen met hen hun land in kaart brengen en afbakenen. Maar de bouw van een stuwdam kan lokale gemeenschappen afsluiten van elkaar – terwijl de rivier net zo belangrijk is om hen met elkaar te verbinden. En grootschalige manipulatie van haar stroombekken, bijvoorbeeld door de aanleg van een stuwmeer, zal ertoe leiden dat de Munduruku een deel van hun land zullen verliezen. Als je hier bent, is het moeilijk om je voor te stellen dat dit levendige dorp van de kaart zou geveegd worden.
Help mee om het hart van het Amazonewoud te redden
Lees ook de eerste blog van An in het Amazonewoud.
