Greenpeace is een organisatie die graag vooruitkijkt. Dat is nodig als we deze planeet in stand willen houden. We voeren campagne om telkens meer en nieuwe stappen vooruit te zetten om zo snel mogelijk ons einddoel te bereiken: nulontbossing. Maar bij dit jaareinde blik ik met plezier terug op de bakens die we samen met onze sympathisanten en vrijwilligers verzet hebben. 2015 wordt wat ons betreft het jaar van de waarheid voor veel bedrijven en overheden om hun mooie beloften in de praktijk te brengen.
Palmolie: ontbossingsvrij wordt stilaan de norm
Een van onze meest zichtbare campagnes dit jaar draaide rond ontbossingsvrije palmolie. Het startsein om een heleboel marktspelers aan te zetten tot nulontbossing werd eigenlijk al gegeven in december 2013, toen we in België de drie grote supermarktketens het vuur aan de schenen legden en palmoliegigant Wilmar een nieuw beleid aankondigde. Wereldwijd overtuigden we een resem consumentenbedrijven, van L’Oréal tot Ikea. In sommige gevallen was daar zelfs harde actie voor nodig – denk maar aan Procter & Gamble. De activisten die aan het P&G-hoofdkwartier in Cincinnati een enorm spandoek hadden opgehangen, riskeerden trouwens tot 9,5 jaar celstraf. Zopas hebben we vernomen dat ze niet naar de gevangenis hoeven en er met 80 uur gemeenschapsdienst van afkomen. De rede heeft gezegevierd, maar het waren slopende maanden voor alle betrokkenen.
Met enige trots en een zeker genoegen blikken wij hier op kantoor graag terug op een van de eerste Belgische bedrijven die overgingen tot een duidelijk engagement: Delhaize. Dat gebeurde niet in het minst door de actieve online interventies van velen. In de retailsector was de toon gezet en volgde Carrefour het voorbeeld van Delhaize. Bij de ‘grote drie’ op onze markt blijft het vooral nog wachten op Colruyt.
Gelukkig veranderden ook vele andere bedrijven het geweer van schouder onder onze druk. In België publiceerde Lotus Bakeries een statement terwijl Vandemoortele als grootste Belgische palmolie-importeur onlangs ook een nieuw aankoopbeleid afkondigde. De Belgische Alliantie voor Duurzame Palmolie zette dan weer de toon voor wat nog komen gaat met zijn nieuwe palmoliecharter.
Want al is het ene engagement steviger dan het andere, het zijn op dit moment toch nog vooral toezeggingen op papier die nu snel in de praktijk moeten worden gebracht. In Indonesië blijft de ontbossing immers toenemen. Ook de bedreiging voor de toenemende kap van Afrikaans regenwoud is lang niet geweken, ondanks het feit dat we minstens één zulk project al behoorlijk vertraagd hebben.
Je hoort mij al komen: ook volgend jaar zullen we je nog nodig hebben om ervoor te zorgen dat ontbossingsvrije palmolie niet alleen de norm is op papier, maar ook op het terrein.
Soja: moratorium verlengd
Het is jaren geleden dat je opgeroepen werd om ons te helpen een stokje te steken voor de kap van het Braziliaanse Amazonewoud door de soja-industrie. De geslaagde acties van toen hebben er jarenlang voor gezorgd dat er een moratorium van kracht was om de soja-expansie te stuiten. Het moeizame jaarlijkse onderhandelingsproces om dat moratorium te verlengen werd dit jaar succesvol afgerond met een verlenging ervan tot mei 2016. Tegen dan moeten we de Braziliaanse overheid zover krijgen de Amazone definitief te beschermen tegen de grootschalige sojateelt maar ook tegen de rundveehouderij. Om die laatste sector bij de les te houden zal er in 2015 nog enige inspanning nodig zijn.
Illegaal hout: België met de billen bloot
We hebben samen jarenlang geijverd voor een Europese wetgeving die illegaal hout van de markt weert. Die wet trad in werking in 2013, op papier tenminste. Want in de praktijk hebben we dit jaar helaas vooral moeten vaststellen dat het pover gesteld is met de toepassing ervan in zowat elke EU-lidstaat.
België mag dan al wel een tijdelijke inbeslagname gedaan hebben van illegaal hout uit Congo en Brazilië, feit blijft dat onze autoriteiten er niet in slagen zulk hout ook effectief van de markt te houden. Enerzijds moet de houtsector zijn verplichtingen ernstig nemen, dat staat vast. Anderzijds is het nu ook wel duidelijk dat dit niet zal gebeuren als onze overheid zich niet beter uitrust en organiseert op het vlak van controle en bestraffing.
Dat het beleid in landen als Congo en Brazilië veel te wensen overlaat is problematisch, maar geen excuus voor België om achterover te leunen en de zaken op hun beloop te laten. Dat er achterpoortjes zitten in de Europese wetgeving en dat daar op Europees niveau iets aan gedaan moet worden evenmin. Het spreekt voor zich dat het laatste woord hierover wat ons betreft nog lang niet gezegd is.
Boreale boskap: bedreiging voor de democratische ruimte
De laatste jaren zijn we met onze globale campagnes iets minder actief geweest rond de enorme intacte bossen die Rusland en Canada herbergen. Daarom zijn ze helaas niet minder bedreigd. Terwijl onze Russische collega’s ijveren voor beter beheer van de bossen in hun land, trachten onze Canadese vrienden Resolute Forest Products, een van de grootste boreale bosvernietigers, op andere gedachten te brengen.
Het bedrijf kon niets beters bedenken dan zowel Greenpeace Canada als twee van onze collega’s ten persoonlijke titel gerechtelijk te vervolgen en 7 miljoen dollar te eisen in een poging hen het zwijgen op te leggen. Ook Rainforest Alliance, de auditor die een vernietigend rapport schreef over de praktijken van het bedrijf waardoor FSC enkele certificaten schorste, ontsnapt niet aan juridische stappen vanwege Resolute.
Dit moeten we gewoonweg stoppen. Los van de persoonlijke gevolgen voor de betrokkenen staat een veroordeling gelijk aan het veroordelen van een publiekscampagne en wordt onze democratische ruimte alweer een stuk kleiner. Resolute onder druk zetten is dus de boodschap. In Canada is de eerste stap gezet en verloor het bedrijf vorige week een groot contract. Het ziet ernaar uit dat Resolute nog een grotere duw in de rug nodig heeft vooraleer het bedrijf zich zal engageren voor de bescherming van bossen en de rechten van de inheemse volkeren (First Nations).
2015 belooft dus minstens zo spannend te worden als het voorbije jaar. Hopelijk opnieuw met jou aan onze zijde. Bedankt voor de massale steun!