De eerste onderhandelingsweek zit erop, en voor de strijd tegen de ontbossing ziet het er niet al te best uit. “Ik heb het gevoel dat ik naar een trein zit te kijken die zich in slow motion in de vernieling rijdt”, schrijft An Lambrechts vanuit Durban, waar ze voor Greenpeace de klimaattop volgt.
Vorige week zijn de meer technische onderhandelingen al deels afgerond, al moeten de ministers de teksten die daar zijn overeen gekomen nog bekrachtigen. Voor een deel van de REDD-onderhandelingen over de strijd tegen de ontbossing in de ontwikkelingslanden is er zaterdag ook zo’n tekst uit de bus gekomen, na alweer enkele zeer lange en moeizame onderhandelingsdagen.
Normaal gezien zouden we daar blij om moeten zijn, maar het resultaat is zo pover dat het moeilijk is om te zien hoe dit zal leiden tot de stopzetting van de ontbossing en de broeikasgasuitstoot die daarmee gepaard gaat.
Minder CO2-uitstoot "op papier"
In Cancun had iedereen zich geëngageerd om daar werk van te maken. Dat houdt ook in dat de biodiversiteit en de rechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen beschermd moeten worden want bossen zijn, zoals Bolivia hier zo vaak herhaalt, levende ecosystemen en dus meer dan een koolstofreservoir. Maar de Durban-tekst zoals hij zaterdag werd voorgesteld, laat elk land toe zelf te kiezen hoe en of deze principes echt worden toegepast. Wat ooit een vrij eenvoudige, duidelijke tekst was, staat nu vol verwijzingen naar zogenaamde ‘nationale omstandigheden’ die ertoe zullen leiden dat het zeer moeilijk wordt om de vooruitgang te meten die ontwikkelingslanden boeken.
Daarnaast moeten ook de prestaties van de ontwikkelingslanden op het vlak van emissiereducties uit ontbossing gemeten kunnen worden. Wij hadden gehoopt dat er ook daar stappen vooruit zouden gezet worden. Maar in plaats van rekening te houden met de feiten op het terrein heeft men gekozen voor speculatie over wat er in de toekomst ooit met de tropische bossen zou kunnen gebeuren. Dat zet de deur wagenwijd open voor artificiële scenario’s die louter zullen leiden tot een vermindering van de CO2-uitstoot op papier terwijl de kaalslag van de bossen gewoon kan doorgaan.
Koolstofmarkten
Dat is geen vooruitgang, maar achteruitgang. In plaats van verder te gaan op de weg die in Cancun werd uitgestippeld, heeft Durban tot nu toe niet alleen onacceptabele risico’s voor het milieu gecreëerd, maar dreigt er ook een sociale achteruitgang voor de vele gemeenschappen die in en rond de bossen wonen en naar wiens rechten nog louter verwezen wordt ‘indien van toepassing’.
Deze week wordt nog een beslissing verwacht over de financiering van REDD. De achteruitgang die al geboekt is, heeft het kompas in een richting gedraaid waarin geld de zaken alleen nog erger kan maken, zeker in de context van de koolstofmarkten.
We weten in ieder geval wat ons te doen staat volgend jaar: aantonen dat biodiversiteit, mensenrechten en eerlijke emissiereducties wel degelijk van toepassing zijn. Maar ik krijg het gevoel dat ik hier naar een trein zit te kijken die zich in slow motion in de vernieling aan het rijden is. Maar goed, het typische gevoel van de eerste onderhandelingsweek dat niets gaat zoals het moet speelt zeker ook een rol, en het zou niet de eerste keer zijn dat het resultaat nog onverwacht positief uitdraait...
