Duur, onpopulair, slecht voor het milieu. Er doen de gekste verhalen de ronde over de Duitse Energiewende. Maar wat is er van aan? Tijd om enkele feiten op een rijtje te zetten over dit ambitieuze programma om tegelijk alle kerncentrales te sluiten én sterke klimaatdoelen te behalen.

>> Lees het volledige rapport hier

Mythe 1: “De Duitse CO2-uitstoot stijgt door de sluiting van de kerncentrales”

Tussen 1990 en 2014 daalde de Duitse CO2-uitstoot met 26%. De sluiting van kerncentrales (zoals deze in Biblis, op 160km van de Belgische grens) heeft dus niet geleid tot een stijging van de CO2, integendeel. Ook in België kan het aandeel kernenergie vervangen worden door hernieuwbare energie.

Mythe 2: “De Duitse kernuitstap leidt tot een hoger gebruik van steenkool en bruinkool”

Hernieuwbare energie leverde in 2014 meer dan een kwart van de Duitse stroombehoefte. Bruinkool komt pas op de tweede plaats. Door de veel te lage CO2-prijs zijn deze zwaar vervuilende kolen economisch interessanter dan bijvoorbeeld gas. Maar dit heeft dus niets met de kernuitstap te maken. Gelukkig daalt het kolengebruik en worden er al jaren geen nieuwe centrales meer gebouwd.

Mythe 3: “De Energiewende maakt energie in Duitsland onbetaalbaar”

De Duitse groothandelsprijzen voor elektriciteit staan op hun laagste peil in 12 jaar. Steeds goedkopere hernieuwbare energie duwt de duurdere fossiele brandstoffen uit de markt. Toch merken Duitse gezinnen hier maar weinig van: het meeste voordeel gaat naar grote bedrijven, energieleveranciers en buitenlandse afnemers.

Mythe 4: “De groei van hernieuwbare energie in Duitsland is afhankelijk van subsidies”

De steun voor hernieuwbare energie vermindert niet alleen jaar na jaar, maar is ook een stuk lager dan die voor kolen en kernenergie. Die ontvingen de afgelopen 40 jaar bijna 10 keer zo veel subsidies als zonne- en windenergie samen.

Mythe 5: “De Energiewende is slecht voor de Duitse economie”

De hernieuwbare energiesector in Duitsland stelt intussen 341.000 mensen te werk. Velen van hen werken in de plaatsing en het onderhoud van zonnepanelen en windmolens: lokale jobs die niet gedelokaliseerd kunnen worden. Ook de lage energieprijs is een opsteker voor de Duitse industrie, net als de ontwikkeling van nieuwe technologieën zoals opslagsystemen en smart grids.

Mythe 6: “De Energiewende brengt de bevoorradingszekerheid in het gedrang”

Door de sterke groei van hernieuwbare energie produceert Duitsland momenteel meer stroom dan het zelf verbruikt. De bevoorrading is dus meer dan verzekerd. Hernieuwbare energie werkt echter best in combinatie met flexibele gasturbines (in plaats van weinig flexibele kerncentrales) en binnen een breed Europees energienet.

Mythe 7: “De Energiewende zadelt het energienetwerk op met ernstige problemen”

Het Duitse stroomnetwerk is zowat het meest betrouwbare in Europa. Een stabiel netwerk en grote hoeveelheden hernieuwbare energie kunnen dus perfect samengaan. Ook Spanje en Italië dreven hun hernieuwbare capaciteit sterk op en doen het steeds beter.

Mythe 8: “De Energiewende is niet populair”

De bevolking staat vierkant achter de Duitse Energiewende, ook al is er hier en daar lokaal protest tegen specifieke projecten. Toch willen veel meer mensen een zonnepark of windmolen in hun achtertuin dan een kolen- of kerncentrale. Ook het sterke mede-eigenaarschap van burgers en gemeenten in hernieuwbare energiebronnen zorgt voor een grotere aanvaarding – en inkomsten.

Mythe 9: “De Energiewende is louter een Duits verhaal”

Het is niet overdreven om de opkomst van hernieuwbare energie in Duitsland spectaculair te noemen: van 9,4% van de elektriciteitsmix in 2004 naar 27,8% in 2014. Maar ook andere landen kiezen volop voor hernieuwbaar. Denemarken is een wereldleider in windtechnologie, Italië bereikte de kaap van 30% hernieuwbare energie en Spanje zelfs bijna 40%.

En bij ons?

In tegenstelling tot onze buren houdt de Belgische regering voorlopig stevig vast aan kernenergie. Vooral de verlenging van Doel 1 en 2 is een streep door de rekening van hernieuwbare energie. Daarnaast ontbreekt een duidelijke energievisie, waardoor investeerders aarzelen om nieuwe capaciteit uit te bouwen. Nochtans bewijst de Duitse Energiewende de voordelen van een overstap naar hernieuwbare energie: goedkopere elektriciteit, meer lokale jobs, en minder CO2-uitstoot. Waar wachten we nog op?

>> Ontdek hoe groen jouw stroomleverancier is en stap mee over naar hernieuwbare energie

Foto mythe 6: Marshelec (Creative Commons); grafiek mythe 3: Bloomberg; grafiek mythe 8: Strom-Report.