Met haar fiat voor Electrabel’s oplapplannen voor Doel 1 en 2 behandelt het FANC de nucleaire uitbater als een verwend kind. Heeft Electrabel geen zin in moeilijke maar voor de veiligheid noodzakelijke ingrepen, of claimt het hiervoor meer tijd nodig te hebben, dan geeft het FANC zonder morren toe. Het FANC gooit hiervoor haar eigen veiligheidsnormen in de prullenbak en wordt zo steeds meer de waakhond voor de leefbaarheid van de nucleaire sector in ons land in plaats van over de nucleaire veiligheid te waken.

Het FANC meldt deze week dat het de investeringsplannen van Electrabel voor de verouderde reactoren Doel 1 en 2 heeft goedgekeurd. Hiermee komt de levensduurverlenging van onze oudste reactoren weer een stapje dichterbij. Maar het vergeet te vermelden dat deze investeringen absoluut onvoldoende zijn om de veiligheid van de reactoren – en de omwonenden – te verzekeren.

Dit is niet alleen de mening van Greenpeace, maar blijkt uit een vergelijking van de huidige plannen met de eisen die FANC’s eigen Wetenschappelijke Raad de voorbije jaren voor de verlenging stelde. Telkens wanneer een veiligheidsvereiste te moeilijk, kostelijk of tijdrovend voor Electrabel bleek te zijn, werd ze afgezwakt of werd de uitvoering ervan uitgesteld.

Lager veiligheidsniveau

In 2009, bijvoorbeeld, eiste de Wetenschappelijke Raad dat Electrabel de veiligheid van Doel 1 en 2 naar het “hoogst mogelijke niveau” zou optrekken, namelijk dat van de nieuwste drukwaterreactoren van de derde generatie die momenteel in aanbouw zijn in Frankrijk en Finland. Dit ontwerp bevat onder meer een ‘core catcher’ onder het reactorvat, die de hete en extreem radioactieve kern opvangt bij een meltdown en zo besmetting van de omgeving moet helpen vermijden.

Het FANC zwakte deze eis al snel af. Zo moest er vorig jaar nog slechts gekeken worden naar de “veiligste reactoren van België”: Doel 4 en Tihange 3, in gebruik genomen amper 10 jaar na Doel 1 en 2. Deze zijn grotendeels volgens het zelfde ontwerp gebouwd en missen dus een aantal belangrijke upgrades. Dat deze moeilijk te installeren zouden zijn in een oudere reactor mag echter geen excuus zijn om compromissen over de veiligheid te sluiten.

Te weinig, te laat

Ook op de kosten wordt beknibbeld. Zo eiste het FANC in 2012, na de ontdekking van duizenden scheurtjes in de reactorvaten van Doel 3 en Tihange 2 en de daaropvolgende stresstesten, dat de reactorvatdeksels van Doel 1 en 2 vervangen zouden worden tegen eind 2015. Electrabel vroeg al meteen twee jaar uitstel, maar gaat nog verder in de plannen die het FANC deze week goedkeurde. Er komt enkel een “inspectie-actie” om na te gaan of deze deksels effectief aan vervanging toe zijn. Het verwende kind stampt met de voeten op de grond, en het FANC laat weer begaan.

Daarnaast wordt een lange lijst aan dringende ingrepen op de lange baan geschoven. Werd in 2009 nog gehamerd op de uitvoering hiervan vóór het einde van de 40-jarige levensduur (15 februari 2015 voor Doel 1 en 1 december voor Doel 2), dan was dit in 2014 al “drie jaren volgend op de goedkeuring” en intussen zelfs “maximum vijf jaar”.

De eerstkomende twee jaar hoeven we alvast niet veel werken te verwachten, want zowel Electrabel als ingenieursbureau Tractebel, verantwoordelijk voor de werken, kampen met een personeelstekort als gevolg van de eerder verwachte sluiting van de reactoren. En wanneer Electrabel ten slotte zelf toegeeft dat het een aantal ingrepen uit de vorige inspectieronde in 2005 nog niet eens uitgevoerd heeft, mogen we ons zelfs afvragen of deze nieuwe lijst ooit afgewerkt zal worden vóór de voorziene sluiting in 2025…

Illegaal

Bovendien is de levensduurverlenging van Doel 1 en 2 illegaal zolang ze niet wordt voorafgegaan door een studie naar de milieueffecten en een raadpleging van het publiek. Deze worden immers opgelegd door internationale verdragen die ook in België van toepassing zijn. Ook het FANC kwam eerder dit jaar tot deze conclusie, maar lijkt hier opnieuw toe te geven aan de eisen van de nucleaire sector.

Greenpeace blijft zich echter inzetten voor de rechten van de omwonenden en zal deze beslissing van het FANC dan ook aanvechten voor de Raad van State, dat zich al herhaaldelijk uitsprak vóór een milieueffectenrapportage en consultatie. Want niemand heeft er voordeel bij om de nucleaire sector als een verwend kind te blijven behandelen; noch het milieu en de omwonenden, noch onze bevoorradingszekerheid die zo afhankelijk blijft van verouderde en onbetrouwbare reactoren.