Onze klimaatspecialist Arnaud Collignon neemt op zijn manier afscheid van de klimaattop in Durban.
Welk gevoel hou je over na deze klimaattop?
Durban had de conferentie van burgers over de hele wereld moeten worden, maar werd nog maar eens een vergadering van de vervuilers. Tijdens de laatste onderhandelingsronde bijvoorbeeld moesten de EU en Indië hun meningsverschil over het 'juridisch bindende' aspect van een akkoord uitklaren. De VS zijn erin geslaagd zich hierin te mengen en de finale tekst af te zwakken. De invloed van de industriële lobby op de VS heeft wel degelijk een rol gespeeld in de uitkomst van deze top. Vandaar blijft er een gevoel van frustratie na Durban.
Wat was de grootste verrassing van de top?
De standpunten van groeilanden zoals China en Indië zorgden voor positieve verrassingen in Durban. Deze grote landen toonden namelijk meer verantwoordelijkheidszin dan de rijke naties die aan de oorsprong van de klimaatcrisis liggen. Concreet stemden de groeilanden in met doelstellingen voor de vermindering van hun CO2-uitstoot voor 2020. Dit was de grootste stap vooruit.
Daarnaast moeten we ook de constructieve houding van de EU benadrukken. Vergeleken met het verzet van de VS, Canada of Rusland, is het niet zo moeilijk om de meest welwillende partij te zijn. Maar toch viel in Durban de beginnende samenwerking tussen Europa en de grote groeilanden op. Een sprankeltje hoop voor de volgende vergaderingen.
In Cancun werd de rol die bossen kunnen spelen in de strijd tegen klimaatverandering benadrukt. Werd er in Durban een stap terug gezet?
Na een jaar onderhandelen over de REDD-akkoorden (Reducing Emissions from Deforestation and Degradation) werden in Durban beslissingen genomen die kunnen leiden tot het subsidiëren van ontbossing. Er werd geen rekening gehouden met onze aandachtspunten over de bescherming van de rechten van plaatselijke bevolkingen en de biodiversiteit. Ook voor de financiering van dit programma werd geen vooruitgang geboekt.
Maakte België een goeie beurt op deze conferentie?
Jawel, de Belgische delegatie kreeg zelfs een prijs van de internationale ngo's voor de meest constructieve houding in de onderhandelingen. Het gevoel voor compromissen “à la Belge” blijkt een troef te zijn bij dergelijke complexe processen. Zelfs als we als klein land niet zoveel gewicht in de schaal kunnen werpen, kunnen we de rol van bemiddelaar opnemen tussen andere, machtigere landen. Maar zelfs als ons land voor de buitenwereld glansrijk uit deze onderhandelingen kwam, verloopt de interne besluitvorming over het klimaatbeleid alles behalve optimaal. Het is nog steeds wachten op een stellingname voor een ambitieuzere Europese reductiedoelstelling van -30% tegen 2020 (zie ook hier wwww.krispeetersfilm.be)
Ook de beslissing van de federale regering om de fiscale voordelen voor energiebesparing in woningen te schrappen zijn rampzalig. Om de klimaatcrisis tegen te houden, hebben we net concrete initiatieven nodig. Enkel mooie woorden en beloften zullen geen oplossingen brengen.
Bovendien zou het niet gepast zijn om onszelf op de borst te kloppen. België blijft proportioneel een van de grootste uitstoters ter wereld. Een Belg veroorzaakt gemiddeld nog steeds meer CO2 dan een Chinees. Tel daarbij de uitstoot van producten die in het buitenland geproduceerd, maar hier geconsumeerd worden, en we belanden op de zesde plaats van de grootste uitstoters.
Het Kyotoprotocol wordt behouden, maar heeft het nog wel zin?
Zeker, het behoud van de mechanismen die met Kyoto ingevoerd werden, is een fundamenteel punt. Het protocol is verre van perfect, maar het is het enige dat de rijkste staten verplicht om hun uitstoot te verminderen, en ook sanctioneert als ze dit nalaten. Helaas blijft er na Durban niet veel over van Kyoto. Rusland, Japan en Canada (dat zich zelfs expliciet terugtrok uit het akkoord) vallen niet langer onder het protocol en er werd geen doelstelling voor uitstootvermindering vastgelegd.
Bewees Durban niet vooral dat er weinig heil te verwachten valt van internationale klimaatonderhandelingen?
Maar we hebben geen andere keuze. Een wereldwijd probleem als de klimaatverandering kan enkel op internationale schaal aangepakt worden. Met andere woorden, we moeten de inspanningen van alle betrokken partijen op elkaar afstemmen. De VN zijn het enige internationale platform waar ook de armste landen een stem hebben. Een vergadering van de rijkste landen, in een minder 'democratisch' forum zoals de G20 of zelfs de G8 zou gemakkelijker te organiseren zijn. Maar dan zouden de landen die de zwaarste rekening moeten betalen voor de opwarming van de planeet uitgesloten worden. Daarom mogen we geen kans geven aan onverschilligheid.
De volgende klimaattop zal plaatsvinden in Qatar. Dat moet een grap zijn.
Qatar bekleedt de eerste plaats van hoeveelheid CO2 per inwoner ter wereld. Eigenlijk is het provocatie om hier een klimaatconferentie te organiseren. Maar we kunnen tenminste hopen dat een gunstig resultaat op de volgende COP de Golfstaten, die nu volop op de rem staan voor een akkoord, kan aanmoedigen om meer flexibiliteit te tonen.