Donderdagnamiddag was ik samen met zeven andere experts uitgenodigd op het Koninklijk Paleis voor een gesprek over de inzet van de klimaattop (COP21) die eind deze maand van start gaat. Jawel, in aanwezigheid van koning Filip!
Het is wat vreemd om als onafhankelijke organisatie in zo’n beperkt gezelschap deel te nemen aan een rondetafel met onze vorst. En dat in de vergulde omgeving van het koninklijk paleis, dat overigens wel een energie-audit kan gebruiken om zijn energiefactuur te verlagen (en het was de koning zelf die onze aandacht hierop vestigde).
Een van de andere genodigden was Jean-Pascal van Ypersele (IPCC). Hij gaf eerst een stand van zaken over de opwarming van de aarde, de gevolgen daarvan en de belangrijkste uitdagingen van de COP21. Daarna bracht Edwin Zaccai als directeur van het Studiecentrum voor Duurzame Ontwikkeling (CEDD) een uiteenzetting over de manier waarop de bevolking de klimaatopwarming bekijkt. Zijn conclusie: er is nog heel wat werk vooraleer de mensen de volle omvang van het probleem zullen beseffen.
Energie[R]evolutie
Daarna was het mijn beurt om het woord te nemen. Ik heb onze Energie[R]evolutie voorgesteld aan de koning. Dat rapport werd opgesteld in samenwerking met het Duitse Centrum voor Lucht- en Ruimtevaart (DLR) en door de wereldwijde denktank Meister Consultant Group omschreven als zo conform mogelijk aan de realiteit van de ontwikkeling van hernieuwbare energie op het terrein.
In het rapport formuleren we een stappenplan voor een transitie naar 100% hernieuwbare energiebronnen tegen 2050, waardoor het mogelijk zou zijn een eind te maken aan de CO2-uitstoot, geleidelijk aan af te stappen van kernenergie en alle nieuwe olieontginning aan de Noordpool overbodig te maken. Ons scenario bewijst ook dat zo’n hervorming de werkgelegenheid in de energiesector zou bevorderen.
Vervolgens stond Magda Aelvoet stil bij de situatie in ons land, die vrij ontgoochelend is wat de politieke beslissingen betreft, zeker wanneer er wordt gediscussieerd over ‘burden sharing’. De voorzitster van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling liet evenwel niet na om enthousiast te wijzen op de dynamiek in de Belgische samenleving en op de echte mentaliteitsverandering met betrekking tot de klimaatproblematiek bij het bedrijfsleven.
Sommigen zijn nog altijd sceptisch op het vlak van de energietransitie. Dat werd nog eens bewezen door William D’Haeseleer (hoogleraar en houder van een leerstoel gefinancierd door Electrabel), beter bekend om zijn standpunten pro kernenergie. Hij zat, om het beleefd uit te drukken, een beetje in de marge van de boodschap die werd verkondigd door de andere deskundigen en mezelf.
België hinkt achterop
Hans Bruyninckx kwam als volgende aan het woord. De directeur van het Europees Energieagentschap herinnerde eraan hoezeer België achterop hinkt met betrekking tot de Europese klimaat- en energiedoelstellingen, zowel bij het beperken van de uitstoot van broeikasgassen als op het vlak van efficiënt energieverbruik en investeringen in hernieuwbare energie. Het is heel eenvoudig: op dit vlak behoort België tot de vier slechtste leerlingen van de klas, samen met Ierland, Oostenrijk en Luxemburg.
Het debat werd afgerond met Jos Delbeke, algemeen directeur Klimaatbeleid (Europese Commissie), die ook opnieuw stilstond bij de uitdagingen op Europees niveau en daarna de veranderde perceptie beklemtoonde van sommige grote vervuilende staten als China. Peter Wittoeck, leider van de Belgische delegatie tijdens de onderhandelingen op de COP, schetste op zijn beurt de context van de Klimaattop in Parijs, het belang ervan, de spanningen tijdens de vooronderhandelingen en welke resultaat te verwachten valt aan het eind van deze wereldtop.
Geboeid en bezorgd
Kortom, dit was voor mij een unieke ervaring die ik erg op prijs gesteld. Ik zag een geboeide, geïnteresseerde koning die veel vragen stelde om het debat gaande te houden en voortdurend dieper op de bespreking wilde ingaan. Een bewust gemaakte vorst, die zich met grote aandacht maar ook grote bezorgdheid verdiepte in de gevolgen van de klimaatopwarming.
Op 17 dagen van de COP21 die iets minder dan 200 landen zal bijeenbrengen in Parijs, kunnen we alleen maar blij zijn dat de ‘Eerste burger van België’, zoals hij wordt genoemd, bijna twee en een half uur heeft uitgetrokken voor een gesprek over het klimaat.