Over een week stellen de meest vooraanstaande klimaatwetenschappers ter wereld hun meest recente evaluatie van de gevaren van de klimaatverandering voor. Zij zullen ons vertellen welke schade nu al wereldwijd wordt aangericht door de verbranding van fossiele brandstoffen.

Hun rapport zal ook uitwijzen welke klimaatimpact we kunnen verwachten tijdens het leven van de kinderen die vandaag worden geboren, afhankelijk van de keuzes die we vandaag en in de nabije toekomst maken.

Ook ons land zal daar niet aan ontsnappen. Uit een gelekte versie die De Morgen kon inkijken blijkt immers dat België tegen het einde van deze eeuw krijgt af te rekenen met zware overstromingen en torenhoge kosten als gevolg van de stijgende zeespiegel. In de EU rijzen de directe kosten door de zeespiegelstijging tegen eind deze eeuw tot 17 miljard euro per jaar als er geen ingrepen komen om het zeeniveau te bedwingen. België zal, samen met Nederland, Spanje, Italië, Duitsland, Frankrijk en Denemarken, de zwaarste rekening gepresenteerd krijgen. Naast een hoge prijs voor de zeespiegelstijging moet België zich volgens het VN-klimaatpanel ook voorbereiden op een "ernstige afname van de grondwaterbronnen".

Wie niet kan wachten, kan ook altijd de video van de Wereldbank bekijken (zie hieronder), die in twee minuten samenvat wat het internationaal klimaatpanel (IPCC) zal uiteenzetten in meer dan tweeduizend pagina’s.

 

Het rapport volgt op een zoveelste golf van buitengewoon extreme weersomstandigheden  over de hele wereld, van de verzengende hittegolven in Australië of het bitter koude weer in Noord-Amerika tot de overstromingen in het Verenigd Koninkrijk en de verwoestende tyfoon Haiyan in de Filipijnen. Al die weersverschijnselen eisten vele mensenlevens en hadden gevolgen voor miljoenen mensen die hun huis of hun middelen van bestaan verloren.

Die gebeurtenissen staan natuurlijk niet op zich.

Vorig jaar kwam de Internationale Meteorologische Organisatie WMO tot de conclusie dat de wereld tussen 2001 en 2010 nooit eerder geziene extreme weersomstandigheden met een zware impact had gekend – die tien jaren waren het warmste decennium sinds de start van de huidige metingen in 1850 en worden ook wel het decennium van de klimaatextremen genoemd.

Zijn we de greep op de klimaatverandering aan het verliezen?

Wel, het eerste deel van het vijfde evaluatierapport van het IPCC, dat werd voorgesteld in september 2013, beschreef hoe onze vervuiling door de uitstoot van broeikasgassen al heeft geleid tot een opwarming van de atmosfeer en de oceanen, het smelten van gletsjers, het stijgen van de zeespiegel, veranderingen in de waterkringloop en meer extreme weersomstandigheden.

Er zijn ook zorgwekkende tekens dat de impact steeds maar versnelt. In de jaren 2002-2011 slonk de ijskap in Groenland ongeveer gemiddeld zes keer sneller dan in het vorige decennium. Ook de ijskap in Antarctica nam vijf keer sneller in volume af.
Sinds 1993 is de zeespiegel gemiddeld twee keer zo snel gestegen als in de vorige eeuw en de omvang van het zee-ijs in de Noordelijke IJszee is aanzienlijk sneller afgenomen dan voorzien.

Hebben we dan echt nog eens een waarschuwing nodig? Zal die nog enig verschil maken?

We kunnen er maar beter voor zorgen dat dit inderdaad het geval is, want deze keer besteedt het nieuwe IPCC-rapport ook extra aandacht aan de keuze die we hebben. Ofwel beperken we de opkomende risico’s en pakken we ze aan en doen we wat nodig is om de opwarming zo laag mogelijk onder 2 graden Celsius te houden, ofwel blijven we gewoon te weinig en te laat reageren, waardoor we van crisis naar crisis zullen zwalken in de richting van een rampzalige temperatuurstijging met 4 graden. Het IPCC zal een beeld schetsen van beide mogelijke toekomstscenario’s.

Vandaag bevinden we ons in de situatie dat regeringen hebben beloofd om de opwarming onder 2 graden Celsius te houden, maar waarbij we in plaats daarvan afstevenen op een 4 graden warmere wereld. Zij bereiden zich niet voor op een wereld die 2 of 4 graden warmer is, ze proberen gewoon de megatrend van de klimaatverandering te negeren.

Maar in werkelijkheid kunnen ze die niet negeren. Dat moest de Britse Minister voor Leefmilieu Owen Paterson, een ontkenner van de klimaatverandering, onlangs nog ervaren tijdens de verwoestende overstromingen in het VK.

Maar niet iedereen steekt de kop in het zand. Miljoenen mensen over de hele wereld hebben al te maken met de realiteit van de klimaatverandering en proberen er iets aan te doen. Zij bereiden zich voor op een wereld die geleidelijk aan afstapt van fossiele brandstoffen en ze maken al een verschil.
 
Plannen voor steenkoolcentrales worden geschrapt en er worden systemen van hernieuwbare energie in eigen beheer opgezet. De campagne om af te stappen van fossiele brandstoffen wint snel aan kracht en miljoenen mensen komen op voor de bescherming van onze bossen, de Noordpool en andere rijkdommen die worden bedreigd door de klimaatverandering.

We kunnen een rampzalige klimaatverandering nog voorkomen, maar we moeten wel opschieten.

- Kaisa Kosonen is senior beleidsadviseur voor klimaat & energie bij Greenpeace International