Afgelopen week kwamen klimaatonderhandelaars opnieuw samen in Genève om verder aan de weg naar de "cruciale" klimaattop eind dit jaar in Parijs te timmeren. De signalen na deze nieuwe ronde onderhandelingen waren gemengd, maar overheersend positief. Toch zijn we nog erg ver verwijderd van een overeenkomst later dit jaar die ons op het pad moet zetten naar een wereld die onder 2°C opwarming blijft. Verwachten we gewoon teveel van de onderhandelingstafel?
De opdracht voor de onderhandelaars in Genève was het opstellen van een kladversie voor wat eind dit jaar in Parijs een nieuw, bindend klimaatakkoord moet worden. Na het voorbereidende werk op de klimaattop in Lima eind vorig jaar, werd de tekst in Genève verder uitgebreid met tientallen ver uiteenlopende toevoegingen door de verschillende landen rond de tafel. Heel belangrijk om het vertrouwen tussen de onderhandelaars weer te herstellen, klonk het. Of: iedereen voelt zich graag geconsulteerd en betrokken bij het proces.
Allemaal goed en wel. Maar met een opgeblazen onderhandelingstekst en verder uitstel van debat ten gronde over wat wel of niet in dat finaal klimaatakkoord moet komen, kwamen we in Genève geen stap dichter bij een ambitieus akkoord in Parijs, integendeel. Dit roept onaangename herinneringen op aan het jaar van de vorige "alles-of-niets" klimaattop in Kopenhagen in 2009. Een te gemoedelijk proces richting de top en een te lange onderhandelingstekst maakten toen een ambitieuze uitkomst onmogelijk en gaven zo een vrijgeleide aan een klein groepje wereldleiders om snel een compromistekst in elkaar te flansen die in niets op het broodnodige bindend klimaatakkoord leek. Gaan we opnieuw die kant uit?
De verwachtingen voor dit internationale onderhandelingsproces zijn in ieder geval hooggespannen. Net als in 2009 lezen we deze dagen dat dit "het meest cruciale jaar in decennia wordt voor de strijd tegen de klimaatverandering". Ook sociaal activiste Naomi Klein is ervan overtuigd dat dit een "once-in-a-generation" momentum is en het campagnenetwerk Avaaz vertelde zijn supporters recent dat we nog tien maanden hebben om de wereld te redden. Al Gore en Pharrel Williams organiseren klimaatconcerten, en gedurende het jaar zal wereldwijd gemobiliseerd worden voor het klimaat.
Het lijdt geen twijfel dat we dringend in actie moeten schieten. Wetenschappers vertellen ons dat van de negen essentiële planetaire systemen die we nodig hebben om te overleven, vier hun veilige niveau al overschreden hebben. De gevolgen van de klimaatverandering laten zich nu al wereldwijd voelen.
Het klopt ook dat mondiale afspraken en regels nu meer dan ooit nodig zijn. Klimaattoppen kunnen helpen, omdat ze fungeren als deadlines. Ze kunnen overheden dwingen om de nodige wetgeving in te voeren of om kibbelende ministeries tot een gezamenlijk plan te laten komen. Ze katalyseren ook extra publieke aandacht voor het klimaatprobleem, essentieel om de politieke impasse te doorbreken.
Een klimaattop kan ook een plaats zijn voor overheden om lange-termijn signalen naar de markt te sturen. Zo zou de top in Parijs kunnen beslissen om de mondiale uitstoot van broeikasgassen door de energiesector tot nul te herleiden tegen 2050. Dat is één van de opties in de huidige onderhandelingstekst. Als dit ook in het finale akkoord geraakt, wordt dat het begin van het einde voor de fossiele brandstoffensector. Het zou investeerders in die sector ongetwijfeld slapeloze nachten bezorgen.
Greenpeace zal dan ook aanwezig zijn op deze toppen, en het hele jaar door - samen met onze partners - gebruik maken van het opbouwende momentum om op te roepen tot een 100% hernieuwbare toekomst. Maar we willen ons ook niet blind staren op deze klimaatonderhandelingen.
Want de échte opportuniteit is reële verandering op het terrein. En daar valt wél goed nieuws te rapen. Kijk maar naar de grafiek hieronder, die toont dat wind- en zonne-energie de sterkst groeiende sectoren zijn op de Europese energiemarkt – en dat is al zo sinds midden jaren 2000. In 2014 was meer dan 73% van de nieuw bijgebouwde capaciteit voor energieopwekking hernieuwbaar!
Hierop moet de klimaatbeweging inzetten, op veranderingen in het echte leven. Zoals dat ook het afgelopen weekend gebeurde met een internationale actiedag voor het desinvesteren uit fossiele brandstoffen. De klimaattop over tien maanden in Parijs is namelijk niet de enige manier om de wereld te redden. Bovendien, deze positieve veranderingen op het terrein vergroten ook de kans op een beter internationaal klimaatakkoord. Dus waar wachten we nog op? En avant!