Nieuwsartikel - 13 juni, 2013
Duitsland wordt getroffen door uitzonderlijke overstromingen in het bekken van de Elbe en de Donau. Maar zijn die wel zo uitzonderlijk? Niet echt. We zouden wel eens vaker te maken kunnen krijgen met dergelijke weersomstandigheden als gevolg van de klimaatopwarming. Europa moet zich daarop voorbereiden.
De hoge waterstanden van de laatste dagen in Duitsland in de bekkens van de Donau en de Elbe zouden normaal gezien historisch moeten zijn. Het vorige record dateert van 1501 en dergelijke recordhoogtes worden gemiddeld maar om de honderd jaar bereikt. Maar dat klopt niet. De laatste keer dat het water even hoog stond, dateert pas van 2002, dus amper tien jaar geleden. Dat wijst er ongetwijfeld op dat dergelijke extreme fenomenen jammer genoeg niet zo uitzonderlijk meer zijn.
Actieplannen herzien
Het is altijd moeilijk om een verband te leggen tussen een bepaalde gebeurtenis en de klimaatverandering. Duitse klimatologen hadden de overheid nochtans gewaarschuwd: de zondvloed die Oost-Europa nu teistert, dreigt steeds vaker voor te komen. De meeste Europese steden zijn vandaag beschermd tegen zogenaamd ‘uitzonderlijke’ overstromingen, dat wil zeggen: overstromingen die normaal maar om de honderd jaar voorkomen. Maar dergelijke fenomenen zullen dus steeds vaker optreden. Het is dan ook dringend nodig om actieplannen op te stellen die overeenstemmen met de nieuwe klimaatnormen.
Het kost veel geld om zich aan die nieuwe gegevenheid aan te passen, maar niets doen kost nog meer. Volgens de verzekeringsmaatschappij Munich Re AG hebben de vorige historische overstromingen in de streek van de Elbe van 2002 3,4 miljard euro gekost. De verzekeraar schat dat de kosten van de huidige watersnood een stuk hoger zullen liggen. Maar het is wachten tot het water is geweken om een realistische raming te kunnen maken. De noodfondsen voor natuurrampen volstaan niet langer om de kosten van de steeds talrijker rampen te dekken. Zo heeft de Europees Commissaris voor Begroting meegedeeld dat “de omvang van de ramp” de interventiecapaciteiten van het Europese solidariteitsfonds overstijgt. Dat fonds is normaal voorzien om dergelijke natuurrampen te dekken.
En in België?
Ook in België stevenen wij af op steeds vaker voorkomende extreme weersomstandigheden zoals zware regenval. Tegen 2085 zou het aantal dagen met heel zware neerslag naar schatting met 40 procent toenemen, vooral dan in de wintermaanden. Uit een onderzoek voor Wallonië van de drie grote regionale universiteiten blijkt dat overstromingsrisico’s op korte en middellange termijn de belangrijkste bedreiging vormen die voortvloeit uit de klimaatverandering. Het onderzoek stelt trouwens voor de voorbije jaren een duidelijke toename van de periodes met intense regenval vast. In Wallonië worden de risico’s nog eens versterkt door een heel sterk overstroombaar gebied (6% van het gewestelijk grondgebied) met vooral bewoning en industrie.
De overheid talmt met het invoeren van plannen voor aanpassing aan de klimaatverandering. Zo is de Europese Commissie pas in april van dit jaar begonnen met het opstellen van een strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering. In België zal het schrijven van een nationaal plan afhangen van de voorafgaande goedkeuring van gewestelijke plannen. Maar zowel in Vlaanderen als in Wallonië hebben de actieplannen vertraging opgelopen en liggen ze nog altijd ter discussie voor binnen de regeringen. De kosten voor de uitvoering ervan zullen de komende jaren steeds verder oplopen. En zoals het bekende Stern-rapport in 2006 al zei: het zal ons veel minder kosten om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken dan om er ons aan aan te passen...