Nieuwsartikel - 17 februari, 2004
Het hevig beschadigde zeeschip "Silver Ray" bereidt zich voor om de Antwerpse haven te verlaten. Dat mag onder voorbehoud dat het schip hersteld zal worden in China. Het schip is al die tijd inzet geweest van een harde en ingewikkelde zeeslag tussen de opeenvolgende eigenaars, Ovam en de Vlaamse Minister van Leefmilieu over de gevaarlijke stoffen die nog steeds aan boord zijn van het zwaarbeschadigde schip.
Toxic Patrol bij sloopschip
Bij de sloop van dit schip komen deze stoffen op de sloopstranden in Azië en vormen een reëel gevaar voor het milieu en de gezondheid van de arbeiders. Greenpeace heeft aangetoond dat er heel wat asbest aan boord was en dat het schip gesloopt zou gaan worden. Op basis van deze informatie en door het correcte optreden van de Vlaamse overheid is er sprake van een wereldprimeur. De "Silver Ray" wordt het eerste schip dat voor het overgrote gedeelte werd schoongemaakt van zijn gif aan boord vóór haar vertrek naar een sloopland. Wanneer het schip binnenkort de volle zee kiest, dan is het bijna zeker dat het schip niet meer zal vervuilen en geen bedreiging vormt voor de werknemers die het moeten slopen.
"Silver Ray" heet nu Naxos 1 en is in handen van Seabulk Carriers Inc (2). Het schip is een car-ferry die zijn reis naar Africa met tweedehandswagens heeft moeten onderbreken omwille van een dagendurende brand in de Antwerpse Haven in mei 2002. Dank zij een gezamelijke en aangehouden interventie van Greenpeace en Ovam werden de 2500 verwoeste wagens - niet steeds volgens de regels - eind 2002 afgevoerd naar vergunde verwerkers. Een eerste stap in het schoonmaakproces.
Greenpeace voerde in oktober 2002 diverse expertises uit op het schip met inbegrip van labo-analyses. Hierdoor werd de 'giftigheid' van het schip bewezen. Ovam zette dit onderzoek in moeilijke omstandigheden verder en liet op eigen kosten een inventarisatie uitvoeren van de toegankelijke gevaarlijke materialen. Ovam bestempelde het schip van bij het begin in zijn geheel als "een afvalstof" en beschouwde het schip omwille van het bewezen gif in de structuur van het schip (asbest, PCB's, …) ook als "een gevaarlijke afvalstof" vallende onder het Verdrag van Basel dat de export van dergelijk afval naar niet-OECD landen verbiedt. De internationale scheepvaart industrie weigert dit verdrag na te leven bij de sloop van schepen. Zo ook de eigenaar van de Naxos 1.
Maar na meer dan een jaar discussies, valse 'herstel' projecten (oa. in Griekenland) en hangende juridische procedures hebben de eigenaars van de Silver Ray zich toch willen schikken naar de bestaande wetgeving. Een verdere inventarisatie (oa. asbestinventaris) en schoonmaak werd uitgevoerd zoals door Ovam kon worden opgelegd. Wat blijft is het gif in de niet zomaar toegankelijke en onzichtbare plaatsen van het schip (asbest, TBT,…). Maar een nieuwe truc van de eigenaar maakt het voor Ovam juridisch onmogelijk om een verdere inventarisatie en schoonmaak af te dwingen. Een verduidelijking van de internationale wetgeving over de sloop van schepen is hard nodig vindt Greenpeace.
"De Vlaamse overheid verantwoordelijk voor het transport van afval heeft zowat alle mogelijke juridische middelen gebruikt om het schip schoon te krijgen en ze zijn daar ook voor een groot stuk in geslaagd. Dit is een belangrijk precedent dat een grote waarde heeft in het licht van de komende onderhandelingen hierover in Europa en de Verenigde Naties. Maar wij vrezen dat dit goede precedent nog lang niet genoeg is", stelt Martin Besieux van Greenpeace.
Het schip zou nu verkocht worden aan een Zuid-Koreaans bedrijf dat het schip in China zal herstellen 'om het opnieuw in de commerciële vaart in te zetten'. Uiteraard zijn Ovam en de Vlaamse Minister van Leefmilieu Sannen op hun hoede om te bezien dat de eigenaar dit ook daadwerkelijk gaat doen. De ontmanteling blijft immers met de huidige marktprijzen voor staal een commercieel erg aantrekkelijke oplossing en zal meer geld opleveren dat reparatie. Daarom heeft de Minister contact opgenomen met zijn Chinese collega om deze te verzoeken een oogje in het zeil te houden en eventueel op te treden mocht het nodig zijn. Dit kan oa. betekenen, schrijft de Minister, dat België het nog aanwezige gif in de structuur van het schip moet terugnemen.
"Van bij het begin", verheugt Martin Besieux zich, "was er overeenstemming in België tussen alle diensten in de haven van Antwerpen en Ovam. Het gif aan boord van dit schip mag niet op een Aziatisch sloopstrand belanden. De acties van de betrokken overheidsdiensten zijn essentieel om de kandidaat sloopschepen te ontmaskeren en tot schoonmaak te dwingen 'voor' ze vertrekken. Greenpeace wil dat alle scheepseigenaren tot zo'n stap verplicht worden. Wij gaan er van uit dat de Silver Ray met de nog aanwezige gifstoffen niet zomaar op een sloopwerf zal belanden. De Chinese overheid heeft hierbij een cruciale rol en Greenpeace zal met argusogen de export van dit schip volgen."