Na jaren van politiek getalm, en na 4 hectische dagen van onderhandelen in de schoot van de Verenigde Naties, waren we zaterdagochtend getuige van een doorbraak: regeringen over de hele wereld zullen een wettelijk bindend verdrag opstellen om het mariene leven voorbij de grenzen van hun territoriale wateren te beschermen.
Wie de vorige blogtekst – 7 voornemens voor #OceanLovers – gelezen heeft, snapt wat ik bedoel. Het eerste voornemen voor 2015 is het instellen van zeereservaten. Op een cruciale vergadering die afgelopen weekend in New York plaatshad, moest een meerderheid van de landen zijn steun uitspreken voor een VN-verdrag in die zin. En dat is gebeurd. Met dank aan alle #OceanLovers die met zesduizend tweets en duizenden Facebookberichten tot actie opriepen!
Het proces dat nu aanvangt, moet uitmonden in regels voor de oprichting van zeereservaten en de bescherming van de zogenaamde internationale wateren – de uitgestrekte stukken oceaan die aan jou, mij en iedereen toebehoren. Het akkoord van zaterdag maakt ook een milieueffectenstudie verplicht, voor er menselijke activiteiten in deze oceanen mogen gebeuren.
Gouden kans
Deze stap vooruit was nooit mogelijk geweest zonder een vurige oproep uit de hele wereld om de internationale wateren te beschermen. De VN erkent officieel dat besturen van onze oceanen om bescherming draait, en niet enkel om het ‘beheren van de ontginning’ van de zeerijkdom. We hebben nu een gouden kans om wereldwijde standaarden op te stellen en efficiëntere samenwerking van de talloze organisaties die zich bezighouden met regulering van de visserij, winning van delfstoffen, scheepvaart en vervuiling.
Dit is natuurlijk een enorme onderneming. Regels opstellen voor de bescherming van de grootste biosfeer op aarde doe je niet op één, twee, drie. En dan moeten die regels nog toegepast worden op zee. Maar dit is de eerste belangrijke stap voor verandering.
Rio+20
Bijna tien jaar geleden stelden we met de publicatie van onze Roadmap to Recovery om een globaal netwerk van zeereservaten in te stellen, dat 40 procent van de oceanen beslaat. Er was toen al genoeg wetenschappelijke informatie beschikbaar voor de oprichting van zo’n systeem. Maar deze visie alleen volstond niet: we moesten ook bekijken hoe zoiets in de praktijk mogelijk was, want momenteel bestaat er geen mechanisme om reservaten op te richten in internationale wateren.
Zo kreeg de campagne voor het VN-verdrag over de Biodiversiteit in Internationale Wateren (UN High Seas Biodiversity Agreement), dat duizenden aanhangers heeft over de hele wereld. In 2012 konden we een van de weinige positieve gevolgen van de duurzaamheidstop Rio+20 veiligstellen: de deadline van september 2015 waartegen de VN moesten beslissen over wanneer de onderhandelingen voor dit nieuwe, cruciale akkoord zouden van start zullen gaan.
Met de deadline in zicht kreeg de oproep tot oceaanbescherming een overweldigende steun van een meerderheid van de landen. Nu raakte ook een handvol (machtige) landen overtuigd van het voorstel, terwijl ze zich jaren tegen het verdrag hadden verzet.
Instorting van visbestanden
Maar de volgende fase van de campagne belooft nog taai te worden. Samen moeten we front vormen tegen industrieën die de oceaan ontginnen, zoals die achter de beruchte Regional Fisheries Management Organizations, die een dramatische instorting van de meeste visbestanden mogelijk hebben gemaakt.
We hebben nog een lange weg af te leggen om ons einddoel te bereiken, het netwerk van zeereservaten dat 40 procent van de oceanen beslaat. De uitkomst van dit weekend moet tegen september 2015 door de VN-Algemene Vergadering worden goedgekeurd, en pas dan zullen de onderhandelingen beginnen over een wettelijk bindend akkoord onder het VN-zeerechtverdrag, dat in de komende jaren geïmplementeerd zou worden.
Onze campagne voor de bescherming van oceanen is goed begonnen en de groeiende beweging van #OceanLovers zal ons bijstaan op tal van cruciale momenten.
Samen lmet jou hebben we een belangrijke kaap gerond, maar we zullen al jullie help nodig hebben om de volledige overwinning voor onze oceanen uitroepen.
Wil jij ook de oceanen beschermen?
Sofia Tsenikli is beleidsverantwoordelijke voor Oceanen bij Greenpeace International