Meer dan de helft (51%) van de onderzochte boerderijen in 8 Europese landen (1) ontvingen EU-subsidies voor in totaal 104 miljoen euro (in het laatste jaar van aangifte), terwijl ze de grootste uitstoters van ammoniak in hun land blijken. Voor dit onderzoek vergeleken we, in samenwerking met onderzoeksjournalisten, directe uitbetalingen van Europese landbouwsubsidies met de EU-lijsten van gerapporteerde vervuiling uit industriële installaties.
Landbouwinstallaties zijn verplicht om data aan het zogenaamde European Pollutant Release and Transfer Register (E-PRTR) over te maken als ze meer dan 10 ton ammoniak per jaar uitstoten, wat overeenkomt met de uitstoot van minstens 40.000 kippen, 2000 varkens of 750 zeugen. (2)
Voor 2015 telden we in het E-PRTR 64 Belgische veebedrijven die elk meer dan 10 ton ammoniak uitstoten bij hun activiteiten, samen goed voor meer dan 1300 ton in totaal. Van deze grootvervuilers konden we er slechts 42 identificeren (meer over transparantie, zie hieronder). Zij ontvingen minstens 1,29 miljoen euro Europese landbouwsubsidies in 2016, waarvan zo’n 200.000 euro voor vergroeningsmaatregelen. (3)
Het onderzoek maakt bovendien duidelijk dat er geen degelijke datamonitoring gebeurt van de landbouwvervuiling in Europa. Ammoniak is de enige vervuilende stof die consistent in het E-PRTR wordt opgenomen, maar de bestaande data beslaan een klein percentage van de totale uitstoot uit landbouw. België stootte in 2015 65.500 ton ammoniak uit, waarvan 60.000 ton afkomstig van landbouw. (4) Dit betekent dat de rapportering in het E-PRTR slechts 2% van de door de landbouw uitgestootte ammoniak in België omvat.
Wettelijk gezien moeten de lidstaten de informatie over ammoniakuitstoot melden bij het Europese milieuagentschap, maar in België worden de namen van de boerderijen vanwege de privacy anoniem gemaakt. In Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Polen en Denemarken zijn alle bedrijfsgegevens gewoon zichtbaar voor wie de E-PRTR-databank raadpleegt.
Muriel De Pauw, experte landbouw bij Greenpeace België, verklaart: “Milieubescherming is een van de doelstellingen van het Europese landbouwbeleid, maar dit rapport bewijst dat wangedrag voortdurend beloond wordt. Ammoniakvervuiling is slechts het topje van de ijsberg. Europa blijft geld pompen in industriële veeteeltbedrijven ondanks hun verwoestende impact op het milieu, het klimaat en de gezondheidszorg. Het GLB zou beter landbouw ondersteunen die samenwerkt met de natuur, en niet ertegen.”
Ammoniak die wegvloeit uit mest of meststoffen leidt tot snelle algengroei in rivieren, meren en zeeën, waardoor planten en dieren van zuurstof worden afgesneden. Ammoniak leidt ook tot luchtvervuiling met fijn stof, die schadelijk is voor onze gezondheid.
**Een gedetailleerd overzicht van het onderzoek vind je hier**
Contact:
Muriel De Pauw, expert landbouw bij Greenpeace België
+32 479 74 00 57
Voetnoten:
- Het gaat om 2374 veeboerderijen die voldoende ammoniak uitstoten om opgenomen te worden in het E-PRTR in België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Polen, Denemarken en Oostenrijk. 1209 van deze bedrijven kregen GLB-subsidies voor in totaal 104 miljoen euro.
- REGULATION (EC) No 166/2006 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 18 January 2006 concerning the establishment of a European Pollutant Release and Transfer Register and amending Council Directives 91/689/EEC and 96/61/EC https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006R0166&from=EN
- Meer bepaald ontvingen deze 42 boerderijen 1.288.176,76 euro GLB-geld, waarvan 197,628.12 euro voor vergroeningsmaatregelen.
- Volgens cijfers van het Europese Milieuagentschap en Eurostat.