Greenpeace protesteert in de Gentse haven tegen de import van soja. Agromultinational Cargill ligt onder vuur omdat de grootschalige teelt van soja een van de drijfveren is achter de ontbossing van het Amazonewoud.
Greenpeace protesteert in de Gentse haven tegen de import van soja. Agromultinational Cargill ligt onder vuur omdat de grootschalige teelt van soja een van de drijfveren is achter de ontbossing van het Amazonewoud.
Greenpeace protesteert in de Gentse haven tegen de import van soja. Agromultinational Cargill ligt onder vuur omdat de grootschalige teelt van soja een van de drijfveren is achter de ontbossing van het Amazonewoud.
Greenpeace protesteert in de Gentse haven tegen de import van soja. Agromultinational Cargill ligt onder vuur omdat de grootschalige teelt van soja een van de drijfveren is achter de ontbossing van het Amazonewoud.
Greenpeace heeft op 6 april een rapport gelanceerd, getiteld
"Eating up the Amazon" (2). In het rapport wordt de rol aangekaart
van Cargill bij de huidige vernietiging van het Amazonewoud. De
agromultinational is het grootste niet-beursgenoteerde privébedrijf
in VS, een gewichtige pion in de wereldhandel van onder meer
granen. In België is het bedrijf een belangrijke speler in de
import van soja, voornamelijk bestemd voor onze veevoedermarkt. Een
paar jaar geleden installeerde Cargill zich illegaal in het
Amazonewoud (zie bijlage). Sindsdien vormt de multinational door
zijn aanwezigheid en handel in soja een motor voor de ontbossing
van het Amazonewoud. Het belangrijkste deel van de wereldwijde
sojaproductie gaat naar veevoeder.
“Ongeveer 17 % van het Braziliaanse Amazonewoud is al tegen de vlakte gegaan. In het plantseizoen 2004-2005 werd maar liefst 1,2 miljoen hectare soja aangeplant in het Amazonewoud”
, zegt Veerle Dossche van de bossencampagne van Greenpeace.
“In Mato Grosso, de Braziliaanse deelstaat met de grootste oppervlakte aan soja-aanplantingen, is al een derde van het tropische regenwoud verdwenen. Het grootste deel van de wereldwijde sojaproductie wordt gebruikt voor het voeden van de veestapels in onder meer Europa en de Verenigde Staten. Aan ons om te reageren en deze bedreiging van het Amazonewoud een halt toe te roepen.”
De impact van grootschalige soja-aanplantingen op het leefmilieu
is goed gedocumenteerd. Denk maar aan factoren zoals ontbossing,
overmatig gebruik van pesticiden en andere milieugevolgen wanneer
ggo-soja wordt aangewend. Het is ook duidelijk dat deze
aanplantingen niet bijdragen tot een beter welzijn voor lokale
gemeenschappen en inheemse volkeren. Integendeel: illegale
landbezettingen, onmenselijke arbeidsomstandigheden en zelfs
slavernij, en het in gevaar brengen van de levenswijze van de
inheemse volkeren zijn er schering en inslag (3).
“Niet alleen is Cargill zelf op illegale wijze aanwezig in het Amazonewoud, de agromultinational heeft ook soja gekocht van landbouwbedrijven die betrokken zijn bij praktijken zoals slavernij en illegale landbezetting. Cargill is ook een belangrijke promotor van de verdere expansie van de sojateelt in het Amazonewoud. Wij vragen hen om dit beleid drastisch om te gooien”
, aldus Karen Simal, bij Greenpeace verantwoordelijk voor de
ggo-campagne.
De helft van de soja die in Mato Grosso (4) wordt geproduceerd,
is bestemd voor de Europese markt. België blijft niet achter bij de
import van soja. Bijna één miljoen ton werd in 2005 rechtstreeks in
België geïmporteerd, het grootste deel uit Latijns-Amerika. Soja
uit het Amazonewoud komt ook in Belgische silo's terecht, maar
wordt gemengd met andere soja.
Greenpeace verwacht van de agromultinational Cargill dat ze
stoppen met het verhandelen van Amazonesoja en genetisch
gemanipuleerde soja.
Greenpeace rekent trouwens op een meer pro-actieve houding van
de ganse agro-industrie. Het is ook aan hen om het verhandelen van
Amazonesoja en genetisch gemanipuleerde soja tegen te gaan. Een
betere tracering van soja op onze markt dringt zich op.
--------------
BIJLAGE VOOR DE REDACTIES
Samenvatting van casestudies die de betrokkenheid aantonen van
Cargill bij de vernietiging van het Amazonewoud - uit het rapport
"Eating up the Amazon"
In het plantseizoen 2004/2005 werd maar liefst 1,2 miljoen
hectare soja aangeplant in het Amazonewoud. Cargill is één van de
vier grote buitenlandse multinationals die het grootste deel van de
handel van de Braziliaanse soja in handen hebben. Cargill heeft
zich in het regenwoud gevestigd omdat het weet dat het gemakkelijk
munt kan slaan uit de oprukkende soja-aanplantingen in het gebied.
Het bedrijf voorziet in zaden en meststoffen tot vervoer en
stockage. Het fungeert zo als magneet en lokt sojaboeren naar het
Amazonewoud. In het rapport "Eating up the Amazon" wordt
gedocumenteerd dat naast het feit dat het bedrijf zich illegaal in
Amazone heeft gevestigd, Cargill er niet voor schuwt om soja te
verhandelen van illegale bronnen.
- Illegaal aanwezig in het Amazonewoud.
Op zoek naar mogelijkheden voor een snellere export naar Europa,
besloot Cargill zich in Santarem (deelstaat Para - Amazone) te
vestigen. Vooraleer de bouw van hun faciliteiten in deze havenstad
aan te vangen, moest het bedrijf een milieu-impactstudie uitvoeren,
maar legde dit naast zich neer. In verschillende rechtzaken werd de
zaak in het nadeel van Cargill beslecht maar het bedrijf ging
telkens in beroep. De tweede hoogste rechtbank in Brazilië
oordeelde in februari 2006 nogmaals dat het bedrijf de Braziliaanse
wetgeving moet respecteren en een milieu-impactstudie moet
uitvoeren.
- Verhandelen van soja van illegaal ontboste gebieden.
Sinds de komst van Cargill in Santarem, is soja een belangrijke
motor geworden voor ontbossing in het gebied. In augustus 2002
verklaarde de plaatselijke directeur van Cargill in Santarem dat in
het gebied een potentieel is voor 300.000 ha soja-aanplantingen en
het bedrijf maakt er ook geen geheim van dat het boeren uit het
zuiden bijstaat om zich in Santarem te vestigen. Greenpeace heeft
bewijsmateriaal dat Cargill in Santarem soja verhandelt van
gebieden die illegaal zijn verworven en illegaal werden ontbost.
Onder meer kocht Cargill soja van de Lavras boerderij in Para, die
frauduleus gebieden verwierf en meer ontboste dan wettelijk is
toegelaten (onder de Braziliaanse wetgeving mogen privé-eigenaren
maximaal 20% van hun eigendom ontbossen in het Amazonewoud). Ook
kocht Cargill soja van de Membeca boerderij, die illegaal bos kapte
in de gebieden van de Manoki, een inheems volk in Mato Grosso.
- Verhandelen van soja van boerderijen betrokken bij slavernij.
Slavernij is nog een alledaagse realiteit in Brazilië en bestaat
voornamelijk in de deelstaten Para en Mato Grosso. Tussen 2003 en
2004 rapporteerde de Braziliaanse overheid ongeveer 8.700 slaven in
deze deelstaten. Vaak gaat het om arme mensen die - onder de
belofte van goedbetaald werk - terecht komen op verafgelegen
boerderijen. Hun papieren worden in beslag genomen. Ze werken vaak
onder bedreiging van wapens en leven in erbarmelijke
omstandigheden. Greenpeace heeft vastgesteld dat de bedrijven die
betrokken zijn bij slavernij, vaak de grotere bedrijven zijn.
Cargill onderschreef het Nationale Pact met betrekking tot de
uitroeiing van slavernij voorlopig niet. Verder blijkt uit
documenten dat Cargill onder meer soja verhandelt van boerderijen
die betrokken zijn bij slavernij. Zo kocht Cargill in maart 2003
soja van de Vo Gercy boerderij (in savannegebied), nog negen
maanden nadat een overheidsinspectie op de boerderij binnenviel en
vijftien arbeiders bevrijdde.
- Verhandelen van soja van boerderijen langs de illegale “Soja highway”.
De 120 kilometer lange "Rodovia da soja" werd in de zomer van
2004 illegaal aangelegd vanuit de gemeente Feliz Natal (Mato
Grosso). Voor de weg werd geen vergunning bekomen en ook werd de
nodige milieu-impactstudie niet uitgevoerd. Toen fondsen
opdroogden, besloot de overheid van de deelstaat Mato Grosso het
project over te nemen, maar nog steeds is er geen degelijke
vergunning afgeleverd. Minstens 38 boerderijen hebben zich
ondertussen in de nabijheid van de weg gevestigd. Via het internet
wordt op zijn minst 100.000 hectare openbaar land te koop
aangeboden voor slecht 24 dollar per hectare. Documenten tonen aan
dat Cargill soja verhandelde van boerderijen langs deze illegale
weg. Cargill heeft ook een silo langs deze weg laten
installeren.
- Genetisch gemanipuleerde soja.
Genetisch gemanipuleerde soja wordt nu ook al in het Amazonewoud
aangeplant en vormt een bedreiging voor de biodiversiteit in het
Amazonewoud. In de afgelopen vier jaar zijn aanplantingen met
genetisch gemanipuleerde soja enorm toegenomen. In de deelstaat
Mato Grosso (gedeeltelijk in het Amazonewoud) blijkt dat 10 % van
de soja-aanplantingen al uit genetisch gemanipuleerde soja bestaan.
Greenpeace heeft bewijsmateriaal dat Cargill al genetisch
gemanipuleerde soja uit de regio heeft aangekocht.
Samenvatting van de brochure
‘Intensieve sojateelt in Latijns-Amerika: gevolgen voor samenleving en milieu’, maart 2006
De industriële teelt van soja in Latijns Amerika heeft een zeer
directe impact op het leefmilieu door bijvoorbeeld ontbossing. Deze
ontbossing gaat meestal gepaard met bosbranden. Op grootschalige
soja-aanplantingen wordt overvloedig gebruik gemaakt van
pesticiden, met vervuiling, maar ook vergiftiging tot gevolg.
Talrijke grondconflicten komen voor en het gebruik van geweld wordt
niet geschuwd. Bovendien zorgt deze sterk gemechaniseerde cultuur
voor minder jobs dan bij de familielandbouw. Salarissen zijn vaak
laag en werkomstandigheden laten vaak te wensen over. De
Braziliaanse autoriteiten hebben al verschillende gevallen van
slavernij ontdekt. De omzetting van het Braziliaanse Amazonewoud
naar landbouwgronden, heeft bovendien een impact op de specifieke
levenswijze van inheemse volkeren. De ontwikkeling van deze cultuur
in Brazilië en Argentinië, voor een groot deel bestemd voor export,
heeft ook een impact op de voedselzekerheid. Sinds Argentinië zich
in 1996 op de grootschalige teelt van ggo-soja heeft gestort, moet
het land voedsel importeren.
Het grootste deel van de soja die in België wordt geïmporteerd,
is voor veevoeder bestemd. Voor het sojarantsoen van ons vee, wordt
jaarlijks ongeveer 500.000 hectare "gebruikt", vooral in Argentinië
en Brazilië. Dat is ongeveer 15 % van het Belgische
grondgebied.
Notes: (1) De actie vind plaats aan het Sifferdok aan Eurosilo. Eurosilo werd in 1969 opgericht door onder meer Cargill. Via Eurosilo brengt Cargill soja op de Belgische markt.(2) Het rapport “Eating up the Amazon” is te downloaden op de Greenpeace website. Een publicatie van Greenpeace Internationaal-Nederland. Surf naar:http://www.greenpeace.org/international/press/reports/eating-up-the-amazon(3) Intensieve sojateelt in Latijns Amerika: gevolgen voor samenleving en milieu, maart 2006. Een publicatie van Greenpeace België, beschikbaar op http://www.greenpeace.org/belgium/nl/press/reports/intensieve-sojateelt-in-latijn(4) De deelstaat Mato Grosso ligt in het zuiden van het Braziliaanse Amazonegebied, en omvat 46 % regenwoud en 49 % Cerrado (savanne). De deelstaat heeft de grootste oppervlakte aan soja-aanplantingen in Brazilië. In 2003-2004 vond de helft van de ontbossing in het Braziliaanse Amazonewoud, in Mato Grosso plaats.