De palmolie in onze shampoos en koekjes brengt heel wat rampspoed met zich mee: de productie ervan veroorzaakt enorme ontbossing in Indonesië. Om te weten of bedrijven wel degelijk inspanningen leveren om een eind maken aan dat drama, trokken we met Greenpeace op onderzoek. Die resultaten maken we nu bekend: welke multinationals helpen de wouden nog steeds om zeep en moeten dringend inzetten op duurzame palmolieproductie?
Bosbranden beginnen in onze keukenkast
Zes maanden geleden werd Indonesië het slachtoffer van de zwaarste bosbranden van de eeuw. Die legden miljoenen hectaren tropisch regenwoud en veengebied in de as en verwoestten daarbij ook een deel van het laatste leefgebied van de Indonesische orang-oetans. Bosbranden in Indonesië lijken zich misschien wel ver van ons bed af te spelen, maar ons onderzoek heeft de voorbije tien jaar keer op keer een rechtstreekse link aangetoond tussen de producten in onze keukenkast en badkamer en de verwoesting van het regenwoud in Indonesië.
Bosbrand in Indonesië, september 2015
Onze stem als consument maakt het verschil
Voor ons als burgers is het niet altijd duidelijk hoe we zo’n groot probleem kunnen aanpakken. Palmolie verschuilt zich in allerlei producten: van Doritos tot Colgate en babyzeep van Johnson & Johnson. De palmolie op zich is niet problematisch, maar de daaraan verbonden ontbossing wel. Die kan enkel stoppen wanneer bedrijven verantwoordelijkheid opnemen voor de palmolie die ze inslaan.
Honderdduizenden sympathisanten van Greenpeace richtten hun pijlen op de bedrijven die deze verantwoordelijkheid dragen. De druk van deze massale beweging dwong de grootste merken, die palmolie of papier uit Indonesië gebruiken, om te beloven dat ze het regenwoud in de toekomst zullen beschermen.
Palmolieplantage
Dat betekende twee jaar geleden een grote doorbraak. Verschillende internationale merken, waaronder Mars, Mondelez en Procter & Gamble schaarden zich achter onze campagne. Het gevolg: ook andere grote merken sloten zich aan bij de vaststelling dat er een eind moest komen aan de verwoesting van de waardevolle regenwouden.
Daarbij komt nog eens het goede nieuws dat de enorme koopkracht van deze groep multinationale bedrijven druk uitoefent op andere handelaars en producenten op het terrein. Wilmar International en Golden Agri Resources doen misschien geen belletje rinkelen, maar het zijn reuzen in de palmoliesector. En ook zij verklaren een eind te willen maken aan de ontbossing. Dat resultaat toont aan hoe de stem van de burger er wel toe doet.
Wat leveren die beloftes nu op?
Een geslaagde campagne zou een concreet resultaat moeten opleveren: een beschermd bos, gezonde orang-oetans en het einde van de oprukkende ontbossing en bosbranden. Welke bedrijven ondernamen zichtbaar actie?
Actie voor de bescherming van de bossen
Om dat uit te vissen, contacteerden we in december veertien grote bedrijven om hun engagement te evalueren. Onze bevindingen waren nogal confronterend: slechts een paar bedrijven boekten aanzienlijke vooruitgang om ontbossing uit de toevoerketen van hun palmolie te weren. De anderen ondernemen te weinig actie en doen alsof hun neus bloedt. Meer details kan je daarover lezen in ons uitgebreide rapport: “Cutting Deforestation Out Of Palm Oil”.
Vooral Colgate-Palmolive, Johnson & Johnson en PepsiCo hebben nog veel werk aan de winkel. Zij komen hun belofte aan hun klanten om geen bos meer te vernietigen voor palmolie niet na. Schandalig, vinden wij.
Palmolie produceren kan ook met respect voor de natuur
De ontbossing in Indonesië neemt nog altijd verder toe en de huidige palmolieproductie ligt aan de bron daarvan. We kunnen niet langer blijven toekijken vanaf de zijlijn. Over enkele maanden zullen er waarschijnlijk alweer even grote branden opflakkeren als zes maanden geleden.
Nochtans zijn er genoeg manieren om op een verantwoorde manier palmolie te produceren. Zo werken we bijvoorbeeld samen met een fantastisch gemeenschapsproject in Dosan op Sumatra, dat palmolie produceert en het omringende regenwoud beschermt en herstelt. Dit soort projecten in Indonesië, waarvan er nog veel meer zijn, hebben dringend onze steun nodig.
Otan, orang-outang van 7 maanden, gered van de bosbranden
Het is belangrijk dat de grote bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen en resultaten voorleggen. Iedereen weet wat er moet gebeuren en hoe het moet gebeuren. We mogen hen dus niet langer laten wegkomen met loze beloften.
Annisa Rahmawati is campagneleider Bossen bij Greenpeace Zuidoost-Azië in Indonesië.