Από τα τέλη Νοεμβρίου μέχρι και πριν από λίγες μέρες, οι άνθρωποί μας προσέφεραν τη ναυτική τους εμπειρία στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) για να βοηθήσουν όλοι μαζί τους πρόσφυγες που με κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή διασχίζουν τη θάλασσα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας.
Οι άνθρωποι αυτοί έρχονται από την Ελλάδα και ολόκληρο τον κόσμο, φέρνοντας διαφορετικές κουλτούρες με ένα κοινό όμως προορισμό: το νησί της Λέσβου. Εκεί όπου συμβαίνει η μεγαλύτερη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο νησί αυτό οι ομάδες των ΓΧΣ και της Greenpeace είναι σαν μία οικογένεια και ο ένας στηρίζεται στον άλλο.
Διάβασε παρακάτω ιστορίες ανθρώπων και από τις δύο ομάδες που εργάστηκαν ή συνεχίζουν να εργάζονται με στόχο να παρέχουν ένα ασφαλές πέρασμα από το Αιγαίο πέλαγος.
Grant Oakes-συντονιστής σκαφών
Όταν ο Grant ήταν 11 χρονών ήξερε τι ήθελε να κάνει όταν μεγαλώσει: να δουλέψει για τη Greenpeace και να αγωνιστεί για το περιβάλλον. Το όνειρό του έγινε πραγματικότητα και για περισσότερα από 20 χρόνια είναι οδηγός σκαφών για την Greenpeace.
Ο Grant δουλεύει στη Λέσβο ως συντονιστής της ομάδας των σκαφών. Γι’ αυτόν ήταν σαφές εξαρχής ότι η Greenpeace έπρεπε να έχει παρουσία στο νησί γιατί έχει την απαραίτητη εμπειρία, τους πόρους και δίκτυο υποστήριξης για να σώζει ανθρώπους στη θάλασσα.
«Δεν νομίζω ότι μπορούμε να διαχωρίσουμε το ανθρωπιστικό από το περιβαλλοντικό έργο. Το ένα επηρεάζει το άλλο. Πιστεύω ότι όποτε υπάρχει ανάγκη, και επειδή έχουμε τη δυνατότητα να βοηθήσουμε, θα πρέπει να μην το σκεφτόμαστε δεύτερη φορά».
Δεν θα ξεχάσει ποτέ την 16η Δεκεμβρίου, όταν μία βάρκα με 85 άτομα, ανατράπηκε στα ανοικτά των βόρειων ακτών της Λέσβου. Οι δύο ομάδες βοήθησαν να σωθούν 83 άνθρωποι. Δυστυχώς, δύο άνθρωποι χάθηκαν. Εκείνη την μέρα ο Grant και η ομάδα του συμμετείχαν στις επιχειρήσεις διάσωσης. «Ήταν χαοτικό. Δεν ξέραμε πόσοι άνθρωποι ήταν μέσα στη θάλασσα… έπρεπε απλά να επέμβουμε και όλοι έκαναν εκπληκτική δουλειά».
Μαριαντίνα Λίλη- Υπεύθυνη στο Παρατηρητήριο Ζωής
«Άσε την καρδιά σου να βοηθήσει όποιον βρίσκεται σε ανάγκη».
Η Μαριαντίνα ξεκίνησε να δουλεύει με πρόσφυγες σε ένα hot spot στην Αθήνα, εθελοντικά μία φορά την εβδομάδα. Στα μέσα Δεκεμβρίου της δόθηκε η ευκαιρία να πάει στη Λέσβο και να ξεκινήσει ως εθελόντρια της Greenpeace.
«Στην αρχή ήταν μόνο για 10 μέρες», θυμάται, αλλά 4 μήνες μετά, είναι ακόμα στη Λέσβο πλέον ως μέλος της ομάδας των ΓΧΣ. Tις περισσότερες ώρες της ημέρας τις περνάει στο ψηλότερο σημείο ενός λόφου, στο λεγόμενο Παρατηρητήριο Ζωής, όπου κοιτώντας μέσα από ένα τηλεσκόπιο ανιχνεύει σκάφη μεταναστών που καταφθάνουν στις βόρειες ακτές της Λέσβου και επικοινωνεί με τα φουσκωτά σκάφη μας και το λιμενικό.
«Μέσα στους πρώτους πέντε μήνες λειτουργίας του το παρατηρητήριο έχει βοηθήσει περισσότερους απο 18 χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες να φτάσουν σώοι στην ακτή», μας λέει με συγκίνηση.
Chris Petts – χειριστής σκάφους
Ο Chris είναι φωτογράφος, ζει και εργάζεται στο Παρίσι. Στη Λέσβο έφτασε τον Φλεβάρη και δουλεύει ως χειριστής σκάφους.
«Ήρθα στη Λέσβο γιατί δεν μπορούσα να μείνω άλλο αμέτοχος στην τραγωδία που εξελισσόταν στο νησί. Έχω 5 παιδιά και κάθε φορά που βλέπω ένα προσφυγόπουλο να κινδυνεύει ή ακόμα χειρότερα νεκρό, σκέφτομαι ότι είμαι τυχερός που δεν είναι ένα από τα παιδιά μου. Γεννηθήκαμε στη σωστή πλευρά των συνόρων, κάποιοι άλλοι όμως όχι».
Αυτό που δεν θα ξεχάσει ποτέ ήταν η πρώτη φορά που παρείχε βοήθεια σε σκάφος προσφύγων. «Ποτέ μου δεν είχα δει τόσο αληθινά χαμόγελα. Ήταν η στιγμή που είπαμε στους πρόσφυγες ότι ήταν σε ελληνικά χωρικά ύδατα και ότι καθαρά και στεγνά ρούχα τους περίμεναν μόλις έβγαιναν στη στεριά».
Oussama Omrane – Πολιτισμικός διαμεσολαβητής
«Η συνεργασία Greenpeace και ΓΧΣ είναι σαν να βάζουμε τον Μέσι και τον Ρονάλντο μαζί σε μία ομάδα. Η νίκη είναι εξασφαλισμένη».
Ο Oussama είναι πολιτισμικός διαμεσολαβητής και εργάζεται για τους ΓΧΣ. Στην Λέσβο ήρθε τον Ιανουάριο και είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ προσφύγων και διασωστών.
«Δεν είναι μόνο να μεταφράζεις από τη μία γλώσσα στην άλλη. Πρέπει να είσαι ήρεμος, να βρίσκεις τις σωστές λέξεις και να ξέρεις την κουλτούρα τους»,
μας είπε. Μέσα στο νερό, πολλές φορές σε δύσκολες καταστάσεις, η παρουσία του είναι ο μόνος τρόπος για τους πρόσφυγες να επικοινωνήσουν με τις βάρκες περισυλλογής.
Η εμπειρία αυτή του άλλαξε τη ζωή και το ότι κατάφερε να δουλέψει με την Greenpeace και τους ΓΧΣ σε αυτή την αποστολή τον έκανε «καλύτερο άνθρωπο».
Mike Harms-οδηγός σκάφους
«Ερχόμαστε όλοι από διαφορετικούς ορίζοντες, αλλά στο τέλος, είμαστε μια μεγάλη οικογένεια με τον ίδιο στόχο».
Ο Mike ήρθε στη Λέσβο, γιατί δεν μπορούσε να βλέπει την τραγωδία που εξελισσόταν στο Αιγαίο και να μην κάνει κάτι. Αφού πήρε άδεια από τον προϊστάμενό του έφτασε στη Λέσβο στα τέλη Φλεβάρη. Ως οδηγός ενός από τα φουσκωτά σκάφη, έμαθε πολλά κατά τη διάρκεια της διαμονής του. Θα θυμάται για πάντα το ομαδικό πνεύμα που είχε αναπτυχθεί ανάμεσα στις δύο ομάδες καθώς και το ότι όλοι λειτουργούσαν ως μέλη μιας μεγάλης οικογένειας.
Όλγα Δαρκαδάκη-Υπεύθυνη στο παρατηρητήριο ζωής
«Δεν μπορώ απλά να τα διαβάζω στις ειδήσεις και να προχωράω σαν να μην συμβαίνει τίποτα».
Η Όλγα είναι ακτιβίστρια και δουλεύει για την Greenpeace περίπου 10 χρόνια. Ένιωσε υποχρεωμένη να έρθει στη Λέσβο όταν άκουσε τις εμπειρίες των συναδέλφων της στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace. Πάντα θα θυμάται την πρώτη φορά που είδε τις δύο ομάδες να βοηθούν μία βάρκα γεμάτη πρόσφυγες.
«Έβλεπα από το τηλεσκόπιο τα παιδιά της ομάδας μας να χαιρετούν τους πρόσφυγες και να εισπράττουν χαμόγελα απο αυτούς ως ένδειξη ευγνωμοσύνης. Ήμουν μακριά από τη σκηνή, αλλά μπορούσα να καταλάβω τα συναισθήματά τους. Ένιωσα χαρούμενη, περήφανη, ανακουφισμένη και γεμάτη ελπίδα. Οι πρόσφυγες και μετανάστες που με κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή διασχίζουν τη θάλασσα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας αξίζουν ένα ασφαλές πέρασμα. Θα συνεχίσω με όλες μου τις δυνάμεις να διεκδικώ το αυτονόητο ακόμα και όταν θα έχω φύγει από τη Λέσβο».