Είναι μία κρίση που περιγράφεται με αριθμούς: σχεδόν 890.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν φτάσει στην Ευρώπη περνώντας τη θάλασσα μόνο φέτος, ενώ πάνω από 3.500 έχουν χάσει τη ζωή τους. Και αυτό ακόμα δεν έχει τελειώσει.
Οι πρόσφυγες από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ θέλουν να ξεφύγουν από τον πόλεμο, τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις διώξεις, και συνεχίζουν με κίνδυνο της ζωής τους μία απελπισμένη προσπάθεια να φτάσουν στην ασφάλεια της Ευρώπης.
Βρίσκομαι στο δωμάτιο επικοινωνίας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (MSF) και της Greenpeace στο νησί της Λέσβου και παρακολουθώ με την ψυχή στο στόμα αυτά τα μικρά σκάφη να ξεπροβάλλουν σαν μικρές κουκκίδες από πορτοκαλί σωσίβια σε μία απέραντη μπλε θάλασσα.
Στα στενά 10 χιλ. μεταξύ Τουρκίας και Λέσβου, αυτά τα εύθραυστα σκάφη συνεχίζουν να έρχονται. Η Ελλάδα είναι τόσο βασανιστικά κοντά, όμως ο συνωστισμός, τα ρεύματα, ο άνεμος, ο κακός καιρός και τα παγωμένα νερά κάνουν το πέρασμα επικίνδυνο.
Γι’ αυτό οι MSF και η Greenpeace είναι εδώ. Για να σώσουν ζωές. Νιώθοντας την ανάγκη να δράσει με όποιον τρόπο μπορεί, η Greenpeace προσφέρθηκε να υποστηρίξει τις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις των MSF στη Λέσβο, και αυτή η προσφορά έγινε άμεσα αποδεκτή.
Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, έχουμε στείλει στο νησί τρεις ειδικές φουσκωτές βάρκες (τύπου RHIBs) για να βοηθούν στη θαλάσσια διάσωση σκαφών με πρόσφυγες που κινδυνεύουν. Η επιχείρηση προσφέρει υποστήριξη και συντονίζεται από την Ελληνική Ακτοφυλακή.
Την Κυριακή, τα σκάφη μας έσωσαν ένα μωρό δύο μηνών από το Ιράκ, από ένα σκάφος που είχε αναποδογυρίσει στα βράχια πολύ κοντά στην ελληνική ακτή. Ήταν ένα από τα πολλά παιδιά που στριμώχνονται σε σκάφη με 30, 40 ή 50 άτομα κάθε φορά.
Αφού τους βγαλουν με ασφάλεια στη στεριά, οι εθελοντές και οι ομάδες υποστήριξης προσφέρουν στους πρόσφυγες άμεση βοήθεια. Την ιδια στιγμή, οι ιατρικές ομάδες των MSF είναι σε επιφυλακή ώστε να παρέχουν επείγουσα ιατρική βοήθεια σε όσους είναι σε κρίσιμη κατάσταση και να διασφαλίσουν την άμεση μεταφορά τους στο νοσοκομείο με τα τρία ασθενοφόρα τους.
Σε μία κρίση χωρίς προηγούμενο, πολλοί κάτοικοι της Λέσβου έχουν κι αυτοί βοηθήσει με όποιο τρόπο μπορούσαν. Ψαράδες έχουν σώσει πολλούς από πνιγμό, άλλοι έχουν προσφέρει φαγητό, ρούχα και φιλοξενία, επιδεικνύοντας το γνωστό ελληνικό φιλότιμο.
Όμως, παραμένει ένα σουρεαλιστικό περιβάλλον. Η Λέσβος είναι ένα παραδεισένιο νησί με πανέμορφες παραλίες, ελιές, ιστορικά χωριά και λιθόστρωτα στενάκια, ενώ στους πρόποδες του κάστρου στον Μόλυβο υπάρχουν ψαροκάικα και εστιατόρια.
Μέσα σε αυτή την ομορφιά, αμέτρητοι μουσκεμένοι και εξαθλιωμένοι πρόσφυγες θα συνεχίσουν να φτάνουν. Έρχονται μόνο με ένα σακίδιο ή με πλαστικές σακούλες με ρούχα, κρατάνε τα κινητά τους τηλέφωνα και χαμογελούν, ανακουφισμένοι που είναι ζωντανοί, στην ακτή και σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Η MSF και η Greenpeace έχουν συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν σε αποστολές βοήθειας, όπως στην Αϊτή μετά το σεισμό του 2010 και στο Aceh της Ινδονησίας μετά το τσουνάμι του 2004.
Οι διασώσεις στη θάλασσα είναι μία νέα πρόκληση για τους MSF και τη Greenpeace, αλλά το να περιμένουμε απλά να φτάσουν οι επιζήσαντες στην ακτή, ενώ περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ ρισκάρουν τη ζωή τους στη θάλασσα, είναι απαράδεκτο. Εδώ φαίνεται χρήσιμη η ναυτική εμπειρία της Greenpeace.
Με αυτές τις σκέψεις κοίταξα στα μάτια μία νεαρή Σύρια που ήταν γαντζωμένη πάνω μου στο όχημά μας μία κρύα και βροχερή ημέρα την εβδομάδα αυτή.
Καθώς πηγαίναμε την οικογένεια της σε ένα κέντρο υποδοχής που διαχειρίζεται ο UNHCR, του οργανισμού του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, με αυτή τη φευγαλέα εικόνα των ματιών της όλα έβγαζαν νόημα. Είμαστε εδώ για εκείνη και για όλους όσους ελπίζουν ακόμα σε ένα ασφαλές πέρασμα.