Οι προτεινόμενοι στόχοι υπολείπονται κατά πολύ αυτού που επιτάσσει η επιστήμη και ακυρώνουν την ίδια τη δέσμευση της Ευρώπης για συγκράτηση της πλανητικής θερμοκρασίας κάτω από τους +2°C. Η Ελληνική Προεδρία πλέον καλείται να αναλάβει σοβαρές πρωτοβουλίες ώστε η τελική συμφωνία, που θα επιτευχθεί μεταξύ των κρατών μελών τους επόμενους μήνες, να εγγυάται αποτελεσματική κλιματική δράση και ενίσχυση της ευρωπαϊκής και ελληνικής ανταγωνιστικότητας.
«Δυστυχώς φαίνεται ότι το λόμπι των ορυκτών καυσίμων και της βαριάς βιομηχανίας κέρδισε τον πρώτο γύρο αφού το προτεινόμενο σχέδιο της Επιτροπής δεν είναι παρά ένα ξεπούλημα προς τα συμφέροντά τους»,
δήλωσε ο Τάκης Γρηγορίου, υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.
«Η αδράνεια που προτείνει η Επιτροπή έχει τεράστιο κόστος και τον λογαριασμό θα τον πληρώσουμε εμείς οι πολίτες και τα παιδιά μας. Λιγότερες επενδύσεις στον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής και ελληνικής οικονομίας, επιδείνωση της κρίσης με λιγότερες θέσεις εργασίας, αυξημένη θνησιμότητα από τη ρύπανση και – πλέον – σοβαρή απειλή της χώρας μας από την αύξηση της πλανητικής θερμοκρασίας. Μία Ευρώπη που εγκαταλείπει την κλιματική της πολιτική σημαίνει επίσης πιθανή κατάρρευση των κλιματικών διαπραγματεύσεων του ΟΗΕ το 2015 στο Παρίσι.»
Τα βασικά σημεία των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
1. Κλιματικός στόχος – Μείωση εκπομπών 40% ή 33%;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα δεσμευτικό στόχο για μείωση των εγχώριων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 40% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Πρόκειται για ανεπαρκή στόχο που δεν επιτρέπει στην ΕΕ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από το όριο των 2°C, στα επίπεδα δηλαδή που σύμφωνα με την επιστήμη υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες αποτροπής των μη-αναστρέψιμων κλιματικών αλλαγών. Ένας στόχος 40% δυσχεραίνει την προσπάθεια αναδιάρθρωσης του προβληματικού ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών. Μελέτες δείχνουν ότι αν η αγορά ρύπων δεν διορθωθεί, τότε θα υπονομεύσει τον στόχο του 40% κατά 7 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες (λόγω της πληθώρας των αδιάθετων δικαιωμάτων εκπομπών) ουσιαστικά επιτυγχάνοντας πραγματική μείωση των εκπομπών μόλις κατά 33% ως το 2030. [1] Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις υποδείξεις της επιστήμης, τα βιομηχανικά κράτη θα πρέπει να μειώσουν κατά 40% της εκπομπές τους ως το 2020.
2. Στόχος για ΑΠΕ – Επιβράδυνση της ανάπτυξης
Η Επιτροπή πρότεινε ‘δεσμευτικό’ στόχο συνολικά για την Ευρώπη για τη συμμετοχή των ΑΠΕ σε ποσοστό τουλάχιστον 27% έως το 2030. Με δεδομένο ότι ο στόχος αυτός δεν θα μεταφραστεί σε επί μέρους εθνικούς δεσμευτικούς στόχους, η έννοια της δεσμευτικότητας χάνει την ουσία της.
Οι ΑΠΕ έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν σχεδόν τις μισές ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης έως το 2030[2]. Ο στόχος που προτάθηκε αποδυναμώνει την πιθανότητα του μετασχηματισμού του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος και θα επηρεάσει ελάχιστα την εξάρτηση της Ευρώπης από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα[3], ενώ θα αφήσει τους Ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις ευάλωτoυς στις διακυμάνσεις και τις ανατιμήσεις των τιμών ενέργειας.
Διαβάστε περισσότερα στο ενημερωτικό δελτίο «Καταρρίπτοντας τους μύθους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
3. Αγορά Άνθρακα (ΣΕΔΕ) – Ακόμα χωρίς οριστική λύση
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κάνει λόγο για τη δημιουργία ενός ‘αποθεματικού σταθερότητας’ (stability reserve) των εκπομπών μετά το 2021. Τα δικαιώματα θα αφαιρούνται από την αγορά άνθρακα σταδιακά και σε όλη τη διάρκεια της περιόδου εμπορίας, ανάλογα με τον όγκο των αδιάθετων εκπομπών.
Το ‘αποθεματικό σταθερότητας’ θα αφαιρέσει μέρος μόνο του πλεονάσματος των δύο δισεκατομμυρίων αδιάθετων δικαιωμάτων εκπομπών και δεν θα το κάνει αρκετά σύντομα ώστε να επηρεάσει την τιμή του άνθρακα. Επιπλέον, δεν υπάρχει καν η εγγύηση ότι το πλεόνασμα αυτό που θα αφαιρεθεί δεν θα ξαναμπεί στην αγορά κάποια στιγμή στο μέλλον. Μόνο η οριστική κατάργηση αυτών των δικαιωμάτων και οι αυστηροί στόχοι για το 2030 μπορούν πραγματικά να μετατρέψουν το χρηματιστήριο άνθρακα σε κίνητρο για πράσινες επενδύσεις.
Σημειώσεις προς συντάκτες
[1] Ecofys report, 11 June 2013:http://www.ecofys.com/en/publication/the-next-step-in-europes-climate-action/
[2] CDC Climat Research, October 2013: http://www.cdcclimat.com/IMG//pdf/cdc_climat_recherche_tendances_carbone_no_84_eng.pdf
[3] International Energy Agency, 24 May 2012, Europe’s oil bill set to reach USD500 billion in 2012: http://www.iea.org/newsroomandevents/news/2012/may/name,27221,en.html