Birleşmiş Milletler

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)

IPCC 1998 yılında Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) öncülüğünde oluşturulmuştu. O zamanlarda iklim değişikliğinin ciddi bir konu olduğu ve dünya liderlerinin ulusal çıkarlardan ve şirketlerin etkisinden bağımsız, bilimsel öneriler alması gerektiği düşünülmekteydi.

IPCC’nin rolü, politika üretenlere tavsiyelerde bulunmak üzere ulaşılan en son bilgiyi sunmaktır. Kurumsal olarak araştırmalar yapmaz, bunun yerine iklim değişikliği üzerine yayımlanan binlerce akademik makaleyi değerlendirir ve her beş yılda bir, bu bilgiler ışığında bir rapor yayımlar. 2001’de yayımlanan raporun hazırlanmasında dünya çapından 1000 kadar uzman görev almış, 2500 uzman ise değerlendirme sürecine katılmıştır. Dördüncü rapor 2007 yılının Kasım ayında yayımlandı; şu anda ise 2013 yılında yayımlanacak olan beşinci raporun hazırlıkları devam ediyor. IPCC bunun dışında hükümetlerin, uluslararası kuruluşların isteği doğrultusunda veya anlaşmaların gerektirdiği durumlarda çeşitli raporlar da yayımlamaktadır.

IPCC üç çalışma grubuna ayrılmıştır. Bunlardan ilki, iklim sistemi ve değişikliki hakkında bilimsel veri toplar. Bu grup sayesinde iklim değişikliğinin varlığını, nedenini ve hızını bilebiliyoruz. İkinci grup, sosyoekonomik koşulların ve doğal unsurların iklim değişikliği karşısındaki zayıflığını değerlendirir, olumlu ve olumsuz yönleriyle olası durumlara uyum sağlama yollarını arar. Başka bir deyişle, insanın ve çevrenin ne ölçüde etkileneceğini, hangi değişikliklerin iklimde etki yaratacağını araştırır. Üçüncüsü, sera gazlarının azaltılması ve iklim değişikliğinin sınırlandırılması çalışma grubudur. İnsan kaynaklı iklim değişikliğini durdurmayı, hiç değilse azaltmayı amaçlar.

Greenpeace, uluslararası iklim kampanyasında ağırlıklı olarak bu kuruluşun raporlarını kullanır.

Bilimsel Uzlaşı sayfamızda IPCC’nin ulaştığı son verilerin bir özetini bulabilir, IPCC değerlendirme raporu hakkında ayrıntıları okuyabilir veya Dördüncü Değerlendirme Raporu’nun tam metnini okumak için IPCC’nin internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC)

UNFCCC, 1992 yılında Brezilya’nın Rio de Janerio kentinde düzenlenen Dünya Zirvesi’nde kabul edilmiş ve şimdiye dek 189 ülke tarafından benimsenmiştir. Ana amacı:

“Atmosferdeki sera gazı oranını, iklim sisteminin insan kaynaklı etkilerin oluşturduğu tehditten uzak tutacak bir seviyede durdurmaktır. Bu seviyeye, zaman ölçekli bir plan dahilinde, ekosistemlerin değişiklike ayak uydurabilmesini sağlayacak, besin üretimini tehdit etmeyecek ve sürdürülebilir ekonomik gelişmeye engel teşkil etmeyecek şekilde ulaşılacaktır.”

Sözleşmede ayrıca: “Taraflar, hakkaniyet ölçülerine uygun bir şekilde, ortak ancak birbirinden farklı sorumluluklarına ve kapasitelerine bağlı kalarak, insan neslinin ve gelecek nesillerin yararı için iklim sistemini korumalılardır.” denmektedir. Sözleşmenin tam metni için tıklayın.

UNFCCC adından da anlaşılacağı üzere bir “çerçeve” sözleşmedir, bu nedenle belirtilen amaçların gerçekleştirilebilmesi için ek anlaşmalara (örneğin protokollere) ihtiyaç duyar. Sanayileşmiş ülkelerin 1990 yılındaki salım değerlerine dönmeleri için hukuki bağlayıcılığı olmayan bir amaç oluşturur. Tabii, 1995 yılı itibariyle bu gönüllü hedeflerin geçersiz olduğu ortaya çıktı ve yeni bir girişim, sözleşmeye taraf olan devletlerin “acil bir mesele” olarak değerlendirdiği bağlayıcılığı ve zaman sınırları olan bir protokolün görüşmeleri başladı. Kyoto Protokolü bu görüşmelerin sonucudur ve Aralık 1997’de imzalanmış ve 16 Şubat 2005’te yürürlüğe girmiştir.

Sözleşme taraflarının yıllık görüşmelerine Taraflar Konferansı (COP) denir. Bu toplantılara hükümet yetkilileri, sanayi temsilcileri, Greenpeace ve pek çok diğer grup katılır. Taraflarının çoğu Kyoto’nun da ötesine geçecek yeni düzenlemeleri isterken, fosil yakıt sanayisinin devam etmesinde yerleşik çıkarları olan ABD yönetimi temsilcileri ve OPEC ülkeleri gibi katılımcılar sözleşmeyi baltalamaya ve atılacak adımları engellemeye çalışmaktadırlar.

Bu toplantılara katılanların görüşlerini, Greenpeace’in görüşlerini açıkladığı ve ilgili diğer belgeleri Uluslararası Görüşmeler sayfamızda bulabilirsiniz.

Kategoriler