Schendt Noorwegen de eigen grondwet door olieboringen op de Noordpool toe te laten? Is de Duitse energiereus RWE verantwoordelijk voor het smelten van gletsjers in Peru? En moet ING binnenkort ook de CO2-emissies uit zijn investeringen terugdringen? Dat is de inzet van drie historische klimaatzaken die momenteel bepleit worden.

Vandaag start de zaak waarin Greenpeace Noorwegen en de lokale vereniging Natuur en Jeugd hun regering aanklagen omdat die nieuwe gebieden openstelt voor de ontginning van olie en gas. Het gaat hier om een duidelijke schending van het klimaatakkoord van Parijs, en zelfs van de Noorse grondwet. Als ze deze rechtszaak winnen, kan dat een belangrijk precedent scheppen voor toekomstige klimaatzaken wereldwijd.

Rechter beveelt meer klimaatambitie

De klimaatverandering is reëel en de mens is er verantwoordelijk voor – maar we kunnen er ook iets aan doen. Dat is de hoopvolle boodschap die de basis vormt van de onderhandelingen op de internationale klimaattop, dit jaar in Bonn. Toch weigeren vooral de fossiele brandstofbedrijven, maar ook vele overheden en financiële instellingen, hun verantwoordelijkheid te nemen om de opwarming te beperken tot 1,5°C.

Rechtszaken om klimaatactie af te dwingen werden tot voor kort nog weggelachen, maar daar kwam vorig jaar plots verandering in. Op vraag van milieuorganisatie Urgenda besliste de rechter toen dat de Nederlandse overheid niet genoeg deed om de klimaatopwarming tegen te gaan. Ook bij ons loopt sinds een tijdje de Klimaatzaak tegen de federale en gewestelijke overheden.

Verander de wet, niet het klimaat

Burgers worden niet alleen mondiger wanneer het over het klimaat gaat, ze vinden ook steeds vaker de weg naar de rechtbank. Zo werd RWE gedagvaard door een Peruaanse boer en steunen al meer dan 440.000 mensen van over de hele wereld de zaak tegen de Noorse overheid. De Filipijnse Mensenrechtencommissie buigt zich dan weer over een klacht die lokale organisaties en burgers aanspanden tegen ’s werelds grootste uitstoters.

“Als genoeg mensen willen dat de wet verandert, dan zal ze veranderen”, zegt Greenpeace-jurist Richard Harvey hierover. “Dat is hoe slavernij afgeschaft werd en hoe we apartheid hebben beëindigd.”

En nu is het moment aangebroken om het onverantwoord – maar voorlopig nog grotendeels wettig – gedrag van de fossiele industrie en haar investeerders aan te pakken.

Wil jij ook helpen?

> Word een ‘vriend van de rechtszaak’ tegen Noordpoololie.
> Word mede-eiser van de Klimaatzaak voor meer klimaatambitie in België.
> Vraag alvast aan jouw bank dat ze niet meer investeert in fossiele brandstoffen.