Update van 8 maart 2016:

De stemming van nationale experten over het voorstel van de Europese Commissie om de vergunning voor glyfosaat voor 15 jaar te verlengen werd vandaag uitgesteld. Verschillende landen pleitten hiervoor in het licht van de waarschuwing vanuit de Wereldgezondheidsorganisatie.

Update van 4 maart 2016:

Het uur van de waarheid voor glyfosaat breekt aan. Volgende week beslist een comité van experten over de vernieuwde autorisatie van glyfosaat, zoals voorgesteld door de Europese Commissie. Greenpeace roept de Belgische regering en haar vertegenwoordigers op om tegen de autorisatie te stemmen.

Frankijk gaf eerder aan dat het de autorisatie zal wegstemmen. Het Nederlandse parlement vroeg zijn regering hetzelfde te doen. In België, zo raakte net bekend, gaat voor stemmen.

Greenpeace, Bond Beter Leefmilieu, Kom op tegen Kanker, IEW, Test-Aankoop, Nature & Progrès, Velt en Alliance for Childhood stuurden deze week een gezamenlijke brief naar de bevoegde ministers Marghem, De Block en Borsus.

Als Europa glyfosaat toestaat, en België neemt geen maatregelen, dan zullen we zelf tonen dat het ook zonder schadelijke chemicaliën kan. Geen pesticides in onze achtertuin!

Update van 29 februari 2016:

De Europese Commissie keurt binnenkort wellicht de vergunning goed voor glyfosaat, en maar liefst voor een periode van 15 jaar. De huidige licentie loopt af in juni en de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) geeft daarvoor een positief advies. Maar de controverse blijft woeden (zie hieronder).

Onder andere Frankrijk en Nederland zijn niet gerust in de effecten van de stof, en hebben al besloten om het gebruik voor particulieren te verbieden. België wacht nog altijd de Europese beslissing af…

Glyfosaat is het meest gebruikte chemische middel in de landbouw, en producten als Roundup worden ook bij ons door particulieren nog massaal gebruikt als onkruidverdelger.

Er is al zoveel van in het milieu beland dat het in bloed en moedermelk en ook in 14 populaire Duitse bieren is teruggevonden, zo schrijft De Morgen vandaag. De krant gaat dieper in op de wetenschappelijke discussie (en het politieke spel) onder de noemer "Gevaarlijk? Hangt ervan aan wie je het vraagt". 

Als milieuorganisatie streven wij naar een pesticidevrije omgeving, en dat geldt voor particulieren, openbare diensten en landbouw.

Bericht van 10 december 2015:

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) verklaarde enkele weken geleden dat glyfosaat, de actieve stof in heel wat onkruidverdelgers, veilig is. De dagelijkse blootstelling van consumenten mag zelfs omhoog, vindt deze autoriteit.
 
Die mededeling staat haaks op de bevindingen van het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie, dat glyfosaat sinds maart “waarschijnlijk kankerverwekkend” noemt.  
 
Het advies van EFSA is dus een opsteker voor de producenten van glyfosaathoudende middelen - zoals Roundup, Zapper en Weedol - maar slecht nieuws voor iedereen die géén geld verdient met de verkoop van dit gif. En wel hierom:

1. Vragen bij methode

Nog voor EFSA haar bevindingen publiceerde, stuurde Greenpeace samen met 46 andere milieuorganisaties zijn bedenkingen over het voorbereidende werk naar eurocommissaris Vytenis Andriukaiti. Voor haar analyse van het risico laat de Europese autoriteit zich namelijk bijstaan door het Duitse Instituut voor Risicoanalyse. Maar zoals we eerder schreven: deze Duitse tegenhanger van EFSA negeert een aantal publieke studies over het risico van glyfosaat en gaf duidelijk de voorkeur aan ongepubliceerd onderzoek vanuit de industrie zelf.

2. Geen unanimiteit

Intussen wordt het EFSA-rapport ook zwaar op de korrel genomen vanuit andere hoeken. De belangrijkste opmerkingen staan in een brief aan de Europese commissaris, die ondertekend werd door 96 wetenschappers. Zij plaatsen heel wat vraagtekens bij de methode die EFSA gebruikte voor haar risicoanalyse, en stellen zelfs dat het agentschap haar voeten veegde aan de richtlijnen die door de Oeso werden opgesteld.
 
In een poging om het belang van deze brief te minimaliseren, beschuldigde EFSA-directeur Bernard Url de ondertekenaars van ‘Facebook-wetenschap’ en verweet hen incompetentie. Hij zei dit tijdens een hoorzitting in het Europees parlement op 1 december, waar heel wat europarlementariërs EFSA op de rooster legden over haar conclusies.

3. Verdeeldheid binnen EFSA 

Zelfs bij de raad van bestuur van EFSA heerst er blijkbaar ongenoegen over de manier waarop deze analyse en de communicatie errond werden aangepakt. Het woord ‘crisis’ is al gevallen. De bestuurders nemen de claim van de 96 wetenschappers ernstig, en willen dat er snel met het IARC wordt samengezeten om het dispuut uit te klaren. (bron: eufoodpolicy.com)

4. Inzet is hoog 

Nooit eerder was er zo’n groot verschil tussen de conclusies van verschillende wetenschappelijke instellingen. En niet alleen dat. Nooit eerder was de inzet zo hoog. Producten met glyfosaat verkopen wereldwijd nog altijd als zoete broodjes. Glyfosaat is wereldwijd het meest gebruikte herbicide.

5. Voorzorgsprinicpe niet nageleefd 

We blijven bij ons standpunt. Het IARC heeft in deze discussie de beste (meest betrouwbare) kaarten als het gaat over de impact van glyfosaat en glyfosaathoudende producten. Greenpeace pleit voor de toepassing van het voorzorgsprincipe, zoals beschreven in de Europese verdragen. Het risico is te groot om een tienjarige autorisatie te verlenen aan glyfosaat als actieve substantie in onkruidbestrijdingsmiddelen.
 
Een uitgebreid verslag en verschillende interpretaties in het glyfosaatdebacle vind je ook op de webiste van Corporate Europe Observatory.

6. It’s the cocktail, stupid!

Een belangrijk verschil tussen EFSA en IARC is dat deze laatste ook studies over de impact van glyfosaathoudende producten in rekening neemt, daar waar EFSA zich enkel toelegt op glyfosaat. Maar geen mens ter wereld wordt blootgesteld aan puur glyfosaat. Het is dus van het grootste belang dat we glyfosaathoudende producten op hun risico’s beoordelen, en dat gebeurt nu angstaanjagend weinig.
 
Het valt niet uit te sluiten dat andere stoffen die samen met glyfosaat in één product vermengd worden, een erg belangrijke impact hebben op het milieu en de menselijke gezondheid. EFSA kijkt voor zulk onderzoek naar de verschillende Europese lidstaten. Tot op vandaag is er bijna geen onderzoek over de impact van verschillende glyfosaathoudende producten.
 
De producten die je als onkruidverdelger koopt in een doe-het-zelfzaak zijn voor 80% mengsels op basis van glyfosaat. Het is dus aan de Belgische overheden om zorgvuldig onderzoek te doen naar de potentiële impact van de verschillende onkruidbestrijders op de Belgische markt.
 

OK, begrepen Maar wat nu? 

Met glyfosaat en glyfosaathoudende producten heeft Greenpeace de kat de bel aan gebonden, mede door de onrustwekkende conclusies van het IARC. Maar daar blijft het niet bij. Als milieuorganisatie streven wij naar een pesticidevrije omgeving, en dat geldt voor particulieren, openbare diensten en landbouw.
 
We weten dat dit mogelijk is. Overheden hebben het al bewezen door hun eigen openbare diensten te verbieden om nog pesticiden te gebruiken. Verschillende landbouwers zijn gestopt met het gebruik van chemische onkruidbestrijders en heel wat particulieren maken gebruik van alternatieve methoden om onkruid en insectenplagen te bestrijden.
 
We hebben al pesticidevrije wegen en voetpaden, nu is het aan de Belgische tuinen en terrassen en de landbouw. De Belgische overheden moeten meer daadkracht tonen. Hun ‘reductieplan’ beperkt zich vooral tot sensibilisering en het plakken van affiches in verschillende winkels. Iedereen weet dat dit slechts een pleister op de wonde is. Als we pesticiden, niet alleen glyfosaat natuurlijk, uit ons leefmilieu willen bannen is er veel meer nodig. Duidelijke, meetbare doelstellingen zijn een eerste stap.
 
Zonder is gezonder. Daarom blijven wij deze campagne tegen het pesticidegebruik voluit voeren. Hopelijk met jou aan onze zijde!