Nieuwsartikel - 19 juli, 2013
Terwijl de Belgische staat net zijn begroting heeft afgeslankt met meer dan twee miljard euro, maakt hij paradoxaal genoeg aanstalten om de beheerders van onze grote kerncentrales, en vooral GDF Suez Electrabel, opnieuw een cadeau te geven. En zoals zo vaak probeert men de belastingbetaler, die toch al de buikriem moet aanhalen, deze bittere pil te laten slikken in volle zomer. We weten allemaal dat er vanop het strand minder hard wordt geschreeuwd!
Vrijdag 5 juli legde staatssecretaris Melchior Wathelet een plan op tafel dat de verzekerde elektriciteitsvoorziening in ons land moest garanderen. Dat plan voorziet onder andere een verlenging van de levensduur van de kerncentrale van Tihange 1, goed voor 960 MW, die voor 50% in handen is van Electrabel en voor 50% van EDF Luminus. In eerste instantie werd het idee geopperd om de productie van die reactor te veilen, maar op 11 juli kregen we te horen dat de twee giganten de hele koek opnieuw onder elkaar mogen verdelen. Het zal dus weer nog enkele jaren duren voor er een eind komt aan het monopolie op de productie van elektriciteit…
Omdat de staatssecretaris absoluut niet wilde dat het tien jaar langer openhouden van de reactor in Tihange uitsluitend voordeel zou opleveren voor de Franse energiegiganten, had de staatssecretaris in zijn plan nochtans de instelling van een ‘Cost +’-mechanisme aangekondigd, waarmee de staat een deel van de overvloedige winsten kon invorderen die een al afgeschreven elektriciteitscentrale oplevert. In theorie zou de regering dus een schatting maken van de productiekosten en de investeringskosten voor de werking van de centrale en daar dan een ‘redelijke’ winstmarge aan toevoegen. Dat totale bedrag zou de beheerder van de centrale tijdens de tien jaar van de verdere werking als minimumprijs gewaarborgd krijgen. Het eventuele surplus, dat afhangt van de verkoopprijs van de elektriciteit, zou dan moeten toekomen aan de staat. Alles in acht genomen lijkt dit op papier een redelijke beslissing. Maar dat standpunt moet dan nog onderhandeld worden met Electrabel en EDF...
Zoals gewoonlijk wisten de twee giganten voorafgaand aan zo’n bespreking de druk op te voeren en zich in een gunstige positie te manoeuvreren op het moment dat iedereen rond de tafel ging zitten. Eerste bedrijf: Electrabel valt de Belgische staat aan voor het niet naleven van het akkoord gesloten met de regering Van Rompuy. In de wandelgangen van de regering zou Van Rompuy in 2009 een akkoord hebben ondertekend dat garandeerde dat Tihange 1, Doel 1 en Doel 2 langer open zouden blijven. Zo’n akkoord is gewoonweg illegaal, want in strijd met de wet op de kernuitstap die de sluiting van die centrales voorzag tegen 2015. Maar wat maakt het uit, niets beter dan een aanval voor het gerecht om de regering een beetje onder druk te zetten. Ziezo, dat was al een eerste stevige mokerslag! Tweede bedrijf: in juni 2012 laat Electrabel via de pers verstaan dat het niet geïnteresseerd is in de uitbating van de centrale en dat het zich zou kunnen terugtrekken. Een beetje goeie ouwe chantage helpt altijd, ook al is ze niet erg geloofwaardig , aangezien de Belgische nucleaire installaties de melkkoe zijn van de groep GDF Suez. Maar in elk geval werd er heel wat druk op de schouders van de regering geladen.
Dat ‘mokerslagbeleid’ lijkt in elk geval zijn vruchten afgeworpen te hebben, want op 8 juli keurde de regering Di Rupo het voorstel van akkoord voor de verlenging van Tihange 1 goed, dat wil zeggen het voorstel dat als basis zal dienen voor de onderhandelingen tussen de regering, Electrabel en EDF. En het minste wat we kunnen zeggen, is dat dit voorstel lijkt neer te komen op een nieuw cadeau aan de twee energiebedrijven.
Voor alle duidelijkheid: de regering biedt EDF en Electrabel – de beheerders van Tihange 1 –41,7 € voor elke MWh die deze reactor produceert. Op welke criteria heeft zij zich gebaseerd om dat cijfer te bepalen? Wij weten het niet. Volgens de cijfers die de CREG in 2010 heeft bekendgemaakt, variëren de kosten om 1 MWh te produceren tussen 17 en 21 €. In dit geval biedt de heer Wathelet nochtans al 10 € meer en wordt het bedrag 27,4 €/ MWh. Maar dat is niet alles! Terwijl een ‘redelijke’ winstmarge voor windturbines op zee op 12% wordt geschat, raamt de heer Wathelet die in dit geval op 23%. En ten slotte, in plaats van het eventuele surplus naar de staatskas te laten vloeien, staat de regering nog 30% daarvan af aan de twee bedrijven. Op basis van het voorstel van de regering zouden Electrabel en EDF dus een gegarandeerde jaarlijkse winst van 170 miljoen euro ontvangen om de centrale verder uit te baten.
Dat cadeau moeten we optellen bij de anderhalve miljard euro die de belastingbetalers elk jaar aan de producenten van kernenergie schenken via de nucleaire rente. Omdat de kerncentrales al verscheidene jaren afgeschreven zijn, leveren zij immers elk jaar een rente op van bijna 2 miljard euro. Daarop heft de federale regering slechts 470 miljoen. De rest gaat gewoon naar de beheerders van de centrales.
Uiteindelijk komt het er niet zozeer op aan hoe de regering die rente zal invorderen, als zij ze maar invordert. Is het werkelijk nog aanvaardbaar dat Electrabel en EDF zo’n groot cadeau beloofd krijgen in tijden van budgettaire krapte, zeker als we weten dat het met dit geld ook mogelijk zou zijn om de energietransitie te financieren?