Van milieubeweging tot vakbonden, van gezondheidswerkers tot consumenten, over gezinsbond, vrouwenorganisaties en de dierenbeweging. Meer dan 50 organisaties hebben de handen ineengeslagen om een nieuw, krachtig en doeltreffend (Europees) chemisch beleid te vragen.
De wereldproductie van chemische stoffen is gestegen van 1
miljoen ton in 1930 tot meer dan 400 miljoen ton per jaar vandaag.
Nu worden meer dan 100.000 chemische stoffen op de markt gebracht.
Deze worden vandaag overal teruggevonden in ons milieu. Zelf komen
we er dagdagelijks mee in contact via gewone consumptiegoederen:
speelgoed, textiel cosmetica, meubilair,… Werknemers worden er nog
intenser mee geconfronteerd via de werkvloer. Van meer dan 95% van
die stoffen weten we weinig of niets. Nochtans kunnen ze schadelijk
zijn voor de volksgezondheid, de gezondheid van de werknemers of
voor het leefmilieu in het algemeen. Er is dringend nood aan
betere
informatie over de stoffen en hun gevaren, vinden de
ondertekenaars van het manifest "voor een betere chemische
regelgeving in Europa".
Heel wat onderzoek wijst op de toenemende aanwezigheid van
chemischsynthetische stoffen in ons bloed, urine en weefsel, en
zelfs in de moedermelk. Sommige stoffen worden er al sterk van
verdacht ernstige schade te veroorzaken. Er zijn er die kanker
teweegbrengen, en andere kunnen vruchtbaarheidsproblemen of
geboorteafwijkingen voor gevolg hebben.
Nog andere stoffen kunnen beschadigingen aan de hersenen of
het
zenuwstelsel teweegbrengen of astmatische problemen veroorzaken.
Vooral jonge kinderen en pasgeborenen zijn kwetsbaar. Ook
werknemers hebben vaak te maken met aandoeningen die een gevolg
zijn van de blootstelling met bepaalde chemische stoffen op de
werkvloer. Stoffen komen ook terecht in het leefmilieu, waar
sommige steriliteit of zelfs geslachtswijzigingen veroorzaken bij
bepaalde soorten.
Deze permanente blootstelling van heel de bevolking aan het
gevaar van
chemische verontreiniging is niet langer te verantwoorden. Tot
nu toe kan de overheid pas optreden nadat zij zelf de
schadelijkheid met de volle 100% zekerheid heeft bewezen. Voor één
stof alleen al, kan dergelijk onderzoek vele jaren duren. Daardoor
is de huidige regeling totaal inefficiënt om de volksgezondheid en
het milieu te beschermen. Een nieuw beleid dringt zich op.
Europa heeft het falen van het huidige chemiebeleid reeds
erkend. Een jaar geleden heeft de Europese Commissie een voorstel
op tafel gelegd om daar iets aan te doen: REACH (Registration,
Evaluation and Authorisation of Chemicals). Via dit nieuwe systeem
zouden bedrijven die per jaar één ton of meer van een bepaalde
chemische stof aanmaken of invoeren, die stof in een centrale
databank bij een nieuw Europees Agentschap moeten registreren. Voor
het gebruik van de meest zorgwekkende stoffen zou er een vergunning
noodzakelijk zijn.
De ondertekenaars van het Manifest vinden dat ons land zich
actief moet inzetten om REACH snel in praktijk te brengen. REACH
zelf vertoont wel nog belangrijke onvolkomenheden. Daarom stellen
de maatschappelijke organisaties zeven concrete eisen aan het
beleid om REACH verder aan te scherpen:
o Invoering van het substitutieprincipe: de meest schadelijke
stoffen
worden verboden en vervangen, tenzij er geen haalbaar en
veilig
alternatief bestaat
o Waar geen alternatieven op korte termijn bestaan moeten
vergunningen
tijdelijk zijn, zodat innovatie wordt aangemoedigd
o Bedrijven moeten - voor stoffen die in hoeveelheden groter dan
1 ton
op de markt komen - voldoende informatie ter beschikking
stellen
o 'no data, no market': stoffen waarvoor binnen de voorziene
tijd geen
gegevens worden bezorgd, verdwijnen van de markt.
o Middelen moeten worden vrijgemaakt om testmethodes, die
dierproeven
vervangen, te ontwikkelen
o Producten die van buiten Europa worden ingevoerd, moeten aan
dezelfde criteria worden onderworpen
o De overheid moet transparantie garanderen.
De ondertekenaars van het manifest wijzen er op dat een
efficiënt systeem van registratie, evaluatie en vergunningen een
positieve impact kan hebben op innovatie binnen de chemische
sector. Vandaag optreden zal het risico van schadeclaims op termijn
fel inperken. Dit kan de concurrentiepositie van de Europese
chemische industrie ten goede komen, terwijl het de gezondheidskost
drastisch kan doen dalen
De ondertekenaars hopen dat ons land, zowel via de Europese
Ministerraden als via onze Europese parlementsleden, alles in het
werk zullen zetten om snel tot een efficiënt nieuw chemisch beleid
te komen, waarbij zorg voor milieu en volksgezondheid het
uitgangspunt vormen en die de innovatie binnen de chemische sector
ten goede komt.
Ondertekenende organisaties:
- vakbonden : ACV, ABVV, ACLVB, MOC ;
- consumentenorganisaties : Test Aankoop, OIVO, Réseau des
consommateurs responsables (RCR), Réseau eacute;co-consommation
(REC);
- gezondheidsorganisaties: Stop Poison Santé, Société
scientifique des médecins généralistes (SSMG), Fédération des
maisons médicales et collectifs de santé (FMM), Belgische Federatie
tegen Kanker, Fondation pour la prévention des allergies, Vlaamse
Liga tegen Kanker; Vlaamse Artsen voor het Milieu en Maatschappij
(VLAMM); Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen
(WVVH), Christelijke Mutualiteiten (CM);
- dierenrechtenbeweging : GAIA
- vrouwenbeweging: Vie féminine, Nederlandstalige Vrouwenraad,
VIVASocialistische Vrouwen vereniging;
- gezinsorganisaties: Ligue des Familles, Gezinsbond;
- milieubeweging : Greenpeace Belgium, WWF Belgium, Natagora,
Natuurpunt, PAN Belgium, Amis de la Terre, Groupement
d'arboriculteurs en Wallonie pratiquant les techniques intégrées
(GAWI), Faune & Biotopes, Eco-vie, Ciney-Environnement,
Sauvegardons Naast et ses environs (SNE), Action et défense de
l'environnement de la vallée de la Senne et de ses affluents
(ADESA), Environnement-Dyle, Action Nature, Association pour la
protection de la nature et de l'environnement dans les Ardennes
brabançonnes (APNE), Centre apicole de recherche et d'information
(CARI), Ligue royale belge pour la protection des oiseaux (LRBPO),
L'air à l'œil, Centre d'écologie appliquée du Hainaut (CEAH),
Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze (VELT), Ecolife,
Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling (VODO), BBL, IEW, IEB,
Bral.
Op initiatief van : Bond Beter Leefmilieu (BBL),
Inter-Environnement
Wallonie (IEW), Brusselse Raad voor het leefmilieu (Bral) en
Interenvironnement Bruxelles.
Met steun van volgende personen uit wetenschappelijke en
medische wereld:
Prof. Luc Hens (VUB)
Prof. Dr. Nicolas Van Larebeke (UG)
Prof. Dr. Jan De Maeseneer (UG)
Guy Magnus (Ch. Ex. Off., European Society for Research on
Environment and Health)
Prof. Benoit Nemery (KUL)
Prof. P. Schepens (UA)
Prof. F. Comhaire (UG)
Prof. W. Baeyens (VUB)
Prof. Isabelle Steingers, filosofe
Prof. François Ost, filosoof, jurist
Prof. Corinne Charlier (ULg)
Bijlage : manifest.