ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ “ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΩΝ” (15/1/2004)

Αθήνα, 15-01-2004

Σε κατάσταση συναγερμού έθεσαν σήμερα το Υπουργείο Γεωργίας ακτιβιστές της Greenpeace, ύστερα από την ανακάλυψη παράνομου μεταλλαγμένου βαμβακόσπορου φετινής παραγωγής. Ο παράνομος μεταλλαγμένος βαμβακόσπορος εντοπίστηκε σε δειγματοληπτικές εργαστηριακές αναλύσεις, που πραγματοποίησε η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση. Η Greenpeace μετονόμασε το Υπουργείο Γεωργίας σε Υπουργείο Μεταλλαγμένων, δείχνοντας έτσι την αγανάκτησή της για τη συνεχιζόμενη αναποτελεσματικότητα των αρμόδιων αρχών σε ότι αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος, των βαμβακοπαραγωγών και της ελληνικής γεωργίας από τις παράνομες εισαγωγές μεταλλαγμένων σπόρων.

Κατά τη διάρκεια της δράσης της Greenpeace, αντιπροσωπεία της διεθνούς περιβαλλοντικής οργάνωσης συναντήθηκε με τον Υφυπουργό Γεωργίας κ. Ευάγγελο Αργύρη και του παρέδωσε δείγματα του μεταλλαγμένου βαμβακιού, καθώς και τα αποτελέσματα των εργαστηριακών αναλύσεων που αποδεικνύουν την ανίχνευση της επιμόλυνσης. Ο Υφυπουργός Γεωργίας δεσμεύτηκε ότι το Υπουργείο Γεωργίας θα προβεί αμέσως σε δειγματοληπτικούς ελέγχους και σε δέσμευση του μεταλλαγμένου βαμβακιού.

Με εκκωφαντικές σειρήνες και περιστρεφόμενα φώτα συναγερμού, ακτιβιστές της οργάνωσης απέκλεισαν με απαγορευτικές ταινίες την είσοδο του Υπουργείου Γεωργίας και τη γύρω περιοχή, ως επιμολυσμένη από μεταλλαγμένους οργανισμούς. Οι ακτιβιστές, φορώντας ειδικές προστατευτικές στολές και μάσκες, κάρφωσαν δεκάδες πλακάτ με το σήμα (Χ) της γενετικής επιμόλυνσης στα σκαλιά της εισόδου του Υπουργείου, κρέμασαν πανώ που έγραφε "Προσοχή Μεταλλαγμένα - Επιμολυσμένη Περιοχή" και σφράγισαν την είσοδο του Υπουργείου με ταινίες, αφού το μετονόμασαν πρώτα σε Υπουργείο Μεταλλαγμένων. Ορισμένοι ακτιβιστές μετέφεραν σε γυάλα, συμβολικά, "Μεταλλαγμένο Bαμβάκι", ζητώντας από τον Υπουργό να αναλάβει τις ευθύνες του αμέσως, να καταστρέψει τη μεταλλαγμένη παραγωγή βαμβακιού και να ξεκινήσει έγκυρους και διαφανείς ελέγχους στις φετινές εισαγωγές για να αποτρέψει ένα επόμενο σκάνδαλο.

"Ξέφραγο αμπέλι μεταλλαγμένων αποδεικνύεται η Ελλάδα για άλλη μια φορά. Η έρευνά μας έδειξε πως μεταλλαγμένοι σπόροι έχουν ήδη εισαχθεί, καλλιεργηθεί, και τα φυτά έχουν συλλεχθεί και υποστεί επεξεργασία παράνομα στη χώρα μας. Οι σπόροι αυτοί έχουν καλλιεργηθεί με την άδεια του Υπουργείου Γεωργίας και δεν ανιχνεύτηκαν από το σύστημα των επίσημων δειγματοληπτικών ελέγχων" επεσήμανε η Μυρτώ Πισπίνη, υπεύθυνη της εκστρατείας ενάντια στα μεταλλαγμένα στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace. "Αν δεν υπάρξει άμεση αντίδραση, η ελληνική γεωργία κινδυνεύει να εμπλακεί σε ένα σκάνδαλο με τεράστιες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις".

Η Greenpeace πήρε (τυχαία) δείγματα σπόρων βαμβακιού αλλά και βαμβακόπιτας, από εκκοκκιστήρια της Στερεάς Ελλάδας. Οι έλεγχοι και οι επανέλεγχοι των δειγμάτων σπόρων προέρχονταν από πέντε διαφορετικά εκκοκκιστήρια βάμβακος και οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν σε διαπιστευμένο εγχώριο επιστημονικό εργαστήριο οδήγησαν στην ανίχνευση του μεταλλαγμένου γενετικού υλικού. Επί συνόλου επτά δειγμάτων τα έξι βρέθηκαν να περιέχουν ξένο γενετικό υλικό.(1)

Η καλλιέργεια του μεταλλαγμένου βαμβακιού είναι παράνομη στην Ελλάδα όπως και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ελλάδα μάλιστα είχε καταψηφίσει τη σχετική αίτηση καλλιέργειας του μεταλλαγμένου βαμβακιού επειδή αυτή είναι δυνατόν να ενέχει κινδύνους για τη δημόσια υγεία και το φυσικό περιβάλλον (το μεταλλαγμένο βαμβάκι, μεταξύ των άλλων, περιέχει και γονίδια αντοχής σε αντιβιοτικά).(2)

Η Greenpeace παρακολουθεί εδώ και τέσσερα χρόνια την εμπορία και εισαγωγή σπόρων. Οι παλαιότερες αποκαλύψεις της Greenpeace για παράνομη εισαγωγή και καλλιέργεια μεταλλαγμένου βαμβακιού, το 2000 και το 2001, οδήγησαν στην υιοθέτηση εθνικής νομοθεσίας που καθιστά υποχρεωτική τη δειγματοληψία και εργαστηριακή ανάλυση των δειγμάτων για όλες τις σπορομερίδες καλαμποκιού, βαμβακιού και βιομηχανικής ντομάτας.(3) Παρά τις επίμονες προσπάθειες της Greenpeace για δημοσιοποίηση της μεθόδου ελέγχων και δειγματοληψιών το Υπουργείο Γεωργίας σιωπά. (4)

Η σημερινή κατάσταση αποδεικνύει ότι οι φετινές ανακοινώσεις του Υπουργείου Γεωργίας (5) (για εύρεση μόνο τριών σπορομερίδων μεταλλαγμένου βαμβακιού) κρύβουν την αλήθεια και οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται είναι αναποτελεσματικοί. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων που πραγματοποίησε η Greenpeace αποτελούν σαφή ένδειξη ότι η φετινή παραγωγή βαμβακιού είναι επιμολυσμένη σε άγνωστο ποσοστό. Για το γεγονός αυτό ενοχοποιούνται κυρίως οι σπορομερίδες εισαγωγής. Υπενθυμίζουμε ότι, στη διάρκεια των τελευταίων ετών, η χώρα μας δέχτηκε έντονες πιέσεις από τις ΗΠΑ για να εγκρίνει την καλλιέργεια του μεταλλαγμένου βαμβακιού της εταιρείας Monsanto. (6)

Η ανεξέλεγκτη εισαγωγή μεταλλαγμένων σπόρων στη χώρα μας ανατρέπει όλες τις κυβερνητικές εξαγγελίες για προσεκτικά βήματα στην υιοθέτηση της νέας τεχνολογίας. (7)

Η επικείμενη εισαγωγή σπόρων για τη νέα καλλιεργητική περίοδο, σε συνδυασμό με τις απρόβλεπτες και ανυπολόγιστες συνέπειες από την καλλιέργεια του μεταλλαγμένου σπόρου, δεν επιτρέπουν καθυστερήσεις, χρονοτριβές, δημιουργίες επιτροπών, κ.λπ. Η προοπτική αναγκαστικής καταστροφής των επιμολυσμένων καλλιεργειών είναι ορατή αν δε ληφθούν άμεσα μέτρα. Οι εισαγόμενοι σπόροι βαμβακιού πρέπει να ελεγχθούν στο σύνολο τους και να αποσυρθούν άμεσα από την αγορά σε περίπτωση που είναι επιμολυσμένοι. Ταυτόχρονα, πρέπει να εξασφαλισθεί η επάρκεια μη μεταλλαγμένων σπόρων.

"Οι τεράστιες πιέσεις που δέχεται αυτή τη στιγμή η Ευρώπη από τις πολυεθνικές των μεταλλαγμένων μπορεί να οδηγήσουν στο άνοιγμα των αγορών της στα μεταλλαγμένα προϊόντα. Αν το Υπουργείο Γεωργίας δε μπορεί να προστατεύσει τους αγρότες και την ελληνική γεωργία από παράνομους μη εγκεκριμένους μεταλλαγμένους σπόρους, πως θα μας διαφυλάξει από την πιθανή κυκλοφορία νέων μεταλλαγμένων οργανισμών; Πρέπει επιτέλους το Υπουργείο να λάβει μέτρα αμέσως και να αποδώσει τις ευθύνες σε αυτούς που τους αντιστοιχούν δηλαδή στις εταιρίες παραγωγής και διακίνησης μεταλλαγμένων.", τόνισε η Μυρτώ Πισπίνη.

Η Greenpeace ζητά άμεσα από το Υπουργείο Γεωργίας:

• Τη δέσμευση της παραγωγής βαμβακιού μέχρι να πραγματοποιηθούν έλεγχοι σε όλη τη φετινή παραγωγή.

• Την καταστροφή του μεταλλαγμένου βαμβακόσπορου και βαμβακόπιτας.

• Την έγκαιρη πραγματοποίηση ελέγχων όλων των σπορομερίδων για τη φετινή καλλιεργητική περίοδο.

• Την ανάληψη των οικονομικών ευθυνών από τις εταιρίες εισαγωγής σπόρων και όχι από τον Έλληνα φορολογούμενο.

• Την αλλαγή του συστήματος ελέγχου ώστε αυτό να διασφαλίζει ότι όλο το γενετικό υλικό δεν έχει υποστεί γενετική επιμόλυνση.

Η παραμικρή καθυστέρηση θα οδηγήσει στην προώθηση του μεταλλαγμένου βαμβακόσπορου στην αγορά. Σε αυτή την περίπτωση, οι νομικές και οικονομικές συνέπειες θέτουν σε κίνδυνο μεγάλο μέρος της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής της χώρας, ενώ ο έλεγχος και ο περιορισμός της γενετικής ρύπανσης στην τροφική αλυσίδα και στο περιβάλλον είναι πλέον αδύνατος.

Η Greenpeace ζητά επίσης από την Ελληνική Κυβέρνηση:

• Την ανακήρυξη της χώρας σε ζώνη απαλλαγμένη από μεταλλαγμένους οργανισμούς.

• Τη χάραξη εθνικής αγροτικής πολιτικής που, με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, θα προωθεί τις ντόπιες ποικιλίες, τα προϊόντα ποιότητας, τη βιολογική γεωργία, τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης και τα προϊόντα μεσογειακής διατροφής.

• Να αναλάβει πρωτοβουλίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για να μην επιτραπεί η καλλιέργεια μεταλλαγμένων στην Ευρώπη, προστατεύοντας έτσι αγρότες και καταναλωτές που επιλέγουν να μην παράγουν και να μην καταναλώσουν μεταλλαγμένα.

Notes:

(1) Τα στοιχεία έχουν κατατεθεί στον Υπουργό Γεωργίας και στις αρμόδιες αρχές, ώστε να προβούν και στις ανάλογες ενέργειες. Σύμφωνα με την νέα Ευρωπαϊκή Νομοθεσία (Οδηγία 2001/18), όπως και με την μέχρι πρότινος ισχύουσα Οδηγία (90/220), τα κράτη μέλη οφείλουν να εξασφαλίσουν ότι οι μεταλλαγμένοι σπόροι, που δεν έχουν εγκριθεί, δεν θα εισαχθούν ούτε θα καλλιεργηθούν.

(2) Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο έχουν εγείρει ενστάσεις για τη χρήση γονιδίων ανθεκτικών σε αντιβιοτικά κατά τη διαδικασία γενετικής μετάλλαξης σε φυτά διότι υπάρχει ο κίνδυνος τα γονίδια ανθεκτικότητας να μεταφερθούν σε παθογόνους οργανισμούς (στον άνθρωπο και στα ζώα) και να καταστήσουν τη θεραπεία ασθενειών με αντιβιοτικά άχρηστη.(3) KYA 332657 / 21-2-2001 (ΦΕΚ Β’ 176), καθορίζει τους όρους για την πιστοποίηση και την εμπορία σπόρων, ως προς την παρουσία προσμίξεων με μεταλλαγμένους σπόρους.

(4) Τον Οκτώβριο του 2001, πηγές της Greenpeace, αποκαλύπτουν ότι το Υπουργείο Γεωργίας έχει μόλις εφαρμόσει ένα πρωτόκολλο δειγματοληψιών και ελέγχων των σπόρων προς σπορά, το οποίο παρουσιάζει το εξής παράδοξο: Παρόλο που η ντόπια σποροπαραγωγή έχει μικρότερες πιθανότητες να είναι επιμολυσμένη με μεταλλαγμένους οργανισμούς, κυκλοφορεί στη αγορά μόνο αφού ολοκληρωθούν οι εργαστηριακοί έλεγχοι και πιστοποιηθεί ότι είναι απαλλαγμένη από μεταλλαγμένους οργανισμούς. Αντιθέτως, οι εισαγόμενοι σπόροι που συνοδεύονται από πιστοποιητικά καθαρότητας, προωθούνται στην αγορά αμέσως μετά από την δειγματοληψία και πριν την εργαστηριακή ανάλυση και την τελική πιστοποίηση.

(5) Δελτίο Τύπου Υπουργείο Γεωργίας, 14 Μαΐου 2003, www.minagric.gr

(6) Σύμφωνα με έκθεση του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ σχετικά με την Ελλάδα και τους σπόρους σποράς το θέμα των μεταλλαγμένων έχει επηρεάσει αρνητικά τις εισαγωγές σπόρων για μεγάλες καλλιέργειες από τις ΗΠΑ, μια αγορά στην οποία κυριαρχούσαν οι ΗΠΑ για χρόνια. Οι εισαγωγείς “ενθαρρύνουν” την ελληνική κυβέρνηση να ακολουθήσει μια πολιτική ή να αποδεχτεί την τυχαία επιμόλυνση με μεταλλαγμένα. Όπως μαρτυρά η έκθεση, ο Υπουργός Γεωργίας σε πρόσφατες ανακοινώσεις του, καταθέτει ότι επιτέλους η Ελλάδα φαίνεται να έχει κατανοήσει ότι η “μη πρόσμειξη” στους σπόρους βαμβακιού πρέπει να αναθεωρηθεί στα πλαίσια μια γενικότερης αλλαγής πολιτικής ως προς τη βιοτεχνολογία, υπό το πρίσμα των νέων κανονισμών για τη Σήμανση και την Ανιχνευσιμότητα και την επικείμενη άρση του μορατόριουμ. Είναι πλέον ευρέως αποδεκτό για το βαμβάκι το 1% ως όριο επιμόλυνσης με μεταλλαγμένους οργανισμούς. (Greece, Planting Seeds Annual 2002, USDA). Η αντίστοιχη έκθεση για το 2003 μαρτυρά ότι μόλις αρθεί το μορατόριουμ θα ξεκινήσουν διαδικασίες διαπραγματεύσεων για πειραματικές καλλιέργειες μεταξύ της Ελληνικής κυβέρνησης και εταιριών σπόρων των ΗΠΑ για τις εν λόγω ποικιλίες. (Greece, Planting Seeds Annual 2003, USDA)

(7) Βλ πρόσφατη απάντηση του κ Δρυ σε επερώτηση του βουλευτή Φώτη Κουβέλη στη Βουλή, 5/12/2003, www.parliament.gr

(8) Αξίζει να τονίσουμε ότι για το 2003, περίπου το 50% του καλλιεργούμενου σπόρου βαμβακιού προήλθε από εισαγωγές. Από τους εισαγόμενους σπόρους εκτιμάται ότι πάνω από το 50% προέρχονται από τις ΗΠΑ και περίπου 45% από Αυστραλία. Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας, για την καλλιεργητική περίοδο 2003, η ποσότητα βαμβακιού που παραδόθηκε στα εκκοκκιστήρια ανήρθε στους 974.000 τόνους. (Δελτίο Τύπου 05/01/2004 www.minagric.gr). Τα υποπροϊόντα του βαμβακιού χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του βαμβακελαίου, καθώς και σε ζωοτροφές (βαμβακόπιτα).