Το 79% των φυτών που αναλύθηκαν βρέθηκαν να περιέχουν φυτοφάρμακα που βλάπτουν τις μέλισσες. Περίπου τα μισά από τα δείγματα, περιείχαν νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα, που υπόκεινται σε μερική απαγόρευση στην Ευρώπη. Κάποια δείγματα περιείχαν παράνομα φυτοφάρμακα. Από τα 9 ελληνικά δείγματα, τα 8 περιείχαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων[1]. Αυτά τα φυτά, όταν τοποθετούνται σε εξωτερικούς χώρους αποτελούν απειλή για τις μέλισσες και άλλους επικονιαστές. Για την αποτελεσματική προστασία των μελισσών και της γεωργικής παραγωγής, η Ε.Ε. πρέπει να προχωρήσει σε ολική απαγόρευση όλων των φυτοφαρμάκων που θέτουν σε κίνδυνο τις μέλισσες.
Η έκθεση της Greenpeace «Τοξικός παράδεισος: φυτά δολοφόνοι σε κήπους και μπαλκόνια - Φυτοφάρμακα που βλάπτουν τις μέλισσες σε καλλωπιστικά φυτά που πωλούνται στην Ευρώπη»[2] καταδεικνύει την ευρεία χρήση φυτοφαρμάκων που βλάπτουν τις μέλισσες στον τομέα της φυτοκομίας. Τα φυτά που αναλύθηκαν αγοράστηκαν από φυτώρια, σούπερ μάρκετ και πολυκαταστήματα σε 10 ευρωπαϊκές χώρες και περιλάμβαναν περισσότερα από 35 δημοφιλή είδη, όπως η βιολέτα, η καμπανούλα και η λεβάντα, τα οποία ελκύουν τις μέλισσες.
Περίπου το 98% των δειγμάτων περιείχε ένα μεγάλο αριθμό από εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα και μυκητοκτόνα, με μόλις το 2% να μην περιέχει ανιχνεύσιμα υπολείμματα. Σε πολλά δείγματα ανιχνεύθηκε ένα «κοκτέιλ» από υπολείμματα φυτοφαρμάκων, που σε κάποιες περιπτώσεις έφταναν μέχρι και τα 15 διαφορετικά φυτοφάρμακα ανά φυτό. Σε 68 φυτά βρέθηκαν εντομοκτόνα που βλάπτουν τις μέλισσες (79% των δειγμάτων). Στα μισά περίπου δείγματα, βρέθηκαν τα τρία νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα των οποίων η χρήση έχει περιοριστεί στην Ευρώπη, προκειμένου να αποφευχθεί η έκθεση των μελισσών σε αυτά[3]. Επιπλέον, 12 φυτά (14% των δειγμάτων) περιείχαν φυτοφάρμακα των οποίων η χρήση δεν επιτρέπεται στην Ε.Ε., ανάμεσά τους δύο που είναι τοξικά για τις μέλισσες.
Αυτά καταδεικνύουν την αναποτελεσματικότητα της ισχύουσας νομοθεσίας[4] και την ανάγκη σχετικών ελέγχων ως προς την εφαρμογή της μερικής απαγόρευσης των ουσιών imidacloprid, thiamethoxam και clothianidin. Είναι επίσης απαραίτητο να καλυφθούν τα κενά στους ισχύοντες περιορισμούς με την απαγόρευση της χρήσης τους και στα θερμοκήπια. Επιπλέον, πρέπει να διασφαλιστεί ότι τα φυτοφάρμακα που βλάπτουν τις μέλισσες δεν θα χρησιμοποιούνται ούτε στη γεωργία αλλά ούτε και στη φυτοκομία.
«Τα καλλωπιστικά φυτά, εν αγνοία μας, μετατρέπονται σε φυτά-δολοφόνους για τις μέλισσες. Η μερική απαγόρευση των νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων δεν επαρκεί για να προστατεύσουμε αποτελεσματικά τις μέλισσες. Πρέπει άμεσα τα φυτοφάρμακα αυτά να απαγορευτούν ολοκληρωτικά και να υπάρξει μία στροφή προς την οικολογική γεωργία και φυτοκομία»,
δήλωσε η Ναταλία Τσιγαρίδου, υπεύθυνη της εκστρατείας για τις μέλισσες στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.
Οι αναλύσεις που πραγματοποίησε η Greenpeace έρχονται σε συνέχεια της πρόσφατης έρευνας «Το φορτίο των μελισσών. Υπολείμματα φυτοφαρμάκων σε κηρήθρα γύρης (ψωμί μέλισσας) και γύρη από συλλέκτες γύρης από μελιφόρες μέλισσες (apis mellifera) σε 12 ευρωπαϊκές χώρες»[5], η οποία αναφέρεται στη ρύπανση με φυτοφάρμακα της γύρης που μεταφέρουν στην κυψέλη οι εργάτριες μέλισσες.
Η Greenpeace καλεί τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Αθανάσιο Τσαυτάρη:
-
Να δημοσιοποιήσει τα στοιχεία σχετικά με την εφαρμογή της μερικής απαγόρευσης των ουσιών imidacloprid, thiamethoxam και clothianidin στην Ελλάδα.
-
Να προβεί στην πλήρη απαγόρευση όλων των φυτοφαρμάκων που βλάπτουν τις μέλισσες και τους άλλους επικονιαστές.
-
Να προωθήσει ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Μέλισσες, με σκοπό: 1) να παρακολουθείται η υγεία των μελισσών και άλλων επικονιαστών, 2) να αξιολογηθούν οι κίνδυνοι των φυτοφαρμάκων καθώς και να μειωθεί η χρήση τους, 3) να προωθηθεί η αύξηση της βιοποικιλότητας στη γεωργία και εναλλακτικές, μη-χημικές πρακτικές.
Σημειώσεις προς συντάκτες:
[1] Αναλυτικά τα αποτελέσματα από τα ελληνικά δείγματα:
Στην Ελλάδα λήφθηκαν 9 δείγματα από 9 διαφορετικά φυτά. Τα φυτά αγοράστηκαν από 5 διαφορετικά φυτώρια εντός της Αττικής. Σε 8 από τα 9 δείγματα βρέθηκαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων και σε 7 ανιχνεύθηκαν φυτοφάρμακα που βλάπτουν τις μέλισσες (Imidacloprid σε 5 δείγματα, Deltamethrin σε 2 δείγματα και Chlorpyrifos σε 1 δείγμα). Μόνο σε ένα από τα δείγματα δεν ανιχνεύθηκαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων, ενώ τα υπόλοιπα 8 περιείχαν από 1 έως 7 διαφορετικά φυτοφάρμακα.
Στα ελληνικά δείγματα ανιχνεύθηκαν 3 από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις πανευρωπαϊκά σε φυτοφάρμακα που βλάπτουν τις μέλισσες. Συγκεκριμένα, σε ένα δείγμα βρέθηκε Deltamethrin σε συγκέντρωση 1118 μg/kg, σε άλλο δείγμα βρέθηκε Pyridaben σε συγκέντρωση 2758 μg/kg και σε άλλο δείγμα βρέθηκε Methamidophos σε συγκέντρωση 247 μg/kg. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Methamidophos δεν είναι καταχωρημένο για χρήση στην Ε.Ε. (EU PD 2014). Είναι η μία από τις δύο δραστικές ουσίες που ανιχνεύθηκαν στα ελληνικά δείγματα και δεν είναι καταχωρημένη για χρήση στην Ε.Ε. Η δεύτερη είναι η ουσία Endosulfan που επίσης ανιχνεύθηκε σε ελληνικό δείγμα.
[2]“A Toxic Eden: Poisons in your Garden – an analysis of bee-harming pesticides in ornamental plants sold in Europe”http://sos-bees.org/reports/
[3] 43% των δειγμάτων περιείχαν Imidacloprid, 8% Thiamethoxam και 7% Clothianidin, σε κάποιες περιπτώσεις σε υψηλές συγκεντρώσεις.
[4]Decision by the European Commission to restrict the use of imidacloprid, thiamethoxam and clothianidin (Regulation EU No 485/2013) http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2013:139:0012:0026:EN:PDF
[5]“The Bees´Burden – an analysis of pesticide residues in comb pollen (beebread) and trapped pollen from honey bees (Apis mellifera) in 12 European countries”http://sos-bees.org/reports/