Αθήνα, 4-7-2000
Επιβεβαιώθηκαν οι καταγγελίες της
Greenpeace για παράνομη εισαγωγή και καλλιέργεια μεταλλαγμένου
βαμβακιού στην Ελλάδα μετά τις χθεσινές δηλώσεις του υπουργού
Γεωργίας Γ. Ανωμερίτη. Η Greenpeace ζητά την άμεση καταστροφή των
καλλιεργειών μεταλλαγμένου βαμβακιού και την αποζημίωση των
θιγόμενων αγροτών. Η αμεσότητα των μέτρων επιβάλλεται από το
γεγονός ότι η ανθοφορία έχει ήδη ξεκινήσει στη νοτιότερη ζώνη
καλλιέργειας του βαμβακιού και ο κίνδυνος σταυρογονιμοποίησης και
γενετικής ρύπανσης είναι ορατός.
Ο κ. Ανωμερίτης επιβεβαίωσε ότι
τουλάχιστον 69 δείγματα βαμβακόσπορου βρέθηκαν να περιέχουν
μεταλλαγμένο υλικό, γεγονός που σημαίνει ότι η καλλιέργειά τους
είναι παράνομη με βάση την κοινοτική νομοθεσία. Ο υπουργός Γεωργίας
δεν διευκρίνισε προς το παρόν ούτε ποιές σπορομερίδες βρέθηκαν
μεταλλαγμένες, ούτε το πού καλλιεργήθηκαν οι μεταλλαγμένοι σπόροι
και σε τι έκταση. Αντίθετα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο καταστροφής
αγρών και αποζημιώσεων σε περίπτωση που και ο δευτερογενής έλεγχος
των δειγμάτων επιβεβαιώσει την παρουσία μεταλλαγμένου υλικού.
"Αισθανόμαστε καταρχήν δικαιωμένοι γιατί έστω και με καθυστέρηση
τεσσάρων μηνών το υπουργείο Γεωργίας παραδέχεται το βάσιμο των
καταγγελιών μας. Αυτό που επείγει τώρα είναι να περιοριστεί η ζημία
και αυτό γίνεται μόνο με την άμεση καταστροφή των επιμολυσμένων
καλλιεργειών και την αποζημίωση των αγροτών. Δυστυχώς όμως το
υπουργείο κωλυσιεργεί και πάλι, με κίνδυνο την αναζωπύρωση του
προβλήματος. Η ανθοφορία του βαμβακιού δεν αφήνει πολλά περιθώρια
για περαιτέρω καθυστερήσεις", επεσήμανε ο Στέλιος Ψωμάς, διευθυντής
του ελληνικού γραφείου της Greenpeace.
Ως γνωστόν, η απελευθέρωση μεταλλαγμένου βαμβακιού στο
περιβάλλον (καλλιέργεια) απαγορεύεται με βάση την Ευρωπαϊκή
Νομοθεσία (Οδηγία 90/220). Σε αντίστοιχη πρόσφατη περίπτωση
παράνομης καλλιέργειας μεταλλαγμένης ελαιοκράμβης σε πολλές
ευρωπαϊκές χώρες, η αντίδραση των αρμοδίων αρχών υπήρξε στις
περισσότερες περιπτώσεις άμεση. Καταστροφή των επιμολυσμένων αγρών
πριν την ανθοφορία και αποζημίωση των θιγόμενων αγροτών.
Συγκεκριμένα, οι εταιρείες εισαγωγής σπόρων οφείλουν να καλύψουν τη
βλάβη που υπέστησαν οι αγρότες, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με δήλωσή
της στις 9-6-2000, τόνισε ότι θα καλύψει τις αντίστοιχες
επιδοτήσεις, με την προϋπόθεση όμως ότι θα καταστραφούν οι
επιμολυσμένοι αγροί.
Η Greenpeace θεωρεί λαθεμένη την τακτική του υπουργείου Γεωργίας
που προσπαθεί να κερδίσει χρόνο (όταν ήδη άρχισε η ανθοφορία που
μπορεί να επιτείνει το πρόβλημα) και να υποβαθμίσει τη σημασία του
θέματος λέγοντας πως το ποσοστό της μετάλλαξης είναι μικρό και άρα
αποδεκτό, αφήνοντας μάλιστα να εννοηθεί λαθεμένα πως κάτι τέτοιο
προβλέπεται και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Τόσο η Μόνιμη Επιτροπή
Σπόρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,, όσο και η Επιτροπή Περιβάλλοντος
του Ευρωκοινοβουλίου, είναι σαφείς σ' αυτό το θέμα. Για τα μη
εγκεκριμένα προϊόντα (και το μεταλλαγμένο βαμβάκι είναι μη
εγκεκριμένο προς καλλιέργεια προϊόν), η ανεκτή παρουσία
μεταλλαγμένου υλικού στους σπόρους είναι μηδέν. Και όταν λέμε
μηδέν, εννοούμε μηδέν. Μόνο για τα ήδη εγκεκριμένα προς καλλιέργεια
μεταλλαγμένα προϊόντα (π.χ. ορισμένα υβρίδια καλαμποκιού), η
αποδεκτή επιμόλυνση στους σπόρους προτείνεται να κυμαίνεται σε
ποσοστό 0,5-1%.
Όσο για τις αιτιάσεις κρατικών παραγόντων ότι το βαμβάκι
αυτογονιμοποιείται και συνεπώς η ανθοφορία και η σταυρογονιμοποίηση
δεν συνιστούν πρόβλημα, κάτι τέτοιο είναι όχι μόνο επιστημονικά
αβάσιμο, αλλά και επικίνδυνο πολιτικά. Κι αυτό γιατί, οι μέλισσες
μπορούν να μεταφέρουν τη γύρη των ανθέων του βαμβακιού ακόμη και σε
απόσταση χιλιομέτρων από το επιμολυσμένο χωράφι. Δεδομένης μάλιστα
της μετακίνησης των μελισσιών από περιοχή σε περιοχή, η επιμόλυνση
αυτή μπορεί να επεκταθεί σε πολύ μεγάλες αποστάσεις και γεωγραφικά
απομονωμένες περιοχές. Το 10% μάλιστα της παραγωγής του μελιού στην
Ελλάδα βασίζεται στα άνθη του βαμβακιού. Το βαμβακόμελο αυτό
αναμειγνύεται στη συνέχεια με άλλες ποικιλίες μελιού από διάφορες
περιοχές και συνεπώς κινδυνεύει όλη η ετήσια παραγωγή των 12.000
περίπου τόνων μελιού της χώρας και το εισόδημα 25.000 μελισσοκόμων
(επαγγελματιών και ερασιτεχνών). Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι η
χώρα με τη μεγαλύτερη πυκνότητα μελισσιών στον κόσμο, με 9 μελίσσια
ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Ήδη από τον Φεβρουάριο, η Ομοσπονδία
Μελισσοκομικών Συλλόγων εξέφρασε τις ανησυχίες της για την
καλλιέργεια μεταλλαγμένων οργανισμών και δήλωσε ότι "επιφυλάσσεται
για κάθε νόμιμο δικαίωμα από δυσμενείς επιπτώσεις που θα
δημιουργηθούν στις μέλισσες και στα προϊόντα της κυψέλης".
Η Greenpeace ζητά για ακόμη μια φορά:
Τη γρήγορη ολοκλήρωση των ελέγχων και αναλύσεων σε όλους τους
εισαγόμενους σπόρους.
Την άμεση καταστροφή των καλλιεργειών μεταλλαγμένου βαμβακιού
και την αποζημίωση των θιγόμενων αγροτών.
Την εγκατάσταση συστήματος ελέγχου που θα διασφαλίζει ότι όλο το
εισαγόμενο γενετικό υλικό δεν έχει υποστεί γενετική επιμόλυνση.
Την προστασία, αναπαραγωγή και προώθηση του ντόπιου γενετικού
υλικού.
Την ανακήρυξη της χώρας σε ζώνη απαλλαγμένη από μεταλλαγμένους
οργανισμούς.