Από το 1997, δίνουμε ένα σκληρό αγώνα για να διατηρήσουμε τη βιοποικιλότητα του πλανήτη και να γνωρίζουμε τι τρώμε
"Είναι σαφές πως η υπάρχουσα επιστημονική γνώση γύρω από τα μεταλλαγμένα δε μας διασφαλίζει από κινδύνους, αφού ανακαλύπτουμε νέα στοιχεία ακόμα και έξι χρόνια μετά από την έγκριση ενός φυτού. Η Greenpeace ζητά από την ελληνική κυβέρνηση και τις υπόλοιπες κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να απαγορεύσουν την κυκλοφορία του μεταλλαγμένου καλαμποκιού ΜΟΝ810", δηλώνει η Μυρτώ Πισπίνη, υπεύθυνη της εκστρατείας για τα μεταλλαγμένα, στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace. "Ίσως οι επιπτώσεις σε ένα είδος πεταλούδας να φαίνονται ασήμαντες αλλά αυτό που δεν μπορεί κανείς να προσπεράσει είναι το γεγονός πως απελευθερώνονται στο περιβάλλον μεταλλαγμένοι οργανισμοί χωρίς να υπάρχει επαρκής επιστημονική έρευνα, με αποτέλεσμα να γινόμαστε όλοι πειραματόζωα", τόνισε η Μυρτώ Πισπίνη.
H Greenpeace, σήμερα, κατέθεσε στην ελληνική κυβέρνηση αλλά και στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δημοσιευμένη επιστημονική έρευνα (1), για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις των μεταλλαγμένων φυτών καλαμποκιού ΜΟΝ810 της εταιρίας Μονσάντο και του μεταλλαγμένου καλαμποκιού Βt11 της εταιρίας Syngenta, στις προνύμφες της πεταλούδας "Μονάρχης"(2).
Η επιστημονική μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε στον αγρό για περισσότερο από δύο χρόνια, κατέγραψε σαφείς επιπτώσεις στις προνύμφες που εκτέθηκαν στη γύρη των φυτών Bt (μείωση κατά 20% του ποσοστού που έφτασαν το στάδιο να γίνουν πεταλούδες).(3) Στα μεταλλαγμένα φυτά Bt, έχει τοποθετηθεί μια συνθετική μορφή ενός γονιδίου από το βάκιλο της Θουριγγίας (Bacillus thuringiensis ή Bt), ώστε τα φυτά να αναπτύσσουν από μόνα τους εντομοκτόνο δράση ενάντια στην κάμπια του καλαμποκιού, που εμφανίζεται στην Ευρώπη.
Το μεταλλαγμένο καλαμπόκι ΜΟΝ810 έχει πάρει έγκριση για κυκλοφορία στην ΕΕ από το 1998. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (8 Σεπτεμβρίου 2004) να εγγράψει στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Σπόρων 17 ποικιλίες του ΜΟΝ810 σημαίνει ότι από το 2005 αυτές μπορούν να κυκλοφορήσουν σε όλη την ευρωπαϊκή αγορά. Μέχρι στιγμής η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) θεωρεί τα μεταλλαγμένα καλαμπόκια Bt ασφαλή. Μάλιστα το καλοκαίρι του 2004, η EFSA αναφερόμενη σε παλαιότερες μελέτες δήλωσε ότι οι επιπτώσεις του μεταλλαγμένου καλαμποκιού ΜΟΝ810 στις πεταλούδες είναι μηδαμινές.(4) Όμως τα νέα επιστημονικά στοιχεία ανατρέπουν αυτά τα δεδομένα, υπογραμμίζοντας τους απρόβλεπτους κινδύνους που ενέχουν τα μεταλλαγμένα φυτά στη βιοποικιλότητα.
H Greenpeace ζητά
- να λάβει άμεσα μέτρα, ώστε να απαγορευτεί η καλλιέργεια των ποικιλιών του ΜΟΝ810 και η ενδεχόμενη έγκριση του Bt11,
- να αναλάβει πρωτοβουλίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να αποτραπεί η καλλιέργεια μεταλλαγμένων στην Ευρώπη,
- να αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε να ανακηρυχθεί η χώρα μας σε Ζώνη Ελεύθερη από Μεταλλαγμένα αλλά και όλη η Ευρώπη.
(1) Dively, G.P.,Rose, R., Sears, M.K., Hellmich, R.L., Stanley-Horn, D.E., Calvin, D.D., Russo, J.M. and Anderson, P.L. 2004. "Effects on monarch butterfly larvae (Lepidoptera: Danaidae) after continuous exposure to Cry1Ab expressing cornduring anthesis." Environmental Entomology 33: 1116-1125.
Η επιστημονική έρευνα καθώς και πληροφορίες για τα μεταλλαγμένα φυτά Bt (στα αγγλικά) διατίθενται από τα γραφεία της Greenpeace.
(2) Τα μεταλλαγμένα φυτά Bt κατασκευάστηκαν με το σκεπτικό ότι θα έχουν επιλεκτική εντομοκτόνο δράση εναντίον συγκεκριμένων εντόμων που απειλούν τις καλλιέργειες. Η περίπτωση των καταγραφόμενων επιπτώσεων στην πεταλούδα "Μονάρχης" αποτελεί σαφή ένδειξη της μη επιλεκτικής δράσης των μεταλλαγμένων φυτών Bt και της πιθανότητας ευρύτερων επιπτώσεων σε ωφέλιμα είδη και στη βιοποικιλότητα γενικότερα. Η απελευθέρωση μεταλλαγμένων οργανισμών στο περιβάλλον, είναι μια μη αντιστρεπτή διαδικασία που απειλεί τη βιοποικιλότητα.
(3) Αυτή η επιστημονική έρευνα αφορά τις πεταλούδες "Μονάρχης" στη Βόρεια Αμερική λαμβάνοντας υπόψη στην αξιολόγηση κινδύνου τις χώρο-χρονικές συνθήκες. Στην Ευρώπη δεν έχουν γίνει μακροχρόνιες μελέτες για τις επιπτώσεις του μεταλλαγμένου καλαμποκιού στις πεταλούδες και τα λεπιδόπτερα. Μια βραχυχρόνια έρευνα όμως έχει δείξει ότι οι νύμφες της Ευρασιατικής πεταλούδας peacock έχουν επιδείξει ίδια ευαισθησία στην τοξίνη Bt όπως οι πεταλούδες "Μονάρχης". (Felke, M. and Langenbruch, G.A. 2003. Wirkung von Bt-Mais-Pollen auf Raupen des Tagpfauenauges im Laborversuch (Effect of Bt-maize-pollen on caterpillars of Inachis io in a laboratory assay). Gesunde Pflanze 55: 1-7)
(4) Οι επιπτώσεις των μεταλλαγμένων φυτών Bt στις πεταλούδες "Μονάρχης" αποτελεί θέμα πολυετούς επιστημονικής διαμάχης. Βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στις προνύμφες της πεταλούδας Μονάρχης έχουν διαπιστωθεί και από μια άλλη ποικιλία καλαμποκιού Bt της εταιρίας Syngenta (Bt176). (J.E., Raynor, L.S. & Carter, M.E. 1999. Transgenic pollen harms monarch larvae. Nature 399: 214.). Η συγκεκριμένη επιστημονική έρευνα έδειξε ότι στη γύρη των μεταλλαγμένων φυτών Bt176 υπήρξε υψηλή περιεκτικότητα στη τοξίνη Bt, ενώ στα μεταλλαγμένα φυτά ΜΟΝ810 και Βt11, τα επίπεδα της τοξίνης Bt στη γύρη είναι χαμηλότερα. Οι εταιρίες που παράγουν το ΜΟΝ810 και το Βt11 θεώρησαν ότι τα χαμηλά επίπεδα της Βt τοξίνης στη γύρη δε θα επηρέαζαν άλλα είδη εντόμων που δεν αποτελούν στόχο. Τα νέα δεδομένα όμως αποδεικνύουν ότι τα συμπεράσματα αυτά ήταν πρόωρα.