Greenpeace eylemcileri, plütonyum nakliyatında kullanılacak olan Cherbourg-La Hague yolunu bir kamyonla tıkadıktan sonra, Fransız polisi tarafından gözaltına alınıyor. ABD'den gelen iki geminin taşıdığı 140 kg. plütonyum, şu anda yolda.
Fransız nükleer firması Areva, yaptığı basın açıklamasında,
gemide silah yapımında kullanılabilecek plütonyum olduğunu ve
Fransız ordusunun eskortluğunda plütonyumun 18 kilometre
uzaklıktaki yeniden işleme tesisi olan La Hague'a götürüleceğini
belirtti.
Limana Pacific Teal'ın eskortluğunda gece karanlığındayanaşan
Pintail, Greenpeace'in gemisi Esperanza tarafından farkedildi.
Sabah 5.45 civarında limana giren gemi, karşısında altı yattan
oluşan Nükleersiz Atlantik Filo'sunun 'Plütonyumu Durdurun' yazılı
pankartları buldu. Deniz komandolarının olduğu altı bot ve iki
helikopterden oluşan koruma konvoyu da limana Pintail'le beraber
girdi. Fransız jandarmaları da kıyıda bir güvenlik çemberi
oluşturarak protestocuları durdurmaya çalıştı. Greenpeace basın
botu ve İngiliz ITN Televizyonu'na ait kamera ekibi, askeri
bölgenin dışında tutuklanıp daha sonra serbest bırakıldılar.
Plütonyum, La Hague'a vardıktan 24 saat sonra 1000 kilometreden
fazla bir yol katedip plütonyum yakıt fabrikasının olduğu Güney
Fransa'daki Caradache'e götürülecek. Karayolu taşımacılığının
gerçekleşeceği bu güzergah henüz açıklanmadı ve tüm yolculuğun kaza
veya terörist saldırı riski en yüksek olan bölümü de yolculuğun bu
aşaması. Areva, gelen plütonyumu henüz deneme aşamasında olan ve
MOX (Plütonyum Uranyum Oksit karışımı) olarak bilinen yakıta
dönüştürüp, 2005 yılı başlarında ABD'ye geri gönderecek ve bu yakıt
ABD'de üç yıl boyunca denenecek.
Greenpeace'ten Tom Clements, "Silah yapımında kullanılabilecek
plütonyum, dünya için bir uyarı niteliğindedir. Şimdi, yeni
tehlikeli maddelerin transferi yerine nükleer silahsızlanma için
ciddi adımlar atma zamanı. Plütonyumun Fransa'ya gelişinde
karşılaşılan askerî önlemler, nükleer silah maddelerinin dünya
barışı için bir tehlike olduğunnu ve ticaret kapsamında
değerlendirilemeyeceğinin göstergesidir" dedi.
Nakliyat, buzdağının görünen parçası
Plütonyum, Güney Carolina'daki Charleston Limanı'ndan 20
Eylül'de yola çıktı. Fransız ve İrlanda'dan gelen teknelerden
oluşan tekneler günlerdir gemilerin gelişini bekliyor. Greenpeace,
plütonyum taşımacılığının bir kamu kuruluşu olan Fransız Areva
tarafından yürütülen küresel bir programın parçası olduğuna dikkat
çekiyor. ABD ve Rusya Hükümetleri, silah yapılabilecek plütonyumun,
büyük ölçekte, nükleer yakıt olarak kullanılmasını ticarîleştirmeye
çalışıyorlar. Böyle bir program, yalnızca plütonyumun hedef olma
riskini arttırmayacak, ayrıca tüm dünyaya silahsızlanma konusunda
yanlış mesajı verecektir.
Greenpeace'ten Shaun Burnie, "Plütonyum taşımacılığı kasıtlı
saldırılara ve kazalara karşı büyük riskler içeriyor ve
durdurulması gerekiyor. Atlantik Okyanusu'ndan sonra şimdi de
Fransa'da önüne gelen her şeyi tehdit ediyor." dedi. "Fransız
Hükümeti, tüm bu güvenlik risklerine rağmen plütonyum
taşımacılığına devam etmekte kararlı görünüyor."
Areva, bu işlemin nükleer silahlanma çalışmalarından gelen
tehditleri azaltmak için yapılan çalışmaların bir parçası olduğunu
iddia etse de, kendisine bağlı La Hague nükleer santralinde hergün
daha fazla plütonyum üretmeye devam ediyor. Halihazırda La Hague'da
70-80 ton kilogram plütonyum bulunuyor.
Bu plütonyumdan yakıt elde etme testleri başarıya ulaşırsa, ABD
ve Rusya'dan gelecek olan 68 ton silah yapımına uygun plütonyum (15
bin nükleer silah yapmaya yetecek kadar) hırsızlığa, kazalara
uğrama riskine maruz kalacak. Ayrıca, Fransa ve Birleşik
Krallık'taki yeniden işleme sonucu kazanılmış 180 ton civarındaki
'sivil' plütonyum da nükleer silahsızlanmaya karşı büyüyen bir
tehlike olmaya devam ediyor.