Onze overheid krikt het gebruik van biobrandstoffen op in haar strijd voor de bescherming van ons klimaat. Absurd, want een toename in biobrandstof leidt tot meer ontbossing, schendingen van mensenrechten en bedreigt de voedselzekerheid.
Wat verstaan we onder biobrandstof?
Biobrandstoffen worden meestal gemaakt van ‘vers’ plantaardig materiaal en moeten het aandeel van fossiele brandstoffen – zeg maar benzine en diesel – terugdringen. Ze hebben als basis onder andere olie uit koolzaad, palmolie of soja (voor biodiesel), en tarwe, maïs of suikerbieten (voor bio-ethanol).
De eerste generatie biobrandstoffen steunt op voedselgewassen, en gaat dus rechtstreeks de concurrentie met onze voedselproductie aan. De tweede generatie of zogenaamd geavanceerde biobrandstoffen maken gebruik van plantaardige materialen die niet als voeding bestemd zijn, zoals gebruikte frituurolie.
Gemengd aan de pomp
Biobrandstoffen worden in ons land gemengd met fossiele brandstof. Voor de consument aan de pomp is deze mengeling onzichtbaar en onvermijdbaar. Weinig Belgen weten dus dat ze gedeeltelijk op biobrandstof rijden.
Europese aarzeling
Aanvankelijk verplichtte de Europese Commissie het gebruik van biobrandstoffen van de eerste generatie (zie Renewable Energy Directive uit 2009). Gelukkig leerde Europa stilaan uit haar fouten, en zijn lidstaten niet langer genoodzaakt om biobrandstof van de eerste generatie te gebruiken (zie info over herziene Europese richtlijn), al wordt het wel nog toegelaten. Dat is problematisch, want biobrandstoffen op basis van voedselgewassen zijn vaak slechter voor het klimaat dan fossiele brandstoffen.
Voor de productie van palmolie en soja, onder andere voor biobrandstoffen,worden nog steeds grote oppervlakten tropisch bos gerooid. Daarbij komen grote hoeveelheden broeikasgassen vrij. Ook de Europese teelt van koolzaad voor biobrandstoffen heeft een negatieve impact op de biodiversiteit en indirect stimuleert het ook de ontbossing. Koolzaad, soja en palmolie zijn namelijk onderling verwisselbare teelten: als er meer koolzaad naar de productie van biobrandstof gaat, kan dit leiden tot een hoger gebruik van soja en palmolie in de voedingsindustrie.
Probleem verschuift van palmolie naar soja
De aanleg van nieuwe palmolieplantages vernielt tropische regenwouden in Maleisië en Indonesië. De Europese Commissie erkent inmiddels dit probleem en besliste om het gebruik van palmolie als biobrandstof tegen 2030 grotendeels te beëindigen.
Spijtig genoeg heeft de Europese commissie nog geen vergelijkbare maatregel genomen voor het gebruik van soja als biobrandstof. Nochtans is ook de sojateelt in Latijns-Amerika een grote aanjager van de ontbossing. Het gebruik van biodiesel op basis van sojaolie is de laatste jaren sterk gestegen in ons land.
Ontbossing leidt niet alleen tot een groot verlies aan biodiversiteit in waardevolle ecosystemen. Het leidt ook tot sociale conflicten: de bevolking wordt door de agro-industrie vaak op een gewelddadige manier van haar landbouwgrond beroofd. Mensen die durven protesteren worden bedreigd, gearresteerd of zelfs vermoord.
Geen voedsel in mijn tank
In een recent rapport pleit het VN-klimaatpanel voor een beperking op het gebruik van biobrandstoffen vanwege de negatieve invloed op het klimaat, het gevaar voor bodemdegradatie en het gevaar voor groeiende concurrentie met landbouw voor voedselproductie. Ook de VN-rapporteur voor het recht op voedsel waarschuwde dat biobrandstoffen de voedselveiligheid in gevaar kunnen brengen.
In 2018 werd maar liefst 800.000 ton voedselgewassen verwerkt in biobrandstoffen voor de Belgische markt. Met het graan en de plantaardige olie die we in België tot biobrandstof verwerken, kunnen we in het zuiden miljoenen mensen voeden. Voor de productie van al deze biobrandstoffen in België is een landbouwareaal nodig van zo’n 5.000 km2 – een gebied zo groot als de provincies Antwerpen en Vlaams Brabant samen.
Belgisch surrealisme
Ondanks alle wetenschappelijke rapporten en adviezen van beleidsorganen in binnen- en buitenland, heeft België in zijn Nationale Energie- en Klimaatplan (2021-2030) er toch voor gekozen om maximaal te blijven inzetten op het gebruik van biobrandstoffen van de eerste generatie. Ons land wil tussen 2020 en 2030 tot 7% eerste generatie biobrandstoffen ‘bijmengen’, hoewel de Europese commissie het gebruik van biobrandstoffen op basis van voedselgewassen niet langer verplicht.
In een recente evaluatie van haar biobrandstofbeleid veegt de Belgische overheid de negatieve sociale en milieu-impact vrijwel volledig onder de mat.
Stop de promotie van biobrandstof
Biobrandstoffen zijn een valse oplossing voor de klimaatproblemen die onze transportsector veroorzaakt. Samen met een coalitie van milieu- en ontwikkelingsorganisaties vraagt Greenpeace dat België het gebruik van biobrandstoffen op basis van voedselgewassen zo snel mogelijk stopt. Geavanceerde of tweede generatie biobrandstoffen zijn enkel aanvaardbaar als strikte duurzaamheidscriteria worden gerespecteerd. Maar hun beschikbaarheid is beperkt, dus een echte oplossing zullen ze nooit bieden.
Greenpeace wil dat er tegen 2028 geen wagens – conventionele hybride inbegrepen – meer verkocht worden die rijden met verbrandingsmotoren. Het heeft daarom echt geen zin om nu nog een beleid te ontwikkelen om biobrandstoffen te promoten. Het maakt ons enkel nog langer afhankelijkheid van verbrandingsmotoren.
Elektriciteit is veel efficiënter
Om de klimaatproblemen veroorzaakt door ons autoverkeer aan te pakken, zijn er betere oplossingen: een stedelijk beleid dat actieve mobiliteit promoot, modern openbaar vervoer ontwikkelt en de omschakeling promoot van individueel wagenbezit naar minder, kleinere en gedeelde elektrische wagens (en fietsen). Elektriciteit is veel efficiënter dan een verbrandingsmotor om een wagen aan te drijven.
Met deze maatregelen wordt het ook haalbaar om de transportsector in overeenstemming te brengen met de doelstelling om zo snel mogelijk over te schakelen op 100% hernieuwbare energie…
Ik schrijf me in op de nieuwsbrief
|
|
|
|
YouTube |
|