Smartphones die jaren meegaan én makkelijk te herstellen zijn? Dat klinkt als een droom, zowel voor het milieu als voor onze portemonnee. 

Jammer genoeg ís dat ook een droom, of hoogstens een staaltje straffe sciencefiction. Grote IT-bedrijven maken het steeds moeilijker om hun smartphones en andere apparaten te onderhouden of repareren.

Greenpeace onderzocht samen met het Amerikaanse bedrijf iFixit meer dan 40 populaire smartphones, tablets en laptops die de voorbije 2 jaar op de markt kwamen. Zo wilden we nagaan in hoeverre bedrijven toelaten dat de consument zijn toestel herstelt of laat herstellen.

Dit hebben we ontdekt:

1. Het gebeurt met opzet

Inderdaad: toestellen zijn opzettelijk moeilijk te repareren en onderhouden. Het geheugen van een telefoon vervangen of haar harde schijf upgraden is niet zo gemakkelijk als vroeger. Hoe komt dat? Simpelweg omdat de fabrikanten bepaalde essentiële onderdelen op het bord vastsoldeert zodat ze moeilijker of zelfs onmogelijk individueel te vervangen zijn. Sommige smartphones van LG en Samsung, net als laptops van Apple, passen dit trucje toe.

2. Sommige telefoons zijn breekbaar

Heel wat mensen hebben waarschijnlijk al eens een smartphone kapot laten vallen of het beeldscherm per ongeluk flink beschadigd. Dat komt omdat het scherm uit glas bestaat. Hoewel de meeste producenten in de laatste jaren sterkere soorten glas gebruikten, zie je toch nog vaak breekbare schermen – die goedkoper te produceren zijn – met serieuze barsten tot gevolg. Neem bijvoorbeeld de meest recente Samsung S8, volledig bedekt met glas aan de voor- en achterkant, die de twijfelachtige titel “meest fragiele telefoon ooit gemaakt” mocht dragen.

3. Onvervangbare batterijen

Herinner je je het ontploffingsgevaar bij de Samsung Galaxy Note 7? Als Samsung haar smartphone beter had ontworpen, namelijk met een makkelijk vervangbare batterij, had het bedrijf misschien niet miljoenen toestellen moeten terugroepen. Bij bijna 70 procent van de onderzochte toestellen bleek het onmogelijk of moeilijk om dit onderdeel te wisselen.

4. Herstellen is duurder 

Om een smartphone te repareren heb je vaak speciale schroevendraaiers en schroefjes nodig. Dat verhoogt de kosten om een telefoon te laten herstellen, want een reparateur moet dan ook voor elk merk afzonderlijke, specifieke sets van onderdelen kopen. Ook voor jezelf is het dan duurder, want om een reparatie uit te voeren mag je eerst een hele gereedschapskist aan gespecialiseerd materiaal bestellen. Kijk bijvoorbeeld naar de iPhone.

5. Herstelhandleidingen? Reserveonderdelen?

Als je dan toch het juiste gereedschap hebt, moet je ook nog eens weten hóé je je telefoon precies herstelt zonder het probleem nog erger te maken. Op de koop toe heeft elke smartphone ook nog specifieke reserveonderdelen per model, waardoor het nog moeilijker is om zelf aan de slag te gaan. Dat is overigens geen toeval: bitter weinig elektronicaproducenten geven informatie over hoe je hun producten kan herstellen. Slechts 3 van de 17 merken – met name Fairphone, Dell en HP – verschaffen alle reserveonderdelen en herstelhandleidingen.

Welk toestel kan je als milieubewuste consument kiezen?

Enkele producten van Fairphone, Dell en HP bewijzen dat het mogelijk is om toestellen te ontwerpen die lang meegaan makkelijk en herstelbaar zijn, zónder een te grote hap uit je budget te nemen. Zo kunnen elektronicabedrijven hun impact op het milieu aanzienlijk verkleinen – denk maar aan de ontginning van ertsen, het gebruik van gevaarlijke chemicaliën en de enorme hoeveelheden energie die nodig zijn voor het maken van deze toestellen. Om dan nog maar te zwijgen van de tonnen elektronisch afval die er jaarlijks bijkomen.

Technologiebedrijven rekruteren de meest briljante koppen ter wereld. Het is dus hoog tijd dat ze nieuwe technieken verzinnen die rekening houden met de beperkte grondstoffen van onze planeet.

Bekijk het klassement op www.rethink-it.org

– Elizabeth Jardim is senior campaigner bij Greenpeace USA