Σήμερα, 11 Μαρτίου 2018, είναι η έβδομη επέτειος από τη μέρα που ξεκίνησε μία από τις χειρότερες πυρηνικές καταστροφές: η τριπλή τήξη του πυρήνα και οι ρωγμές στο δοχείο πίεσης του αντιδραστήρα στον πυρηνικό σταθμό Νταίτσι της Φουκουσίμα. Μία πυρηνική κρίση που δυστυχώς ξετυλίγεται ακόμα.
Η εκτεταμένη ρύπανση του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια παραμένει σε μεγάλο βαθμό. Οι προσπάθειες απομόλυνσης συχνά δεν επιτυγχάνουν τους στόχους της κυβέρνησης. Τεράστιες ποσότητες εξαιρετικά ραδιενεργού νερού ρέουν καθημερινά στη θάλασσα από τον χώρο του αντιδραστήρα. Το σημείο όπου βρίσκονται οι πυρήνες του αντιδραστήρα που έχουν υποστεί τήξη στις Μονάδες 1-3 παραμένει άγνωστο -ένα πρόβλημα που απαιτεί καθημερινά μεγάλες ποσότητες νερού για ψύξη ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος μίας ακόμα σημαντικής διαρροής ραδιενέργειας.
Παρά τα συνεχιζόμενα προβλήματα και το γεγονός ότι πολλοί από τους περισσότερους από 120.000 εκτοπισμένους πυρηνικούς πρόσφυγες εξακολουθούν να ζουν σε δύσκολες συνθήκες επτά χρόνια μετά, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Άμπε της Ιαπωνίας πιέζει για την επανεκκίνηση των παροπλισμένων πυρηνικών σταθμών της χώρας.
Ο Άμπε θεωρεί ότι η πυρηνική ενέργεια είναι απαραίτητη στο ενεργειακό μίγμα της χώρας, προκειμένου η Ιαπωνία να μπορέσει να ανταποκριθεί στις κλιματικές της υποχρεώσεις. Στην πραγματικότητα όμως είναι εξαιρετικά απίθανο η Ιαπωνία να φτάσει τον στόχο της παραγωγής ενέργειας από πυρηνικά κατά 15-20%. Επιπλέον, η προώθηση της πυρηνικής ενέργειας για την τήρηση των κλιματικών υποχρεώσεων της Ιαπωνίας θέτει σε κίνδυνο το μέλλον των επόμενων γενεών και του πλανήτη.
Γιατί, πόσο «ασφαλής» και «καθαρή» είναι αυτή η πηγή ενέργειας στην πραγματικότητα; Αν πιστέψουμε τους υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας, είναι πολύ ασφαλής. Όπως ισχυρίζονται, ένα καταστροφικό ατύχημα συμβαίνει μόνο μία φορά κάθε 250 χρόνια.
Δεν χρειάζεται όμως να είναι κάποιος πυρηνικός επιστήμονας για να γνωρίζει ότι τα πυρηνικά ατυχήματα που έχουν συμβεί στα 70 χρόνια που χρησιμοποιείται η πυρηνική ενέργεια είναι περισσότερα. Το ατύχημα στη Φουκουσίμα με την τήξη πυρήνα σε 3 αντιδραστήρες, το καταστροφικό ατύχημα στο Τσερνόμπιλ και η μερική τήξη πυρήνα στους πυρηνικούς σταθμούς του Three Mile Island και Fermi 1 των ΗΠΑ είναι μερικά μόνο παραδείγματα.
Δυστυχώς, η πυρηνική βιομηχανία αλλά και πολλές ρυθμιστικές αρχές εξακολουθούν να ισχυρίζονται ότι η πυρηνική ενέργεια είναι ασφαλής, ενώ την ίδια στιγμή μειώνουν τις απαιτήσεις ασφαλείας ώστε οι γερασμένοι αντιδραστήρες να ανταποκρίνονται σε αυτές. Το αποτέλεσμα είναι η διαρκώς αυξανόμενη επικινδυνότητα των πυρηνικών αντιδραστήρων σε πολλά μέρη του κόσμου.
Η ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας όμως δεν περιορίζεται μόνο στους ίδιους τους πυρηνικούς σταθμούς αλλά επεκτείνεται στο σύνολο του πυρηνικού κύκλου και τους σοβαρούς κινδύνους που ενέχει για το περιβάλλον και τη δημόσια ασφάλεια. Αυτός περιλαμβάνει την εξόρυξη ουρανίου, την επεξεργασία του για τη δημιουργία πυρηνικού καυσίμου (μεταλλουργία, μετατροπή, εμπλουτισμός και παρασκευή – σε κάθε ένα από αυτά τα στάδια επεξεργασίας χρησιμοποιούνται ορυκτά καύσιμα και παράγονται ραδιενεργά απόβλητα), τις διαρροές ραδιενέργειας κατά τη λειτουργία (συνήθεις διαρροές και οφειλόμενες σε ατυχήματα) και το διαρκώς αυξανόμενο πρόβλημα των πυρηνικών αποβλήτων. Η πυρηνική τεχνολογία δεν έχει καταφέρει να λύσει το πρόβλημα της διαχείρισης των αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων πουθενά στον κόσμο. Κάποιες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Ρωσία, επιδεινώνουν το πρόβλημα της διαχείρισης των ραδιενεργών αποβλήτων με την «επανεπεξεργασία» του αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου. Πρόκειται για μία χημική διεργασία διαχωρισμού του πλουτωνίου από εξαιρετικά ραδιενεργά απόβλητα, που όχι μόνο δημιουργεί τεράστιες ποσότητες αέριων και υγρών ραδιενεργών αποβλήτων, αλλά και αυξάνει τον κίνδυνο διάδοσης της πυρηνικής βόμβας.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι πυρηνικοί σταθμοί είναι επικίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία, και ιδιαίτερα για τα παιδιά, ακόμα και χωρίς να συμβεί κάποιο μεγάλο ατύχημα.
Τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειαζόμαστε αυτή τη βρώμικη, επικίνδυνη και ξεπερασμένη τεχνολογία– ούτε για να έχουμε επαρκή ενέργεια ούτε για να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Πουθενά αλλού δεν είναι αυτό τόσο προφανές όσο στην Ιαπωνία. Ενώ κλείνουν επτά χρόνια από την καταστροφή στη Φουκουσίμα, η χώρα κλείνει την ίδια στιγμή σχεδόν 1,5 χρόνο χωρίς πυρηνική ενέργεια –αλλά και χωρίς μπλακάουτ. Και ενώ διαδοχικά οι κυβερνήσεις της χώρας έχουν αποτύχει να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, εφαρμόζοντας ολοκληρωμένες πολιτικές για την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών και την εξοικονόμηση ενέργειας, οι τοπικές αυτοδιοικήσεις αναλαμβάνουν τις απαραίτητες πρωτοβουλίες.
Η Πόλη της Φουκουσίμα ανακοίνωσε το Δεκέμβριο του 2012 ότι ο πρώτος στόχος για την αναγέννηση της περιοχής είναι «η δημιουργία μίας ασφαλούς και βιώσιμης κοινωνίας χωρίς πυρηνική ενέργεια». Το 2014 η τοπική αυτοδιοίκηση ακολούθησε με τη δέσμευση σε ένα στόχο για 100% ανανεώσιμες πηγές ενέργειες μέχρι το 2040.
Η Μητροπολιτική Κυβέρνηση του Τόκιο μόλις ανακοίνωσε μείωση ρεκόρ κατά 23% στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, στον τέταρτο χρόνο του προγράμματος εμπορίας ρύπων – κάτι που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται σε μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας που λήφθηκαν έπειτα από την πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα.
Αυτά τα σημαντικά βήματα βρίσκονται σε έντονη αντίθεση με τις κινήσεις της κυβέρνησης του Άμπε που εξακολουθεί να υποστηρίζει την πυρηνική ενέργεια, ενώ την ίδια στιγμή ενεργοποιεί μηχανισμούς για την υπονόμευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι υπεύθυνοι για την πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα όμως γνωρίζουν ότι η πυρηνική ενέργεια δεν έχει θέση στην Ιαπωνία. Το κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πέφτει διαρκώς, ενώ το μερίδιό τους στην αγορά αυξάνεται συνεχώς σε ολόκληρο τον πλανήτη. Το λόμπυ της βρώμικης πυρηνικής βιομηχανίας προσπαθεί να σταματήσει αυτές τις εξελίξεις για να συνεχίσει να βγάζει κέρδη βασισμένα στη βρώμικη ενέργεια.
Για τους ανθρώπους της Ιαπωνίας όμως, που στην πλειονότητά τους αντιτίθενται στην επανεκκίνηση των πυρηνικών σταθμών, υπάρχουν πολύ μεγάλες ευκαιρίες για ένα μέλλον πραγματικά ασφαλές και καθαρό. Η Greenpeace θα συνεχίσει να βρίσκεται μαζί τους σε κάθε βήμα μέχρι να εξασφαλίσουμε ότι το καθαρό και ανανεώσιμο μέλλον θα γίνει πραγματικότητα.