Het gaat slecht met de natuur in Nederland en dat komt met name door de gigantische stikstofuitstoot. Hoe slecht precies, dat vertelde Greenpeace-directeur Andy Palmen afgelopen donderdag tijdens een persconferentie. Daarin werden ook de resultaten van nieuw ecologisch onderzoek naar de stikstofdepositie gepresenteerd, en er werden juridische stappen aangekondigd tegen de overheid.
Hieronder lees je de toespraak van Palmen, die alarm slaat voor de natuur in Nederland. Kom jij ook op voor natuur? Steun dan onze rechtszaak.
Dames en heren, ik heb slecht nieuws. De natuur, die gaat eraan. En Greenpeace blijft niet toekijken hoe dat gebeurt.
Twee jaar geleden verscheen een rapport van de Verenigde Naties: 1 miljoen dieren en plantensoorten wereldwijd staan op de rand van uitsterven. Al vijftig jaar strijdt Greenpeace voor het behoud van de natuur. En dat doen we ook vandaag.
Wereldwijd gaat het slecht met de natuur, maar in Nederland is de situatie ronduit dramatisch. De ambtenaren van het CBS schreven gisteren: ‘Het percentage natuur- en bosgebieden in ons land behoort tot de laagste in Europa, en het overschot aan stikstof per hectare cultuurgrond is het hoogste van alle 19 EU-landen waarvoor cijfers beschikbaar zijn’. Ik zal dat voor u vertalen: we hebben te maken met een echte natuurcrisis.
Van de meer dan 50 habitattypes in Nederland, gaat het maar goed met 11 %. Met de rest? Daarvan is de staat matig ongunstig of zelfs zeer ongunstig. U ziet het in de grafiek. Nog maar 15% van onze oorspronkelijke natuur is over. 400 plantensoorten zijn sterk afgenomen of verdwenen. Er heeft een halvering plaatsgevonden in aantallen wilde dieren sinds 1990.
Dames en heren: dit kan niet, en het mág gelukkig ook niet.
Een van de belangrijkste oorzaken van de natuurcrisis: er ligt een deken van stikstof over ons land. En niet sinds kort, maar al decennia lang. De herkomst van stikstof is zo klaar als een klontje: het komt uit de gebouwde omgeving, de industrie, het verkeer, en met stip op 1: de landbouw. Wat ons betreft moeten al die sectoren dus aan de bak – niet alleen de landbouw. Al is de opgave door jarenlang zwak beleid heel erg groot. En ja, het klopt dat er ook import van stikstof uit het buitenland is, maar er waait drie keer zoveel Nederlandse stikstofvervuiling over de grens dan andersom. Dus ook elders verzieken wij met onze rommel de natuur.
Premier Rutte noemde de stikstofcrisis in 2019 nog ‘de grootste politieke crisis’ uit zijn carrière. Vervolgens kwam er een rapport van de commissie Remkes waarin een advies stond over de stikstofreductie die nodig zou zijn: minstens 50% in 2030.
Maar toen kwam ook corona en kwamen de protesterende boeren op hun trekkers naar het Binnenhof. En kregen we een stikstofwet die ruimschoots minder ambitieus is dan het advies van Remkes. Een slap Haags compromis, gerommel in de marge.
En de natuur? Die is opnieuw de dupe. De conclusie van het ecologisch rapport van de heer Bobbink is dat de huidige stikstofwet niet voorkomt dat de meest kwetsbare natuur in Nederland nog verder verslechterd. Dat is in strijd met het verslechteringsverbod van de Europese vogel- en habitatrichtlijn. Ik zei het al: dat kan niet, en dat mag dus ook niet. We hebben te maken met een onrechtmatige overheidsdaad, en de staat is ernstig nalatig.
Dames en heren, de natuur wacht al heel lang en heeft geen tijd meer voor gerommel in de marge. Het is nu of nooit voor meerdere habitattypes die echt op omkiepen staan. De heer Bobbink heeft een zwarte lijst in zijn rapport opgenomen die hij zal toelichten. Ecologen tonen daarnaast ook aan dat hoe sneller we reduceren, hoe minder verslechtering van natuur er plaatsvindt. We hebben dus haast. We zitten namelijk in een crisis: een natuurcrisis.
Daarom sommeert Greenpeace Nederland het Kabinet en eisen we concrete en harde stikstofreducerende maatregelen in de komende kabinetsperiode. Wat nodig is, is dat we in 2025 al minstens 74% van het areaal stikstofgevoelige habitats ónder de zogenaamde kritische depositiewaarde brengen. Dat betekent minstens de helft reductie van de binnenlandse emissies. De stikstofwet wil dat pas in 2035 hebben bereikt. En de maatregelen om daar te komen zijn onzeker en onduidelijk. Wat wij vragen is een pittige opgave, maar kan en het moet.
Concreet betekent dit dat we op korte termijn in gesprek willen met premier Rutte om te horen hoe hij voorkomt dat de natuur nog verder verslechtert. Vervolgens beoordelen we het regeerakkoord op voldoende ambitie en bepalen we of we de definitieve gang naar de rechter maken.
Greenpeace lost het probleem graag op in goed overleg – maar lukt dat niet, en blijft het Kabinet met de rug naar de natuur staan, dan worden we gedwongen de #natuurzaak te starten om de natuurcrisis te keren. Het is tot hier en niet verder.
Doe mee