Het Financieele Dagblad, 22 maart 2012
Want ruiken, zien of proeven — daar is geen sprake van. Toch vergiftigen we dagelijks ons water doordat hormoonverstorende stoffen uit kleding vrijkomen tijdens het wassen.
Vandaag op Wereldwaterdag vragen de Verenigde Naties aandacht voor goed waterbeheer en verstandig watermanagement wereldwijd. Wanneer stoppen we de vergiftiging van het Nederlandse water met chemicaliën uit Azië?
Veel kledingmerken laten hun kleding produceren in onder meer China. De textielindustrie maakt in deze landen gebruik van de hormoonverstorende stof nonylfenolethoxylaten (NFE). Niet alleen de rivieren in Azië worden vervuild met deze stof.
Tijdens het wassen komt deze giftige stof ook in Nederland in het water en eenmaal daar, verdwijnt het gif niet meer. Sterker nog, tijdens het waterzuiveringsproces breekt de stof af in het nog schadelijker nonylfenol (NF). Dit NF is persistent en wordt hier dus niet verder afgebroken door de bacteriën in de waterzuivering. Door de chemische eigenschappen bindt NF aan slib en zwevend stof dat voorkomt in de waterzuiveringen.
Bij lozing uit de waterzuivering komt NF daardoor in het milieu terecht. Het slib met het NF zinkt naar de waterbodem en hoopt zich daar op. NFE en NF zijn in de Europese Unie sinds 2005 verboden, omdat de stoffen zelfs in zeer lage hoeveelheden al schadelijk zijn.
NF is giftig voor veel leven in het water. Het kan leiden tot gewijzigde seksuele ontwikkeling van onder andere vissen. Ook is aangetoond dat blootstelling aan NF schadelijke effecten heeft op de mannelijke en vrouwelijke voortplantingsorganen bij knaagdieren, zoals verlaagde productie van zaadcellen en een toename van sperma-afwijkingen. Sinds kort is NF voor het eerst aangetroffen in menselijke weefsels. Wat de gevolgen voor mensen en de menselijke gezondheid zijn, is nog niet wetenschappelijk vastgesteld.
Waterzuiveringsbedrijven hebben grote problemen met deze hormoonverstorende stof. De Unie van Waterschappen maakt zich zorgen over de effecten van verschillende hormoonverstorende stoffen in het oppervlaktewater. De rioolwaterzuiveringsinstallaties kunnen dergelijke stoffen op dit moment niet volledig verwijderen.
Technische aanpassingen om dat wel te kunnen, kosten de waterschappen, en daarmee de burger, honderden miljoenen euro’s en heel veel extra energie.
Volgens de Unie van Waterschappen is het daarom verstandiger het probleem bij de bron aan te pakken: bij de industrieën die deze stof gebruiken. Alleen op die manier wordt voorkomen dat hormoonverstoorders via het rioolwater of op andere wijze vrijkomen.
Kledingmerken moeten van hun producenten eisen dat zij gifvrij produceren. Dat is hun bijdrage aan het voorkomen dat gifstoffen via onze kleding in ons water en onze bodem terechtkomen. Ook de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Joop Atsma, kan actie ondernemen om NF te weren.
De Zweedse overheid heeft de Europese Unie gevraagd om een verbod uit te vaardigen op de import van kleding waar NF (en NFE) in zit. Als Nederland dit voorstel steunt, komt grote druk op overheden in kledingproducerende landen om het gebruik te verbieden.
Michael Bentvelsen is beleidsadviseur bij de Unie van Waterschappen, Jasperien de Weert is onderzoeker kennisinstituut Deltares en Ilze Smit is campagneleider giftige stoffen, Greenpeace.