Walvissen
Greenpeace is sinds de jaren zeventig nauw betrokken bij het lot van de walvis. Onze acties hebben ertoe geleid dat bij Antarctica een walvisreservaat werd ingesteld en dat de commerciële walvisjacht werd verboden. Hoewel Japan, IJsland en Noorwegen nog altijd op deze prachtige dieren jagen, is de jacht inmiddels niet meer de grootste bedreiging voor de walvis. Tegenwoordig zijn het minder zichtbare gevaren die jaarlijks honderdduizenden walvissen het leven kosten.
Crews of the MY Arctic Sunrise and the MY Esperanza use their bodies to write “Help End Whaling!” on the ice of Antarctica, after completing a two month campaign against the whaling fleet of Japan. The shadow of the Greenpeace helicopter is cast on the ice below.
Verstrikt in een vissernet
De industriële visserij heeft de afgelopen decennia een enorme vlucht genomen. Een slechte ontwikkeling voor de walvissen en andere zeedieren. Zij raken namelijk verstrikt in netten van de vissersboten. Naar schatting eist dit jaarlijks het leven van 300.000 walvissen. Sommige weten te ontsnappen, maar de meeste walvissen sterven een vreselijke dood. Greenpeace strijdt tegen dergelijke uitwassen van de industriële visserij. Een netwerk van beschermde gebieden en duurzame visserij zijn essentieel voor gezonde oceanen en het voortbestaan van de walvis.
Dead Sperm whales thought to have been killed by illegal Italian driftnets in the waters near Mallorca.
Kleine zeediertjes
De visserij vervuilt niet alleen het leefgebied van de walvis, maar vist ook het eten weg waarvan deze dieren afhankelijk zijn. Waar vissers het vroeger vooral hadden gemunt op grote vissoorten, zoals tonijn en kabeljauw, zijn tegenwoordig steeds vaker dieren de klos die lager in de voedselketen staan, zoals sardines en garnaaltjes. En juist die visjes staan op het menu van sommige walvissen.
Grote industriële schepen hebben het zelfs voorzien op krill, een klein garnaalachtig diertje dat een belangrijke voedselbron is van onder andere de bultrugwalvis. Krill wordt gebruikt als visvoer in kwekerijen en voor de productie van visoliepillen. Zo eten we dus, vaak zonder het te weten, het voedsel op waarvan walvissen afhankelijk zijn. Greenpeace voert al jaren campagne tegen de overcapaciteit in de grootschalige industriële visserij. Met onderzoek, rapportages en acties maken we het probleem zichtbaar en bewegen we politici in Nederland en in Brussel om deze misstanden op te lossen.
Klimaatverandering
Het klinkt misschien gek, maar ook walvissen hebben last van klimaatverandering. Het verstoort de hele voedselketen en verandert migratieroutes, om maar iets te noemen. Zo neemt door het smelten van het zee-ijs op Antartica de hoeveelheid fytoplankton af. Met dit organisme voedt krill zich, dat in scholen leeft van miljoenen beestjes in de koude wateren van Antarctica en het belangrijkste voedsel op het menu van de walvis is. Ook kan krill slecht tegen de verzuring van de oceanen, veroorzaakt door de hogere concentraties CO2. In sommige gebieden is de hoeveelheid krill al met 80 procent afgenomen! Nu al is te zien dat dit effect heeft op de voortplanting van sommige walvissoorten. Klimaatverandering heeft ook effect op de migratieroutes van de walvis. De verandering van de temperatuur lokt niet alleen walvissen naar andere gebieden, maar ook de diertjes waarmee walvissen zich voeden wijken uit naar andere plekken. Als een bultrugwalvis onderweg naar zijn voedselplaats in de Arctische zee met de verkeerde stroom meezwemt komt hij uit in de Baltische zee. En daar is onvoldoende voedsel te vinden voor de reusachtige dieren.
A fin whale is pictured swimming close to the Greenpeace ship Arctic Sunrise, 20 miles off the north coast of Corsica, in the Pelagos Sanctuary for Mediterranean Marine Mammals.
Botsingen en geluidsoverlast
Moderne cargoschepen worden steeds sneller. Zij ‘scheppen’ geregeld een walvis, als die naar het wateroppervlak komt om adem te halen. Vooral in drukke migratieroutes van walvissen, kan dit een serieus probleem zijn. Ook in Nederlandse havens, zoals die in Rotterdam, komen zo nu en dan schepen binnen met een dode walvis op de boeg.
De oren van walvissen zijn vele malen belangrijker dan de ogen voor hun oriëntatie en het vinden van voedsel. Sommige walvissoorten kunnen zelfs over duizenden kilometers met elkaar communiceren. Helaas is het door de vergaande industrialisatie steeds lawaaiiger geworden onder water. De herrie veroorzaakt door schepen, seismisch onderzoek en olieboringen kan ondraaglijk zijn voor walvissen. Ze kunnen gehoorbeschadiging oplopen, gedesoriënteerd raken en zelfs stranden.
Ongestoord leven
Hoewel de jacht de afgelopen decennia sterk is afgenomen, is de walvis zeker niet uit de gevarenzone. Greenpeace voert wereldwijd campagne tegen overbevissing, watervervuiling en vóór gezonde oceanen met beschermde gebieden; oceanen waarin ook walvissen ongestoord kunnen leven.