Dijksma keurt Maleisisch hout goed

Dit werd tijdens het Algemeen Overleg van 18 januari hierover benadrukt, na een brief op 22 december 2016. Haar werkbezoek in januari en het rapport over het veldbezoek van TPAC aan Maleisië hebben haar overtuigd dat in het MTCS-systeem de afgelopen jaren forse verbeteringen zijn gerealiseerd, ook in de praktijk, en dat knelpunten in voldoende mate zijn opgelost. 

Greenpeace is blij dat TPAC eindelijk op veldonderzoek is geweest naar Maleisië. Maar op basis van de kanttekeningen die TPAC bij haar rapport van het veldonderzoek plaatst, maakt Greenpeace zich nog steeds zorgen. Zeker omdat de belangen die er op het spel staan groot zijn. Daarom is het dan ook essentieel dat de Nederlandse Overheid duidelijk een vinger aan de pols houdt in Maleisië. Het mag niet zo zijn dat nu MTCS groen bevonden is, het hout ons land binnenstroomt zonder dat we in de gaten houden hoe het met de bossen en de mensen in Maleisië staat. We pleitten dan ook voor een duidelijk monitoringsprogramma om de situatie goed in de gaten te houden.

Wat hier aan vooraf ging

Het stond in 2015 veelvuldig in de kranten: de overheid overweegt om hout uit Maleisië met het omstreden MTCS-keurmerk toe te laten in haar duurzaam inkoop beleid, en ngo’s zoals Greenpeace, NCIV en WNF maar ook Maleisische ngo’s maakten bezwaar. De discussie liep hoog op. Ons nieuwsbericht destijds luidde als volgt:

Wat is er precies aan de hand met MTCS?

Om als voorbeeld te dienen heeft de Nederlandse overheid zich zelf ten doel gesteld om in 2010 alleen nog maar duurzaam hout in te kopen. Hiervoor zijn duurzaamheidscriteria opgesteld en een onafhankelijke toetsingscommissie (TPAC) in het leven geroepen om keurmerken hieraan te toetsen. Het Maleisische keurmerk MTCS heeft tot nu toe nog niet voldaan aan deze duurzaamheidscriteria, ondanks vele beloften die de afgelopen jaren zijn gedaan door zowel de Maleisische als de Nederlandse overheid.

Keer op keer oordeelt TPAC dat het keurmerk niet aan alle eisen voldoet. MTCS biedt bijvoorbeeld geen garantie dat de bossen niet worden gekapt voor andere doeleinden zoals palmolieplantages, de rechten van de lokale bevolking worden niet gerespecteerd en kaarten over waar de MTCS-gebieden zich bevinden zijn niet openbaar. In dit filmpje uit 2011 zie je hoe dat er op de grond uitziet.

Toch willen staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur en Milieu) en Dijksma (Economische Zaken) het MTCS keurmerk toelaten. Middels een brief hebben ze de Tweede Kamer 13 juli laten weten’geen belemmeringen meer te zien die de toelating van MTCS in het duurzaam inkoop beleid in de weg staan.’ Waarom? Dat is ook voor ons een raadsel. Spelen hier soms handelsbelangen mee waardoor het milieubelang het onderspit moet delven? Vorig jaar heeft de Nederlandse overheid haar beleid zelfs aangepast – MTCS hoeft slechts te voldoen aan 7 van de 9 criteria- om MTCS tijdelijk te kunnen toelaten tot het Nederlands inkoopbeleid.

Wat stond er in de brief?

In de brief schrijven Dijksma en Mansveld geen belangrijke belemmeringen meer te zien die toelating van MTCS in het duurzaam inkoop beleid in de weg staan. Het kabinet is dan ook voornemens om MTCS volledig te erkennen als volwaardig duurzaam in het beleid voor duurzaam inkopen van hout.

Na meerdere bezoeken aan Maleisië en op basis van raadpleging van alle stakeholders concluderen de staatssecretarissen dat er geen problemen meer zijn rondom de rechten van inheems volken, de openbare beschikbaarheid van kaarten en het kappen van bos voor andere vormen van landgebruik. De staatssecretarissen gaan hier op de stoel van de experts zitten en zijn voorbarig. De onafhankelijke toetsingscommissie, die in voorgaande jaren oordeelde dat MTCS niet voldoet aan de duurzaamheidscriteria, heeft nog geen nieuwe toetsing gedaan.  

Daarnaast beschuldigen de staatssecretarissen de ngo’s die aan de wieg hebben gestaan en in het bestuur zitten van FSC, een ander houtkeurmerk, van partijdigheid. Volgens de staatssecretarissen willen de ngo’s FSC groot maken en rivaliserende systemen toegang verhinderen tot aanbesteding van de overheid. Een bizar verwijt, omdat juist de evenredige verdeling van het ecologische, het economische en het sociale belang in het FSC bestuur ervoor moet zorgen dat er niet één belang wordt gediend. Een veel beter systeem dan de vele industriestandaarden waar het economische belang domineert. Alle keurmerken die voldoen aan dezelfde hoge standaard als FSC zijn meer dan welkom op de Nederlandse markt, maar zo ver is MTCS nog lang niet.  En wellicht ten overvloede: het gaat hier niet om financieel gewin, een lidmaatschap van FSC kost ons alleen maar geld.

Wat gebeurde er na de brief?

De brief zorgde voor veel verontwaardiging en aandacht in de media, en legde een groot deel van de discussie bloot met krantenkoppen als: ‘Overheid wil bouwen met tropisch hardhout uit Maleisië’, ‘Keihard keurmerken-gevecht’, en ‘Ruzie over hardhout ontspoort in de Kamer.’ De brief triggerde niet alleen de media om erover te schrijven, ook de organisaties in Maleisië kwamen met officiële reacties naar de staatssecretarissen waarin zij hun ongenoegen uiten over de brief. Volgens zowel de sociale- als de milieuorganisaties geeft de Kamerbrief van de staatssecretarissen een verkeerd beeld van de werkelijkheid en is de Tweede Kamer onjuist en onvolledig geïnformeerd. Inheemse volken worden verre van juist geconsulteerd en recente beelden laten zien dat de trend van ontbossing zich voortzet. De volledige brieven lees je hier en hier.

Hoe nu verder?

Als betrokken ngo’s liggen we niet dwars om dwars te liggen. Wij willen dat Nederland haar eigen duurzaam inkoopbeleid volgt en TPAC haar werk laat doen door MTCS volledig te toetsen, inclusief een veldonderzoek. En dat de Tweede Kamer de mogelijkheid krijgt om hierover met de staatssecretarissen in debat te gaan. Zolang het MTCS-keurmerk niet voldoet aan de duurzaamheidscriteria en de bossen in Maleisië niet worden beschermd en inheemse volken geen bestaanszekerheid hebben, kan dit keurmerk geen duurzaam stempel krijgen.

De Nederlandse overheid zou zich eens heel goed achter de oren moeten krabben voordat ze zich in de luren laten leggen door de mooie praatjes.

Wat kan ik doen? 

Laat van je horen! Deel dit bericht op social media en kijk op welke manieren je je verder kan inzetten voor sterke bossen.

Bossen zijn van levensbelang

Bossen zijn prachtig en van levensbelang voor een gezond klimaat. Maar doordat bomen massaal worden gekapt, verdwijnen ecosystemen én raken veel mensen en dieren hun leefomgeving kwijt. Ook komen er door die kap grote hoeveelheden CO2 vrij.

Greenpeace wil dat uiterlijk in 2020 de ontbossing in de laatste tropische regenwouden is gestopt. Lees meer >>