Vandaag diende de rechtszaak over een noodbevel waarmee een protest op Schiphol werd beëindigd. In 2019 kwamen we met honderden mensen in actie op Schiphol. Met #Protestival riepen we Schiphol op om met een klimaatplan te komen.
Demonstratie ten onrechte beëindigd met een noodbevel
De burgemeester beëindigde de demonstratie met een noodbevel en voerde actievoerders tegen hun wil af. Terwijl de actie vreedzaam was en geen hinder voor reizigers veroorzaakte. Daarom gingen we in bezwaar. En we kregen gelijk van de bezwaarcommissie: de burgemeester had de betoging in Schiphol Plaza mogelijk moeten maken. Ook het noodbevel en de bestuurlijke verplaatsingen waren onrechtmatig, volgens het advies van de commissie.
Helaas schoof de burgemeester dit oordeel aan de kant. Daarom stonden we 23 februari in de rechtbank. Want protest is een belangrijk mensenrecht dat we moeten beschermen.
Had de burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer de demonstratie zo dramatisch mogen inperken? En actievoerders tegen hun wil in bussen mogen afvoeren? Dat zijn de vragen waar de rechters zich over buigen.
De zitting
Bij de zitting was niet een maar waren drie rechters aanwezig, omdat het gaat over fundamentele grondrechten. Ze namen uitgebreid de tijd om vragen te stellen aan ons, de gemeente en de Koninklijke marechaussee. Het duurde uiteindelijk niet de geplande drie kwartier, maar bijna drie uur.
Veel zaken waren al schriftelijk besproken, onder andere in onze beroepsgronden. Daarom vroegen de rechters eerst vooral naar de aanloop naar Protestival en het overleg dat we met de gemeente hadden. Wij gaven aan juist al in september een melding te hebben gedaan van onze plannen en stonden open om er samen uit te komen. Maar steeds kregen we ‘nee’ terug van de gemeente. Demonstreren binnen in Schiphol Plaza zou een ‘no-go’ zijn. Dat stelde ook de rechter tijdens de zitting: het ‘dossier ademt niet’ dat de Burgemeester actief probeerde de demonstratie binnen toch mogelijk te maken.
Vervolgens vroegen de rechters naar de situatie op de dag zelf. Wij vertelden hoe we voor de veiligheid zorgden. Met getrainde actievoerders, stewards die de demonstratie in goede banen leidden en een ‘rode-knop-procedure’ voor het geval van calamiteiten. Ook weerspraken we dat we ‘draaideuren blokkeerden’ en mensen ‘vastgeplakt’ zouden zijn geweest.
Onze advocaat Phon van den Biesen benadrukte dat een ‘veiligheidsrisicogebied’ geen reden is om een protest te verbieden, zoals de rechtbank eerder oordeelde over onze actie in de Waddenzee. Ook maakte hij duidelijk dat de gedwongen verplaatsing van demonstranten vrijheidsberoving is, waar in de wet geen rechtvaardiging voor is te vinden.
We hebben goed duidelijk kunnen maken hoe de inperkingen en het noodbevel van de burgemeester inbreuk maakten op onze grondrechten. De vrijheid van meningsuiting, betoging, beweging en verplaatsing zijn grondrechten die onmisbaar zijn in onze democratie.
Hoe oordeelde de bezwaarcommissie eerder?
De burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer had een betoging in Schiphol Plaza mogelijk moeten maken. De bezwaarcommissie schrijft: ‘Ook tijdens de hoorzitting is de commissie niet duidelijk geworden waarom het houden van een deel van de betoging op Schiphol Plaza ook niet in een beperkte vorm, bijvoorbeeld zonder evenementachtige nevenactiviteiten, of voor een korte periode binnen Schiphol Plaza, al dan niet met extra inzet van de Koninklijke Marechaussee zou kunnen doorgaan.’
Noodbevel was onrechtmatig
‘In het noodbevel is niet onderbouwd hoe met het verschijnen en de aanwezigheid van (zittende) betogers, de openbare orde binnen Schiphol Plaza werd verstoord’, schreef de bezwaarcommissie. Volgens de commissie zou de burgemeester het noodbevel moeten herroepen. Dit betekent ‘dat betogers ten onrechte bestuurlijk zijn verplaatst’, aldus de commissie van de gemeente. In feite zijn vreedzame actievoerders dus onrechtmatig gevangen genomen.
De uitspraak
De uitspraak volgt over zes weken. Maar de rechters gaven aan misschien meer tijd nodig te hebben. Abonneer je op de nieuwsbrief en we houden je op de hoogte.
Greenpeace bestaat uit gewone mensen die samen het onmogelijke mogelijk maken, dat kan vanuit jouw huiskamer, ons kantoor, op straat en op zee. Samen gaan we voor echte verandering.