Προς: Περιφερειακές Διευθύνσεις Δημόσιας Περιουσίας Αυτοτελή Γραφεία Δημόσιας Περιουσίας
Κοινοποίηση: Υπουργείο Οικονομικών, Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας, Τμήμα Β – Διαχείρισης Δημόσιας Περιουσίας Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Διεύθυνση Βιοποικιλότητας, Εδάφους και Διαχείρισης Αποβλήτων, Τμήμα Βιοποικιλότητας και Προστατευόμενων Περιοχών
Αναφορικά με τη διαδικασία παραχώρησης της απλής χρήσης χώρων αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης που τελούν υπό καθεστώς ειδικής προστασίας, θα θέλαμε να θέσουμε υπόψη σας τα παρακάτω:
i. Η συλλήβδην παραχώρηση του συνόλου των αιγιαλών της χώρας στους πρωτοβάθμιους Ο.Τ.Α. βάσει του άρθρου 1 της υπ. αριθμ. υπ’ αριθ. ΔΔΠ0005159/586Β΄ΕΞ2015 Κ.Υ.Α. βρίσκεται εκτός των ορίων της εξουσιοδοτήσεως της παρ. 5 του άρθρου 13 του ν. 2971/2001.
Σύμφωνα με την 12η σκέψη της απόφασης 3944/2015 του Σ.τ.Ε., η οποία έκρινε επί ομοίων προηγούμενων ΚΥΑ, «οι ρυθμίσεις των άρθρων 13 και 15 του ν. 2971/2001 έχουν την έννοια ότι η παραχώρηση δικαιωμάτων απλής χρήσης επί του αιγιαλού και της παραλίας, στους πρωτοβάθμιους Ο.Τ.Α….πρέπει να γίνεται μεμονωμένα και κατά περίπτωση, ύστερα από εξατομικευμένη κρίση της Διοικήσεως, συνοδευόμενη από τα αναγκαία διαγράμματα, με την οποία θα τίθενται και οι αναγκαίοι όροι και περιορισμοί ενόψει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του υπό παραχώρηση συγκεκριμένου τμήματος του αιγιαλού, προκειμένου να διασφαλισθεί και η κατά προορισμό χρήση του ως κοινόχρηστου αγαθού». Η κρίση αυτή αναφέρεται στο σύνολο των χώρων αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης της χώρας, και ισχύει κατά μείζονα λόγο για τους χώρους που τελούν υπό καθεστώς ειδικής προστασίας.
ii. Η παραχώρηση του δικαιώματος απλής χρήσης χώρων αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης, μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών που τελούν υπό καθεστώς ειδικής προστασίας προϋποθέτει την εφαρμογή των ειδικών διατάξεων για τους χώρους αυτούς. Κατ’ ελάχιστον, απαιτεί την προηγούμενη οριοθέτηση, και την επιβολή των αναγκαίων και πρόσφορων όρων, σύμφωνα με τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε προστατευόμενης περιοχής.
Στο άρθρο 5 της υπ’ αριθ. ΔΔΠ0005159/586Β΄ΕΞ2015 Κ.Υ.Α., όπως ισχύει, προβλέπεται ότι: «[γ]ια την παραχώρηση του δικαιώματος απλής χρήσης χώρων αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης, μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών που τελούν υπό καθεστώς ειδικής προστασίας (κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και ιστορικοί τόποι, προστατευόμενες περιοχές και ευπαθή οικοσυστήματα κ.τ.λ.) εφαρμόζονται οι ειδικές διατάξεις που διέπουν το καθεστώς αυτών…». Επιπροσθέτως, 2 σύμφωνα με την 14η σκέψη της απόφασης 3944/2015 του Σ.τ.Ε., και όσον αφορά τις προστατευόμενες περιοχές που «υπάγονται στην αρμοδιότητα» του Υπουργού Περιβάλλοντος ή άλλων Υπουργών, αφού προηγουμένως να προηγηθεί η «οριοθέτηση» τους, «και καθορισθεί ποιές δεν παραχωρούνται για λόγους σχετιζόμενους με την προστασία τους», η παραχώρηση δικαιώματος απλής χρήσης θα πρέπει να συνοδεύεται με την «επιβολή των αναγκαίων και πρόσφορων όρων, σύμφωνα με τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε προστατευόμενης περιοχής». Οι ειδικές αυτές διατάξεις, ενδεικτικά, περιλαμβάνουν τον ν. 1650/1986 (Α΄160) για την προστασία του περιβάλλοντος, τον ν. 3937/2011 (Α΄60) για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την ΚΥΑ 33318/3028/1998 (Β΄1289) για τον καθορισμό μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων), της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας, και την ΚΥΑ 414985/1985 (Β΄757) για τη διαχείρισης της ορνιθοπανίδας. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με το δικαστήριο, θα πρέπει η οριοθέτηση να συνοδεύεται από τα αναγκαία διαγράμματα ορίων των προστατευόμενων περιοχών, κάλυψης οικοτόπων και παρουσίας ειδών. Κατά συνέπεια, και με δεδομένο ότι οι Περιφερειακές Διευθύνσεις είναι συναρμόδιες για την «λήψη μέτρων για την προστασία Αιγιαλού, Παραλίας, Όχθης και Παρόχθιας Ζώνης μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών» [105 παρ. 1 (γ) και 105 παρ. 5 (β)(αα) π.δ. 111/2014, και 12 της υπ’ αριθμ. ΔΔΠ0005159/586Β΄ΕΞ2015 Κ.Υ.Α.], θα πρέπει να διασφαλίσουν την επιβολή των ειδικών διατάξεων για κάθε παραχώρηση, με την σύμπραξη των συναρμόδιων υπουργείων.
iii. Η παραχώρηση του δικαιώματος απλής χρήσης χώρων που τελούν υπό καθεστώς ειδικής προστασίας απαιτεί την σύμφωνη γνώμη του ΥΠΕΝ ειδικά για κάθε χώρο.
Σύμφωνα με το άρθρο 5 της ΔΔΠ0005159/586Β΄ΕΞ2015 Κ.Υ.Α., της οποίας η ισχύς έχει παραταθεί μέχρι την 30.4.2017 με το άρθρο 56 ν. 4384/2016 (Α΄ 78), οι παραπάνω χώροι «παραχωρούνται κατόπιν σύμφωνης γνώμης των αρμοδίων κατά περίπτωση Υπουργών». Σε κάθε περίπτωση, όπως στην παρ. 1 του άρ. 20 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, η σύμφωνη γνώμη εκδίδεται ύστερα από ερώτημα του οργάνου που έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα – στην συγκεκριμένη περίπτωση, του Υπουργού Οικονομικών (13 παρ. 2 εδ. α’ ν. 2971/2001, όπως ισχύει)- και όχι εκ των προτέρων και με γενικό τρόπο: «[ό]που ο νόμος, για την έκδοση διοικητικής πράξης, προβλέπει προηγούμενη γνώμη (απλή ή σύμφωνη) ή πρόταση άλλου οργάνου, η μεν γνώμη διατυπώνεται ύστερα από ερώτημα του οργάνου που έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα, η δε πρόταση υποβάλλεται με πρωτοβουλία του προτείνοντος οργάνου. Η γνώμη ή η πρόταση, πρέπει να είναι έγγραφη, αιτιολογημένη και επίκαιρη κατά το περιεχόμενό της»
Για τους λόγους αυτούς, και σύμφωνα με το άρθρο 10 της ΔΔΠ0005159/586Β΄ΕΞ2015 Κ.Υ.Α., σας καλούμε να ενημερώσετε τους οικείους Ο.Τ.Α. ότι «δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της κείμενης νομοθεσίας περί αιγιαλού και της παρούσας απόφασης» στις παρακάτω περιπτώσεις:
i. όταν η αποκλειστική νομική βάση της παραχώρησης στους οικείους Ο.Τ.Α. είναι το άρθρο 1 της ΔΔΠ0005159/586Β΄ΕΞ2015 Κ.Υ.Α.
ii. για κάθε χώρο που τελεί υπό καθεστώς ειδικής προστασίας, – σε κάθε περίπτωση που δεν έχει προηγηθεί, σε επίπεδο Ο.Τ.Α., η οριοθέτηση και ο καθορισμός των χώρων που δεν παραχωρούνται «για λόγους προστασίας» – σε κάθε περίπτωση που λείπει η κατά το άρθρο 5 της ΔΔΠ0005159/586Β΄ΕΞ2015 Κ.Υ.Α. σύμφωνη γνώμη του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος ύστερα από ερώτημά σας, με την οποία και μόνο μπορεί να διασφαλιστεί η τήρηση του καθεστώτος αυτού, και η «επιβολή των αναγκαίων και πρόσφορων όρων, σύμφωνα με τα ειδικά χαρακτηριστικά» του χώρου αυτού.
Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τις ενέργειές σας για την προστασία του περιβάλλοντος. Παραμένουμε στη διάθεσή σας για τυχόν διευκρινήσεις και πληροφορίες.
Με εκτίμηση,
ΑΝΙΜΑ
ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
ΑΡΧΕΛΩΝ
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
Εταιρία Προστασίας Πρεσπών
Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS
Καλλιστώ
Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης
GREENPEACE
MEDASSEΤ
MOm
WWF Ελλάς