[Ο Rex Weyler ήταν ο εκδότης του πρώτου ενημερωτικού δελτίου της οργάνωσης και ένας από τους συνιδρυτές του διεθνούς γραφείου της Greenpeace το 1979, καθώς και φωτογράφος]
Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων της Greenpeace, μου ζητήθηκε να κάνω διαδικτυακές συζητήσεις για να “συνδέσω” τους ακτιβιστές σε όλον τον πλανήτη. Το κύμα ενδιαφέροντος και ερωτήσεων ήταν συγκινητικό, όμως δεν μπορούσαν να απαντηθούν όλες σε μία βιντεοκλήση ή ένα άρθρο. Γι’ αυτό, γράφω μερικές απαντήσεις εδώ. Φυσικά, αυτά είναι μόνο οι δικές μου προσωπικές σκέψεις και απόψεις.
Ποια είναι η πιο στοργική σου ανάμνηση;
Υπάρχουν πολλές τέτοιες αναμνήσεις, και οι περισσότερες συνδέονται με τη συντροφικότητα του να δουλεύεις με συνανθρώπους για να πετύχεις κάτι μεγαλύτερο και πιο σημαντικό από εσένα. Το ταξίδι με το ψαροκάικο το 1975, η νύχτα κάτω από τα αστέρια σαν να είσαι χαμένος στο σύμπαν, να παίζεις μουσική, να αποκτάς ναυτικές δεξιότητες, η μέρα που βρήκαμε τα φαλαινοθηρικά, η κοινή μας ευφορία, η κοινή μας στενοχώρια όταν είδαμε τη σφαγή, η κοινή μας ικανοποίηση όταν οι φωτογραφίες και η ιστορία μας κυκλοφόρησε σε όλη την υφήλιο και το συναίσθημα ότι πετύχαμε κάτι σημαντικό.
Τι οραματιζόσουν ότι θα γίνει η Greenpeace; Οραματιζόσουν μία παγκόσμια οργάνωση με εκατομμύρια υποστηρικτές σε 55 χώρες;
Περίπου! Τη δεκαετία του ‘70 ξεκινήσαμε με στόχο να δημιουργήσουμε ένα παγκόσμιο οικολογικό κίνημα, που δεν υπήρχε τότε, και περιμέναμε ότι το κίνημα θα εξαπλωνόταν σε όλον τον κόσμο. Στην αρχή, νομίζω τους περισσότερους μας ενδιέφερε ένα παγκόσμιο κίνημα πιο πολύ, παρά μία παγκόσμια οργάνωση. Θέλαμε ο κόσμος να ξεσηκωθεί παντού και να υπερασπιστεί τη βιοποικιλότητα και τα ευάλωτα οικοσυστήματα. Οι Friends of the Earth και άλλες οργανώσεις ξεκίνησαν την ίδια περίοδο. Όσο τα γραφεία της Greenpeace ξεπετάγονταν στον κόσμο, για να διατηρήσουμε ξεκάθαρη την επικοινωνία για τη δουλειά μας, έπρεπε να φτιάξουμε μία παγκόσμια δομή, κι έτσι φτιάξαμε τη Greenpeace International στο Άμστερνταμ το 1979. Το κίνημα πλέον είναι πολύ δυνατό ώστε να συνεχίσει και χωρίς κάποια συγκεκριμένη οργάνωση. Οι Fridays for Future και οι Extinction Rebellion είναι παραδείγματα του πώς εξελίσσεται το κίνημα. Αυτό περίπου ήλπιζα να συμβεί.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο ρίσκο που πήρες;
Ένιωθα το μεγαλύτερο ρίσκο όταν κάναμε μανούβρες με τα Zodiac [τα φουσκωτά] ανάμεσα στις φάλαινες και τα φαλαινοθηρικά το 1975. Τα δύο χρόνια που οργανώναμε την εκστρατεία και τους δύο μήνες που ψάχναμε φαλαινοθηρικά στη θάλασσα, δεν είχα συνειδητοποιήσει τις επιπτώσεις από αυτό που είχαμε σχεδιάσει. Όμως, όταν στάθηκα στην πρύμνη του Zodiac, με τις φάλαινες μπροστά μας και το καμάκι του φαλαινοθηρικού πίσω μας, κατάλαβα ότι αν μας χτυπούσε ένα από αυτά τα καμάκια σχεδόν 100 κιλών, που εκρήγνυνταν, θα ήμασταν νεκροί στη στιγμή. Ξαφνικά ένιωσα ένα ανατριχιαστικό τρέμουλο από φόβο, αλλά με μόνη επιλογή να μείνω εκεί. Αυτή παραμένει η πιο τρομακτική μου στιγμή από την εμπειρία μου στην Greenpeace.
Ποια ήταν η καλύτερη εκστρατειακή δράση που συμμετείχες;
Η εκστρατεία για τις φάλαινες τη δεκαετία του ‘70 ήταν μάλλον η πιο επιτυχημένη, επειδή πέτυχε δύο σημαντικούς στόχους: οδήγησε στο μορατόριουμ του 1982 και πολλοί πληθυσμοί φαλαινών άρχισαν να αυξάνονται. Είχαμε επίσης στόχο η εκστρατεία αυτή να βοηθήσει στη δημιουργία ενός οικολογικού κινήματος, πράγμα που έγινε.
Μία από τις αγαπημένες μου δράσεις όμως ήταν το “δοκιμαστικό μπλόκο” ενός σουπερτάνκερ [τεράστιο πετρελαιοφόρο]. Το 1981, ενώ δουλεύαμε στο γραφείο μας στο Βανκούβερ, ο Rod Marining διάβασε στην εφημερίδα ότι σε τρεις μέρες ένα πετρελαιοφόρο θα έμπαινε στη θάλασσα του Salish, ανάμεσα στο Σιάτλ και το Βανκούβερ, γεμάτο με νερό, ως “δοκιμαστικό” για να δείξει πόσο εύκολα μπορούσε ένα πετρελαιοφόρο να κάνει μανούβρες σε αυτά τα εσωτερικά ύδατα και να προωθήσει ένα λιμάνι διακίνησης πετρελαιοειδών. Συζητούσαμε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε όταν η συντονίστρια του γραφείου, Julie McMaster, είπε χαλαρά: “Να κάνετε ένα ”δοκιμαστικό” μπλόκο”.
Αυτό μας έκανε να γελάσουμε και σκεφτήκαμε: “Είναι τέλειο!”. Ανακοινώσαμε έγκαιρα στα MME ότι θα κάναμε ένα “δοκιμαστικό μπλόκο” στο δοκιμαστικό του πετρελαιοφόρου. Ξέραμε ότι κάτι καταφέρναμε όταν οι δημοσιογράφοι γέλασαν. Πήραμε τηλέφωνο τον φίλο μας, Dennis Feroce, που συμφώνησε να οδηγήσει το πλοίο του, το The Meander, και να μας πάει στην είσοδο του Στενού Juan de Fuca, από όπου θα έμπαινε το πετρελαιοφόρο. Τρεις μέρες μετά, ήμασταν έτοιμοι στο νερό στα Zodiac μας μαζί με έναν μικρό στόλο από ιστιοφόρα, ενώ τηλεοπτικά συνεργεία πετούσαν πάνω από το κεφάλι μας με ελικόπτερα. Σταματήσαμε τελείως το πετρελαιοφόρο στο νερό, βίντεο και φωτογραφίες ταξίδεψαν σε όλες τις ΗΠΑ και τον Καναδά, η ακτοφυλακή των ΗΠΑ μας συνέλαβε και πήγαμε στη φυλακή στο Everett, βόρεια του Σιάτλ. Τα ΜΜΕ μας ακολουθούσαν όσο λέγαμε στην αστυνομία ότι “ήταν απλά μία δοκιμή”. Κάναμε αστεία για δοκιμή στις χειροπέδες, δοκιμή στη φυλακή και γελούσαν και οι αστυνομικοί. Όλοι ήταν με το μέρος μας. Όταν μία αστυνομικός έφερε το γεύμα μας (φαγητό από fast food), πέταξε την τσάντα στο τραπέζι και είπε “δοκιμάστε αυτό”. Όλη η εκστρατεία ήταν πολύ αστεία και το λιμάνι διακίνησης πετρελαιοειδών δεν χτίστηκε ποτέ. Είναι μία από τις αγαπημένες μου εκστρατείες επειδή το καταφέραμε σε τρεις μέρες, όλοι το διασκεδάσαμε και η ιδέα δεν ήρθε από κάποιον έμπειρο ακτιβιστή ή μία επιτροπή της εκστρατείας, αλλά από τη μετριόφρων συντονίστρια του γραφείου μας, τη Julie.
Σε τι βρίσκεις ελπίδα;
Αυτή είναι μία δημοφιλής ερώτηση στις μέρες μας, πιστεύω επειδή τόσοι πολλοί από εμάς νιώθουν ανησυχία για το μέλλον της ανθρωπότητας. Συναντάμε αποθαρρυντικά εμπόδια, αντίσταση, υπονόμευση και αδιαφορία, οπότε είναι φυσικό να ψάχνουμε την ελπίδα. Η ελπίδα είναι μία πολύ καλή διάθεση, γιατί ανοίγει δρόμους για δράση, όμως δεν είναι μία στρατηγική. Για να λύσουμε τα προβλήματα, πρέπει να κατανοήσουμε βαθιά όχι μόνο το πρόβλημα, αλλά και τις συνθήκες που το δημιουργούν, και να αξιολογήσουμε τα μεγαλύτερα συστήματα και τις δυνάμεις που εμπλέκονται. Η ελπίδα που φέρνει ψευδαισθήσεις δεν είναι βοηθητική.
Η ανθρωπότητα τώρα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Οι ισχυροί και πλούσιοι έχουν λεηλατήσει τη Γη για να πλουτίσουν λίγοι, ενώ δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν στα όρια της πείνας. Εντωμεταξύ, η ποικιλία των ειδών μειώνεται δραματικά, η ατμόσφαιρα γεμίζει με διοξείδιο του άνθρακα, οι ωκεανοί οξύνονται και πνίγονται στο πλαστικό και αντιμετωπίζουμε πληθώρα από οικολογικές τραγωδίες. Δεν βρίσκω ελπίδα σε πολιτικά συνέδρια, σε κυβερνήσεις, εταιρείες, ούτε σε εκκλήσεις για το κοινό καλό της ανθρωπότητας. Από την εμπειρία μου, οι περισσότεροι άνθρωποι είναι αξιοπρεπείς και δίκαιοι, όμως η απληστία, ο φόβος και η άγνοια μπορούν να προκαλέσουν ζημιά και να φέρουν χάος.
Βρίσκω ελπίδα στην ίδια τη φύση, στον άγριο κόσμο, στη δύναμη της ζωής να δημιουργήσει νέες συνθήκες, στη γνώση που μοιράζεται και στην ταυτόχρονη εξέλιξη όλης της φύσης. Εκεί πιστεύω ότι πρέπει να στραφεί η ανθρωπότητα. Δεν λύνουμε τα προβλήματά μας με συνέδρια, τεχνολογίες, ταξίδια στο διάστημα ή οικονομική ανάπτυξη. Αυτές οι ψευδαισθήσεις δημιουργούν περισσότερα προβλήματα. Πιστεύω ότι πρέπει να ξαναμπούμε στην οικολογική κοινότητα. Πρέπει να γίνουμε μαθητευόμενοι της φύσης και να μάθουμε πραγματικά πώς ο φυσικός μας πλούτος αντέχει και επιβιώνει ως ζωντανός οργανισμός. Πιστεύω ότι πρέπει να αφήσουμε πίσω την ανθρώπινη περηφάνια και να ευθυγραμμιστούμε ξανά με όλους τους συγγενείς μας, με τα συστήματα και τις διαδικασίες όλου του φυσικού κόσμου της Γης. Όπως λένε οι ταοιστές και μερικοί αυτόχθονες καθηγητές, πρέπει να μάθουμε να σεβόμαστε τη Μητέρα Φύση μας, την πηγή όλης της ζωής.
Τίποτα δεν επιβιώνει μόνο του. Επιβιώνουμε μόνο μέσα από τη σχέση μας με το φυσικό δίκτυο. Εκεί ψάχνω την ελπίδα.