Πριν 30 περίπου χρόνια, το ελληνικό κράτος έδωσε φορολογικά κίνητρα για την εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων σε μία προσπάθεια να βοηθήσει τα νοικοκυριά να εξοικονομήσουν ενέργεια. Το αποτέλεσμα: γέμισαν οι ταράτσες με ηλιακούς θερμοσίφωνες, ο κόσμος απέκτησε δωρεάν ζεστό νερό, δημιουργήθηκαν χιλιάδες θέσεις εργασίας και η ελληνική βιομηχανία ηλιοθερμικών έγινε μία από τις σημαντικότερες εξαγωγικές δυνάμεις σε ολόκληρο τον κόσμο, με προϊόντα υψηλής ποιότητας.
Η διαδικασία ήταν πολύ απλή: ο καθένας μπορούσε να εγκαταστήσει έναν ηλιακό θερμοσίφωνα, χωρίς γραφειοκρατία, γρήγορα και απλά, σε μία εποχή μάλιστα χωρίς internet. Μέρος της επιτυχίας οφειλόταν στο γεγονός ότι δεν υπήρχαν αποκλεισμοί. Το μέτρο αφορούσε τους πάντες.
Πού θα πάει… θα τους πιάσουμε τους Αυστριακούς
Τα φορολογικά κίνητρα είχαν προωθηθεί ως λύση τότε στην ενεργειακή (πετρελαϊκή) κρίση της δεκαετίας του 70.
Το ερώτημα λοιπόν είναι γιατί δεν κάνουμε κάτι παρόμοιο στη σημερινή κρίση;
Στην Ελλάδα του σήμερα, 3 εκατομμύρια συμπολίτες μας δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζεσταθούν επαρκώς τον χειμώνα ή να δροσιστούν το καλοκαίρι. Αυτό οφείλεται στο ότι εξαιτίας της αύξησης του κόστους ενέργειας, τα 2,5 εκατομμύρια κτίρια χωρίς μόνωση απαιτούν ένα τεράστιο ποσό κάθε χρόνο για την θέρμανση και τον δροσισμό τους.
Ένα ποσό, το οποίο οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε την δυνατότητα να πληρώσουμε.
Το μόνο σχετικό μέτρο που υπάρχει αυτή τη στιγμή είναι το – χρήσιμο αλλά ανεπαρκές – ‘Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον’, το οποίο έχει στόχο την αναβάθμιση 25.000 κατοικιών, όταν μόνο οι αιτήσεις είναι… 187.000! Ακόμα κι αν επεκταθεί και υποστηριχθεί με τα διπλάσια ευρωπαϊκά κονδύλια, άντε να αναβαθμίσει άλλα 25.000 σπίτια. Μοιάζει με σταγόνα στον ωκεανό…
Πόσο μεγάλο πρέπει να είναι ένα επίδομα θέρμανσης για να ζεστάνει ένα αμόνωτο σπίτι που… μπάζει από παντού;
Όσο για το επίδομα θέρμανσης (οι δικαιούχοι του οποίου ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο), είναι τόσο αναποτελεσματικό ως μέτρο κοινωνικής πολιτικής που ούτε οι μισοί δεν το αξιοποιούν. Όμως κι αυτοί που επωφελούνται από τα επιδόματα θέρμανσης φέτος, του χρόνου θα χρειάζονται ξανά οικονομική υποστήριξη: τα κονδύλια θα έχουν χαθεί για αγορές εισαγόμενου πετρελαίου χωρίς να έχει αλλάξει κάτι αφού οι δικαιούχοι θα εξακολουθούν να μένουν σε αμόνωτα σπίτια. Θα παραμένουν ενεργειακά φτωχοί…
Την ίδια ώρα, ο κατασκευαστικός κλάδος πνέει τα λοίσθια, εκατοντάδες χιλιάδες δουλειές έχουν χαθεί και η χώρα έχει γεμίσει άδεια και αναξιοποίητα κτίρια και διαμερίσματα, τα οποία ούτε ενοικιάζονται ούτε πωλούνται.
Ε, δεν γίνεται να μην μπορούν να κάνουν την σύνδεση…
Γιατί δεν επαναλαμβάνουμε λοιπόν το επιτυχημένο παράδειγμα των ηλιακών θερμοσιφώνων; Γιατί δεν εφαρμόζουμε ένα παρόμοιο ευέλικτο – και χωρίς αποκλεισμούς – μέτρο και για τις υπόλοιπες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας (μόνωση, κουφώματα, πράσινη θέρμανση κτλ);
Τουλάχιστον αυτό το σχολείο δεν θα χρειαστεί ξανά επιδοτήσεις για θέρμανση
Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να αναδειχθεί η εξοικονόμηση ενέργειας σε βασική αναπτυξιακή επιλογή και να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα οικονομικά εργαλεία που έχει κάθε κυβέρνηση (κυρίως φορολογικά κίνητρα), σε συνδυασμό με την βέλτιστη χρήση των ευρωπαϊκών πόρων (ΕΣΠΑ). Αν προωθηθεί μία τέτοια αναπτυξιακή στρατηγική θα μπορούν να αναβαθμιστούν ενεργειακά στην χώρα 1 εκατομμύριο κατοικίες σε λίγα μόλις χρόνια.
Αυτό από μόνο του αρκεί για να σηματοδοτήσει την αναγέννηση του κατασκευαστικού κλάδου και την τόνωση της εγχώριας βαριάς βιομηχανίας (αλουμίνιο, χάλυβας, τσιμέντο).
Φυσικά θα αποτελέσει αποφασιστικό βήμα για την εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας μέσα σε αυτήν τη δεκαετία.
Κάποιος πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία. Ποιος όμως;
Το αρμόδιο ΥΠΕΚΑ θεωρεί ότι ήδη κάνει αρκετά… Ο Υπουργός Οικονομικών είναι στον… κόσμο του ακόμα και όταν του τα λένε, ο δε Πρωθυπουργός μοιάζει να είναι άσχετος με το αντικείμενο.
Άλλοι πολιτικοί; Η αντιπολίτευση;
Ένα είναι σίγουρο: δεν έχουμε άλλο καιρό για χάσιμο. Εν μέσω ύφεσης, φτώχεια, εξαθλίωση, ανεργία και ρύπανση είναι τα αποτελέσματα της αδράνειας.