Την περασμένη εβδομάδα η ελληνική κυβέρνηση πανηγύρισε θριαμβευτικά την έναρξη κατασκευής του δια-Αδριατικού αγωγού φυσικού αερίου (TAP), με τον ίδιο τον Πρωθυπουργό να μεταβαίνει στη Θεσσαλονίκη για τα εγκαίνια. Στις δηλώσεις του, ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι πρόκειται για ένα από τα «σημαντικότερα έργα που υλοποιούνται παγκοσμίως σε ενεργειακό επίπεδο», οπωσδήποτε κομμάτι μίας «πολυδιάστατης ενεργειακής πολιτικής», ενώ δεν έλειψε και το γνωστό κλισέ, ότι η Ελλάδα πλέον «καθίσταται ενεργειακός κόμβος στην περιοχή».
Φυσικά, η αντιπολίτευση δεν έχασε χρόνο και έσπευσε να διεκδικήσει και αυτή μερίδιο από τη μεγάλη επιτυχία, δηλώνοντας πως πρόκειται για ένα «μεγάλο αναπτυξιακό έργο που οραματίστηκε, σχεδίασε και δρομολόγησε η Νέα Δημοκρατία». Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η νίκη έχει πολλούς πατέρες ενώ η ήττα είναι ορφανή. Η ελληνική πολιτική νομενκλατούρα το γνωρίζει πολύ καλά αυτό.
Προφανώς, το εύλογο ερώτημα είναι κατά πόσο είναι άξιο πανηγυρισμού το γεγονός κατασκευής ενός αγωγού φυσικού αερίου τον 21ο αιώνα.
Την ώρα που έγιναν όλα αυτά στη χώρα μας, πολλά μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης είχαν εκτενείς αναφορές στα πραγματικά σημαντικά ενεργειακά γεγονότα που, συμπτωματικά, συνέβησαν αυτήν την εβδομάδα.
Στην Πορτογαλία για πρώτη φορά η χώρα τροφοδοτήθηκε για 4 συνεχόμενες ημέρες μόνο με ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια. Αιολικά, φωτοβολταϊκά και υδροηλεκτρικά κάλυψαν τη ζήτηση για 107 συνεχόμενες ώρες, ένα πραγματικό ορόσημο στην αγορά ενέργειας που καταρρίπτει κάθε μύθο περί αστάθειας του συστήματος από υψηλά ποσοστά ΑΠΕ ή την ανάγκη λειτουργίας μονάδων βάσης από ορυκτά καύσιμα. Στην Πορτογαλία την προηγούμενη εβδομάδα όλος ο κόσμος είδε μία εικόνα από το (όχι και τόσο μακρινό) μέλλον.
Την ίδια περίπου ώρα, η βιομηχανική Γερμανία κατάφερε να καλύψει για αρκετές ώρες τις ανάγκες της σε ηλεκτρικό ρεύμα με ποσοστό ΑΠΕ άνω του 80%. Ήταν τόσο μεγάλη η παραγωγή καθαρής ενέργειας που κάποιες στιγμές η χοντρική τιμή αγοράς μετατράπηκε σε… αρνητική. Με απλά λόγια, το σύστημα πλήρωσε τους καταναλωτές προκειμένου να καταναλώσουν ενέργεια!
Ταυτόχρονα, στη Μεγάλη Βρετανία για πρώτη φορά από το 1882 δεν παράχθηκε καθόλου ενέργεια από εργοστάσια άνθρακα. Για αρκετές ώρες τα εργοστάσια άνθρακα παρέμειναν ανενεργά, με τη ζήτηση να καλύπτεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από ΑΠΕ, ακόμα και κάποιες βραδινές ώρες που η ζήτηση παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα. Υπενθυμίζουμε ότι η Μεγάλη Βρετανία έχει ανακοινώσει ότι θα κλείσει όλα τα εργοστάσια άνθρακα ως το 2025.
Πηγή: The Guardian
Οι παραπάνω εξελίξεις δεν αποτυπώνουν μόνο την κατεύθυνση των αγορών διεθνώς – οι επενδύσεις σε ΑΠΕ αποτελούν πλέον τη μερίδα του λέοντος, σε αντίθεση με την οικονομική αβεβαιότητα των ορυκτών καυσίμων. Εξίσου σημαντικά, αποτυπώνονται πλέον και στο υψηλότερο θεσμικό επίπεδο με την πρόσφατη Συμφωνία του Παρισιού των 195 χωρών του ΟΗΕ για συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5°C.
Εμείς στην Ελλάδα φυσικά μπορούμε να πανηγυρίζουμε για τον TAP, παρά το γεγονός ότι πολλές χώρες ήδη θεωρούν το φυσικό αέριο καύσιμο του χθες: στη Δανία, για παράδειγμα, όλα τα νέα κτίρια απαγορεύεται να συνδέονται με φυσικό αέριο για θέρμανση και θα πρέπει να καλύπτουν το σύνολο των ενεργειακών τους αναγκών από ΑΠΕ (και εξοικονόμηση). Ας μην ξεχνάμε ότι από 1η Ιανουαρίου 2021 όλα τα νέα κτίρια στην Ευρώπη θα πρέπει να είναι κτίρια ‘σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας’, δηλαδή σούπερ-αποδοτικά κτίρια τα οποία θα απαιτούν ελάχιστη ενέργεια που «θα πρέπει να καλύπτεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας». Τάδε έφη η Κοινοτική Οδηγία 2010/31/ΕΚ που από το 2013 αποτελεί και ελληνικό νόμο (ν. 4122/13). Δηλαδή θα είναι κάπως έτσι.
Στη χώρα μας παραμένει άγνωστο αν τα επιτελεία των δύο μεγάλων πολιτικών κομμάτων γνωρίζουν ότι η Συμφωνία του Παρισιού (ναι, υπέγραψε και η Ελλάδα) μεταφράζεται σε οριστική εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων από τις εθνικές οικονομίες περίπου ως τα μέσα του αιώνα. Και ότι αυτό πρακτικά σημαίνει περιορισμό (αν όχι ακύρωση) όλων των μεγάλων και φαραωνικών έργων ορυκτών καυσίμων που υλοποιούνται σήμερα με σκοπό να λειτουργούν για δεκαετίες.
Αν μας έχει διδάξει η σημερινή κρίση κάτι, είναι ότι απαιτείται από την πολιτική ηγεσία στοιχειώδης γνώση των διεθνών εξελίξεων, όραμα και μία δόση ευθύνης απέναντι στις επόμενες γενιές των Ελλήνων. Αυτές θα κληρονομήσουν τα λάθη που γίνονται σήμερα.
