Η δηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης να υποστηρίξει την προσπάθεια της ΔΕΗ να εξαιρεθεί από τη νομική της υποχρέωση αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών είναι ένα βήμα προς το παρελθόν: κινδυνεύει να εγκλωβίσει τη χώρα σε ένα παρωχημένο ενεργειακό μοντέλο και να στερήσει παράλληλα πολύτιμους πόρους που συμβάλλουν καθοριστικά στην προσπάθεια της χώρας για κοινωνικά δίκαιη ανάκαμψη. Το πολιτικό διακύβευμα ωστόσο, είναι ακόμα πιο σημαντικό.
Πριν ο υπουργός κ. Σκουρλέτης σπεύσει και επισήμως να υπηρετήσει το αίτημα της ΔΕΗ, θα πρέπει να επιλέξει το στίγμα που θέλει να αφήσει η πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ: μία δίκαιη μετάβαση σε μία ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών εκπομπών με έμφαση στη στήριξη των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων ή τη διατήρηση του σημερινού χρεωκοπημένου αναπτυξιακού μοντέλου που το στηρίζει η λιγνιτική ΔΕΗ και οι μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές;
Ας ξεκινήσουμε από το προφανές. Τα έσοδα από την πώληση των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων που θέλει να γλυτώσει η ΔΕΗ αποτελούν δημόσιους πόρους, τουλάχιστον το 50% των οποίων θα πρέπει να κατευθυνθεί σε επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας και ανάπτυξης των καθαρών μορφών ενέργειας.
Έως σήμερα τα έσοδα καλύπτουν τον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ. Εκτιμώντας ότι από το 2016 μόνο ένα 30-40% από αυτά τα κεφάλαια θα χρειαστεί να στηρίζει το ταμείο του ΛΑΓΗΕ, απελευθερώνεται ένα μεγάλο διαθέσιμο ποσό που θα μπορούσε να ενισχύσει επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα σπίτια φτωχότερων νοικοκυριών, ανάπτυξης αποκεντρωμένων ΑΠΕ καθώς και προγράμματα ενίσχυσης της απασχόλησης σε Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Φλώρινα, Μεγαλόπολη, δηλαδή τις ήδη υποβαθμισμένες από τη λιγνιτική δραστηριότητα ενεργειακές περιφέρειες της Ελλάδας.
Η πρωτοβουλία της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας φαίνεται επίσης να έρχεται σε αντίθεση με την πρόσφατη ανακοίνωση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, ενόψει της ιστορικής Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα στο Παρίσι:
«Για να επιτευχθούν οι εν λόγω στόχοι απαιτούνται η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και η ταυτόχρονη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκτιμά ότι θα πρέπει να τεθεί ο στόχος της πλήρους απαγόρευσης της χρήσης ορυκτών καυσίμων με ορίζοντα το 2050.… ο συντονισμός όλων των δυνάμεων πρέπει να έχει ως άξονα αναφοράς τις δεσμεύσεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και για την απαγόρευση των ορυκτών καυσίμων…».
Αξίζει να επισημανθεί ότι ήδη έχει εγκριθεί το μέτρο της διακοψιμότητας, που ουσιαστικά αποτελεί επιδότηση στη βιομηχανία από τους παραγωγούς ΑΠΕ, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων αφορά σε επενδύσεις σε έργα μικρού και μεσαίου μεγέθους.
Υπενθυμίζουμε επίσης ότι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα δεν προωθείται ούτε ένα σημαντικό έργο που να συμβάλλει αποφασιστικά στην καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Αντίθετα, τα έργα που προωθούνται (νέες λιγνιτικές και πετρελαϊκές μονάδες) θα εγκλωβίσουν τη χώρα σε μία πορεία υψηλής έντασης άνθρακα ακυρώνοντας οριστικά κάθε έννοια κοινωνικά δίκαιης μετάβασης σε μία οικονομία μηδενικών εκπομπών προς όφελος των πιο αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων.
Έστω και την ύστατη ώρα, η κυβέρνηση έχει στα χέρια της εναλλακτικές λύσεις. Η αξιοποίηση διαθέσιμων και υπαρκτών πόρων (μεταξύ των οποίων και τα έσοδα από τα δικαιώματα εκπομπών) ώστε 1 εκατ. νοικοκυριά και επιχειρήσεις να αναβαθμίσουν ενεργειακά τα κτίριά τους σε βάθος δεκαετίας, εξοικονομούν σωρευτικά 5,7-6 δις € για την περίοδο 2016-2025. Σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε η Greenpeace, η ΔΕΗ μπορεί να αξιοποιήσει τα έσοδα από τους ρύπους με στόχο την εγκατάσταση δωρεάν φωτοβολταϊκών συστημάτων σε 300.000 φτωχά νοικοκυριά, βοηθώντας τα να εξέλθουν οριστικά από την ενεργειακή ένδεια και να τακτοποιήσουν τα οφέλη τους προς τη Δημόσια Επιχείρηση.
Παρόμοια σχέδια βρίσκονται ήδη σε φάση υλοποίησης σε άλλες χώρες, αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες. Είναι λογικό: καμία επιδότηση στα ορυκτά καύσιμα, όσο μεγάλη κι αν είναι, δεν πρόκειται να σταματήσει την διαχρονικά ανοδική πορεία των τιμών τους. Την ίδια ώρα οι καθαρές μορφές ενέργειας, ιδιαίτερα σε χώρες με μεγάλο ανανεώσιμο δυναμικό, όπως η Ελλάδα, προσφέρουν ήδη ρεύμα χαμηλότερου κόστους.
Είναι πλέον σαφές σε όλους ότι η ηγεσία της ΔΕΗ θα κάνει κυριολεκτικά τα πάντα για να μην εγκαταλείψει τα ορυκτά καύσιμα. Το μόνο ερώτημα που μένει να απαντηθεί, είναι αν η πολιτική ηγεσία είναι διατεθειμένη να θυσιάσει το μέλλον της χώρας στο βωμό αυτής της εμμονής. Σε λίγες μέρες στο Παρίσι θα ξέρουμε.
To κείμενο αυτό έχει δημοσιευτεί στο energypress.gr
