Klimaattop COP30 komt eraan: 5 dingen die je wilt weten

Voor veel mensen lijken COPs vooral lange toespraken en fotomomenten. En soms is dat ook zo. Maar ze zijn óók een van de belangrijkste manieren waarop landen samen proberen de klimaatcrisis aan te pakken. COP30 wordt gehouden in Belém, aan de rand van het Amazonewoud. Dit moet je weten:

1. Wat is de COP?

COP betekent Conference of the Parties: de jaarlijkse klimaattop van het klimaatverdrag van de Verenigde Naties dat in 1992 werd gesloten. Bijna alle landen ter wereld komen daar samen om afspraken te maken over hoe we de opwarming van de aarde kunnen beperken en mensen steunen die getroffen worden door de klimaatcrisis.

Er doen nu 198 landen mee. Op een COP vind je wereldleiders, wetenschappers, jongeren, inheemse leiders, journalisten en, ja, ook lobbyisten. Het is vaak ingewikkeld en soms chaotisch en frustrerend. Maar er is geen andere plek waar kleine eilandstaten en grote economieën samen moeten onderhandelen.

Je kunt het zien als een enorm internationaal groepsproject: niet iedereen doet wat hij moet doen, sommigen proberen zelfs de opdracht tegen te werken, maar om het te laten slagen moet iedereen meedoen.

Jasper Inventor, Martin Kaiser, Fred Njehu, Camila Jardim on press conference panel. The 29th UN Climate Conference, COP29, takes place in Baku, Azerbaijan, from 11 to 22 November 2024. Greenpeace is at the COP to hold governments to account to make fossil fuel polluters pay for the climate crisis they have created, and put fossil fuel phase out plans at the heart of national climate action.

2. Waarom COP’s belangrijk zijn

De klimaatcrisis stopt niet bij grenzen. Droogte in één land kan voedselprijzen wereldwijd verhogen. Smeltende gletsjers in de Himalaya bedreigen miljoenen mensen verderop. Hittegolven in Zuid Azië doden mensen die zelf weinig bijdragen aan de opwarming van de aarde.

Daarom bestaan COP’s. Ze zijn de enige plek waar regeringen (in theorie) samen kunnen werken aan een probleem dat geen enkel land in zijn eentje kan oplossen. Wereldwijde problemen hebben wereldwijde oplossingen nodig.

Zonder COP’s zou elk land het zelf moeten uitzoeken, midden in een wereldwijde noodsituatie.

Flood the Cop activity. After a year of unprecedented climate impacts across the world including the recent devastating floods in Pakistan and Nigeria – people are rising. Frontline women from Global South brought the flood to COP27 to urge rich nations to compensate most affected communities for loss and damages caused by over a century of emissions cause climate crisis we are in. © Marie Jacquemin / Greenpeace

3. Wat COPs tot nu toe hebben bereikt

Het is makkelijk om cynisch te worden, maar er zijn wel degelijk afspraken gemaakt die verschil hebben gemaakt:

COP21 (Parijs, 2015): Het Parijs Akkoord: landen spraken af om de opwarming te beperken tot 1,5°C. Niet perfect, maar wel een keerpunt.

COP27 (Egypte, 2022): Er kwam een internationaal schadefonds voor kwetsbare landen die het hardst worden geraakt door klimaatverandering.

COP28 (Dubai, 2023): Voor het eerst werd in een COP-besluit de wortel van het probleem benoemd: landen moeten afstappen van fossiele brandstoffen.

COP29 (Azerbeidzjan, 2024): Er kwamen nieuwe beloften voor klimaatfinanciering, maar helaas veel te weinig gezien de ernst van de crisis.

Al deze resultaten werden behaald door de druk van buitenaf: inheemse leiders, kwetsbare landen, klimaatactivisten en miljoenen mensen die actie eisen.

Activist raises arm in solidarity at COP29 People’s Plenary. The 29th UN Climate Conference, COP29, takes place in Baku, Azerbaijan, from 11 to 22 November 2024. Greenpeace is at the COP to hold governments to account to make fossil fuel polluters pay for the climate crisis they have created, and put fossil fuel phase out plans at the heart of national climate action.

4. COP’s, lobbyisten en people power

COP’s krijgen vaak kritiek omdat lobbyisten van bedrijven er veel invloed hebben. Op COP28 waren fossiele bedrijven zelfs met meer mensen aanwezig dan bijna elke nationale delegatie. Vlees- en zuivelbedrijven waren ter plaatse om de intensieve veehouderij te verdedigen.

Ook bij COP30 zullen er veel lobbyisten van dit soort bedrijven aanwezig zijn. Daarom is het zo belangrijk dat maatschappelijke organisaties, jongeren, inheemse leiders en klimaatactivisten er óók zijn. Zij houden regeringen scherp, prikken door greenwashing heen en geven een stem aan mensen die anders niet gehoord worden.

Greenpeace gaat naar COPs omdat verandering zonder druk van buitenaf nóg langzamer gaat. People power maakt het verschil.

Greenpeace gaat naar COPs, niet omdat we verwachten dat politici plotseling alles zullen oplossen, maar omdat zonder voortdurende druk vooruitgang nog langzamer gaat. Het is de people power die verandering mogelijk maakt.

Greenpeace reveals banner inside UN venue at Bonn Climate Conference, calling for stronger action on the 1.5 degree limit © Marie Jacquemin / Greenpeace

5. Eén feit dat laat zien waarom COPs ertoe doen

Schrik niet: volgens de VN leiden de huidige klimaatplannen van landen nog steeds tot 3,1°C opwarming. Om onder de 1,5°C-grens te blijven, moeten landen gezamenlijk vóór 2030 hun uitstoot met ongeveer 43% verminderen (vergeleken met 2019), en daarna nog verder.

Het verschil tussen 3°C en 1,5°C opwarming is enorm: dat bepaalt of ecosystemen instorten of dat we nog een kans hebben het klimaat te stabiliseren. COP’s spelen dus een directe rol in hoeveel CO₂ er wel of niet de lucht in gaat. Met gevolgen voor miljoenen mensen, natuur en voor de volgende generaties.

Waarom COP30 extra belangrijk is

Dit jaar is het de 30ste keer dat de klimaat-COP wordt gehouden, nu in Belém, in het Amazonewoud. Dat maakt het meteen bijzonder: het Amazonegebied zit vol bomen, planten en dieren en is het thuis voor miljoenen mensen. Het woud slaat enorme hoeveelheden CO₂ op, maar wetenschappers waarschuwen dat het een kantelpunt nadert. Als het verder beschadigd raakt, verandert het regenwoud in een dorre savanne en gaat het meer CO₂ gaan uitstoten dan het opslaat.

Daarnaast is het 10 jaar na het Parijs Akkoord. Toen spraken landen af dat landen in 2025 met nieuwe klimaatplannen zouden komen, om de afgesproken 1,5°C-grens te halen. Simpel gezegd: dit jaar moeten landen écht laten zien dat ze het menen. Regeringen moeten moed tonen in plaats van uitstel. Het gaat nu om daden, niet om woorden.

En ja, twijfel of woede is begrijpelijk. Maar ook hoop is nodig. Verandering komt niet alleen van leiders, maar van mensen overal die demonstreren, stemmen, rechtszaken voeren, bossen beschermen, hun verhaal delen en blijven duwen voor rechtvaardigheid.