De Europese Unie steunt Oekraïne en wil zich losmaken van Poetins gas, maar vult toch de Russische oorlogskas. De enige uitweg? Een radicale sprong naar een fossielvrije toekomst.
Met vreedzame blokkades op zee, rechtszaken tegen overheden en creatieve campagnes dwongen we samen met u historische doorbraken af voor een fossielvrije toekomst, een Fossil Free Future. Toch is de strijd nog niet gewonnen. Terwijl Europa zich probeert los te maken van Poetin, raakt het steeds dieper verstrikt in de afhankelijkheid van vloeibaar gemaakt aardgas (lng) uit de Verenigde Staten. Dat stelt Greenpeace België vast in het onderzoek ‘The LNG Trap’ dat begin oktober werd gepubliceerd.
De EU importeerde in de eerste helft van 2025, zo becijferden de onderzoekers, maar liefst 67% meer Russisch lng dan in dezelfde periode vóór de invasie van Oekraïne. Tegelijkertijd explodeerde de import uit de VS, met een ruime verdubbeling in slechts drie jaar tijd. Door haar afhankelijkheid van gaspijpleidingen te verruilen voor lng-tankers, belandt de EU in een gevaarlijke gasval. En dat brengt grote risico’s met zich mee voor het klimaat, onze gezondheid en Europa’s veiligheid.
‘De Europese Unie wilde ontsnappen aan de grillen van één leverancier,’ licht campagneleider Lisa Göldner het onderzoek toe. ‘Maar we zijn nu afhankelijk van zowel Rusland als de Verenigde Staten. Daarmee ondergraaft de EU niet alleen de belofte van een schone en duurzame toekomst, maar ook haar soevereiniteit en onze veiligheid.’
De geldstroom naar Moskou
Op basis van Eurostat-data en de Ukraine Support Tracker van het Kiel Institute berekende Greenpeace België dat de vier belangrijkste Russische lng-importeurs Frankrijk, Spanje, België en Nederland tussen 2022 en juni 2025 samen € 34,3 miljard uitgaven aan Russisch lng. Dat is veel meer dan de € 21,2 miljard die zij in dezelfde periode aan bilaterale financiele steun aan Oekraïne hebben uitgegeven.
De haven van Zeebrugge aan de Belgische Noordzeekust speelt een sleutelrol in de Europese gasverslaving en is sinds het begin van de oorlog de grootste EU-importhub voor Russisch lng geworden. Daarom kwam Greenpeace België begin oktober met kajaks, rubberboten en de Witness in actie bij de Zeebrugse gasterminal van Fluxys. In Zeebrugge komt ongeveer een kwart van alle Russische lng-leveringen aan de EU binnen, grotendeels via Europese bedrijven als TotalEnergies en Shell.
Deze bedrijven hebben nog steeds contracten met het Russiche Yamal LNG, dat tussen 2022 en 2024 de Russische staatskas spekte met naar schatting 9,5 miljard dollar aan winstbelasting. Daarvan kan zo’n 6,4 miljard dollar toegeschreven worden aan grote Europese olie- en gasbedrijven. Geld waarmee Rusland honderdduizenden drones, duizenden tanks of miljoenen artilleriegranaten kan kopen.
Hoewel de EU in haar 19e sanctiepakket uiteindelijk heeft ingestemd met het beëindigen van de invoer van Russisch LNG tegen eind 2026, blijft het risico groot dat het Russische gas gewoon wordt vervangen door Amerikaans gas.
De schaduwzijden van Amerikaans lng
De langlopende contracten met Amerikaanse gasproducenten, waarmee de EU haar afhankelijkheid van Rusland wil verminderen, zijn desastreus voor het klimaat en het milieu. Amerikaans lng is afkomstig van zeer vervuilende schaliegasprojecten – het soort gaswinning dat we in Nederland met succes tegen wisten tehouden. Toch is uitgerekend Nederland de grootste importeur van dit lng, blijkt uit de Greenpeace-analyse. Dankzij de Europese contracten kan de VS zijn schaliegas-infrastructuur 15 tot 20 jaar lang verder uitbreiden. Bovendien wordt de EU zo nóg afhankelijker van de grillen van een onvoorspelbare president Donald Trump.
De gevolgen voor de volksgezondheid in de VS zijn tastbaar. Bestaande lng-terminals veroorzaken daar jaarlijks zestig voortijdige sterfgevallen, zo schatten Greenpeace VS en de Amerikaanse milieuorganisatie Sierra Club. Als alle geplande uitbreidingen doorgaan, verdubbelt dat aantal.
Ook het Internationaal Energieagentschap (IEA) stelde in zijn ‘Net Zero by 2050’-scenario dat nieuwe investeringen in olie- en gasvelden uit den boze zijn als we de opwarming van de aarde willen beperken tot 1,5 graad. Elke uitbreiding van lng-capaciteit maakt die doelen moeilijker te halen. En in het rapport ‘Explosive Truths’ wees Greenpeace Duitsland al eerder op de veiligheidsrisico’s: lng-installaties leveren explosiegevaar op en de kans op een ramp is vaak groter dan officiële inschattingen doen vermoeden.
Strijd samen voeren
De gevaarlijke gasval raakt burgers direct via de dreiging voor de veiligheid, het verlies van soevereiniteit en een onzekere toekomst door de klimaatimpact. Elke euro die naar fossiele brandstoffen gaat, is een euro minder voor betaalbare, schone energie en Europese banen in wind- en zonneparken.
Lisa is overtuigd: ‘De enige echte weg naar veiligheid en soevereiniteit is die naar schone energie. Dat betekent: de gaskraan geleidelijk dichtdraaien met een helder afbouwpad, geen nieuwe fossiele projecten meer toestaan en de overgang naar hernieuwbare energie versnellen. Dat is een strijd om vrede, om vrijheid en om een leefbare toekomst. Het is een strijd die we samen moeten voeren.’
Eerdere doorbraken bewijzen dat verandering mogelijk is. Shell trok zich onder druk van Greenpeace-supporters zoals jij terug uit het Noordpoolgebied, Denemarken schrapte nieuwe olie- en gasvergunningen en het Verenigd Koninkrijk stopte als eerste G7-land met het verbranden van kolen. Aanhoudende druk en brede steun maakten het verschil. Zo kunnen we volgens Lisa ook ontsnappen uit de gasval. ‘Europa moet kiezen voor hernieuwbare energie en een echt fossielvrije toekomst.’
Dit artikel verscheen in de herfst-wintereditie 2025 van Greenpeace Magazine.
