Eind 2018 begon ik bij Greenpeace als bossencampaigner. Een spannend moment, want er hing elektriciteit in de lucht. Mijn collega’s van de Greenpeace EU-Unit riepen alle EU-Campaigners bij elkaar want zij zagen een kans: “Dit is hét moment. We kunnen een wet forceren die in Europa de verkoop van ontbossingsproducten zoals soja voor veevoer, rundvlees en palmolie verbiedt.”
Een Bossenwet: het antwoord op de leugens van bedrijven
Dit was precies wat we nodig hadden. Een wet die bedrijven zou verplichten om hun ketens ontbossingsvrij te maken. Want in een groot internationaal onderzoek van ons, Countdown to Extinction, stelden we vast dat de vrijwillige beloftes van bedrijven om te stoppen met ontbossing een farce waren.
Grote multinationals als Nestlé, Mondelez en Unilever hadden jarenlang geroepen dat ze in 2020 ‘ontbossingsvrij’ zouden zijn. Maar anno 2019 had nog bijna geen enkel bedrijf de eerste noodzakelijke stap gezet: traceerbare en transparante ketens. En hoe kun je nou je keten ontbossingsvrij maken, als je niet eens weet waar je sojaboon of rundvleeslapje vandaan komt? Een harde wet nodig, die hen dwingt tot traceerbaarheid en transparantie.
Tegelijkertijd voerden we actie tegen een ander monster: het EU-Mercosur handelsverdrag. Al 25 jaar wordt er in achterkamertjes onderhandeld over dit handelsverdrag. Een handelsdeal die in de kern niet deugt: meer Europese (diesel)auto’s en landbouwgif naar Zuid-Amerika, zelfs pesticiden die in de EU zijn verboden. In ruil voor goedkoop rundvlees en soja voor veevoer, producten waarvoor Amazonewoud en andere cruciale natuurgebieden worden gekapt.
Strijden met succes tegen deal en voor de bossenwet
Zes jaar lang hebben we gestreden, met succes! We eisten samen met meer dan een miljoen burgers dat onze supermarktschappen vrij zouden zijn van natuurverwoesting. In 2023 werd de EU-ontbossingswet (EUDR) met overgrote meerderheden in het Europarlement en in de EU Raad aangenomen. Een historische mijlpaal die bedrijven als vleesgigant JBS en sojahandelaar Cargill eindelijk verantwoordelijk zou houden voor hun impact op de wereldwijde bossen. En ook de EU-Mercosurdeal kwam niet verder dan een halfbakken papieren afspraak vanwege de grote zorgen over de schadelijke ervan op mens, dier en milieu.
Tegenwind…
Maar terwijl we ons voorbereidden op de invoering van de ontbossingswet in december 2024, gebeurde het ondenkbare. Anderhalve maand voordat de wet daadwerkelijk zou gaan gelden, werd de wet opeens een jaar uitgesteld, onder zware druk van de agro-industrie en conservatieve politici. Het betekende nóg een jaar langer ontbossing voor EU-goederen.
Bovendien was het een middelvinger naar al die bedrijven die zich keurig hadden voorbereid op de wet. En een middelvinger naar bijvoorbeeld de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, die allerlei mensen had opgeleid om de wet naar behoren te kunnen handhaven.
En nu, eind 2025, gebeurt hetzelfde: wéér kiest Europa voor een jaar extra uitstel. Inmiddels zijn er ook al diverse afzwakkingen doorgevoerd. Weer verliezen we een jaar aan kostbare tijd met daarmee duizenden hectares bos die voorgoed verloren zullen gaan.
Ondertussen wordt in eenzelfde rap tempo de EU-Mercosurdeal er doorheen gedrukt door slimme politieke foefjes uit te halen, waardoor de stem van de tegenstemmers minder zwaar weegt. Dat zou kunnen betekenen dat in 2026 dus méér rundvlees en andere ontbossingsproducten naar de EU komen, en dat er geen enkele garantie is dat deze producten ontbossingsvrij zijn. Vandaag en morgen wordt over deze handelsdeal gestemd in de EU.
Ik blijf strijdbaar. Jij ook?
Maar we laten ons niet het zwijgen leggen. En ik ga al helemaal niet moedeloos worden. Want we hebben deze wet één keer gewonnen, en dat doen we in 2026 opnieuw. Ik beloof je, uiteindelijk trekken wij aan het langste eind. Systeemverandering gaat nu eenmaal nooit zonder slag of stoot, maar samen dwingen we het af.
Bossen zijn van levensbelang voor onze planeet. Als het thuis voor vele mensen en dieren. En als de natuurlijke beschermers van ons klimaat.
Teken de petitie
