Natuurlijk – campagne voeren tegen diepzeemijnbouw is voor álle wereldburgers van belang. Maar op dit moment is de nood misschien wel het hoogst voor de bevolking rondom de Stille Oceaan. In ‘hun’ Clarion-Clipperton-zone wil de verwoestende diepzeemijnbouw-industrie namelijk nieuwe activiteiten starten. En dat betekent: de vernietiging van een onherstelbaar ecosysteem en van onbetaalbaar cultureel erfgoed.
Wie beslist dan wel over diepzeemijnbouw?
De Internationale Zeebodemautoriteit (ISA) – zo heet het orgaan van de VN dat beslissingen neemt over het verwijderen van mineralen en metalen uit internationale wateren. Maar liefst 168 lidstaten zijn vertegenwoordigd in de ISA, waarvan 18 leden het dagelijks beleid uitvoeren. Hoeveel inheemse partijen daartussen zitten? Precies: nul. Terwijl de stem van deze partijen – als direct omwonenden én lokale experts – hard zou moeten klinken.
Greenpeace laat de stem van de inheemse gemeenschappen wel horen.
Wereldleiders, luisteren jullie even mee?
De stem van Solomon Pili Kaho’Ohalahala (ook wel: oom Sol)
Door de politieke en koloniale geschiedenis van Hawaï, is de eilandengroep onderdeel van Amerika – en daardoor geen lid van de ISA. De Verenigde Staten wilden namelijk niet met het VN-Zeerechtverdrag instemmen. Onbegrijpelijk, als je beseft dat het levensonderhoud, de geschiedenis én de tradities van de inheemse gemeenschappen op Hawaï wezenlijk verbonden zijn met de oceaan.
Solomon Pili Kaho’Ohalahala is Hawaiiaan en inheems. Hij is verbonden aan de Papahānaumokuākea Marine National Monument Advisory Council en de Native Hawaiian Cultural Working Group – en binnen zijn gemeenschap wordt hij vooral ‘oom Sol’ genoemd. Toen Greenpeace vorig jaar met een delegatie naar de ISA-bijeenkomsten trok, was oom Sol daar ook onderdeel van. In een videoboodschap probeerde hij uit te leggen wat voor zijn gemeenschap precies het gevolg is van ingrijpen in de ecologie van ‘hun’ zee.
‘Wij geloven dat het verhaal over de schepping begint in de oceaan – en dat het de rol van de mens is om voor evenwicht te zorgen, en om zorg te dragen voor alles wat aan het menselijk bestaan vooraf ging; en dan bedoel ik ook alles – tot aan de koraalpoliep aan toe. Deze verbintenis met de oceaan, en dit perspectief – die wil ik delen, zodat het meegewogen kan worden in de overweging om met industrie inbreuk te maken op deze plek van schepping. Wij zijn hier om ‘nee’ te zeggen tegen diepzeemijnbouw, en om ‘nee’ te zeggen tegen de vernietiging van ons culturele erfgoed.’
Toen de Verenigde Staten Hawaï in de 19e eeuw illegaal binnenvielen, sloten ze de toen heersende koningin op in haar eigen paleis. Om de verhalen van haar gemeenschap te conserveren voor de toekomst, besteedde de koningin die tijd in gevangenschap aan de vertaling van deze teksten naar het Engels. Het zijn verhalen over hoe het leven oorspronkelijk uit de oceaan komt, en hoe dat de oceaan tot bron van onze schepping maakt.
Oom Sol vindt dat ook de ISA deze verhalen moet kennen – en dat de organisatie moet begrijpen dat de inheemse bevolking van Hawaï de oceaan daarom niet alleen als hun thuis, maar ook als hun oorsprong beschouwt. Tot op dit moment wordt oom Sol daarin niet gehoord, en wordt deze belangrijke relatie met de zee niet begrepen. Als er door de ISA al cultuurbeleid wordt gevoerd over de oceaan, dan heeft dat betrekking op voorwerpen die erin te vinden zijn: van gezonken schepen tot archeologische voorwerpen. En ondertussen sluiten een paar Westerse bedrijven gemonopoliseerde contracten af voor vergaande diepzeemijnbouwexploratie – de zoveelste koloniale inbreuk op het leven van de inheemse gemeenschappen rondom de Stille Oceaan.
Oom Sol:
‘Wij, de mensen die hier leven: wij beschouwen de Stille Oceaan als het middelpunt van ons bestaan. Toch is de zorg voor die oceaan nu in handen van ISA, en zijn alle inheemse gemeenschappen- waaronder die van Hawaï – jarenlang uitgesloten van gesprekken over diepzeemijnbouw.’
De stem van Alanna Matamaru Smith
Alanna Matamaru Smith komt van de Cook Eilanden en is directeur van de Te Ipukarea Society. ‘Haar’ Cook Eilanden zijn sinds 2015 wél vertegenwoordigd op de ISA-bijeenkomsten – waarschijnlijk omdat de lokale overheid veel financieel belang heeft bij mijnbouw. Een joint venture met het Belgische diepzeemijnbouwbedrijf GSR is al afgesloten. Alanna Matamaru Smith verzet zich hiertegen, door bloot te leggen dat de overheid in gesprekken met de inheemse gemeenschappen vooral nadruk legt op de potentiële financiële voordelen van diepzeemijnbouw – en maar heel weinig op de milieurisico’s.
Smith wil de discussies en besluiten die er binnen de ISA plaatsvinden van dichtbij volgen én ze wil het geluid van de inheemse gemeenschappen nadrukkelijk laten horen. Ze denkt dat als de ISA inziet dat de Stille Oceaan elk aspect van hun inheemse cultuur en identiteit beïnvloedt, dat ze dan ook begrijpen hoezeer diepzeemijnbouw een grote, gevaarlijke bedreiging vormt. Smith: ‘De authenticiteit van onze cultuur mág simpelweg niet door diepzeemijnbouw aangetast worden.’
De stem van Hinano Murphy
Hinano Murphy is cultureel directeur van de Tetiaroa Society in Tahiti – een organisatie die zich inzet voor het behoud van het natuurlijk en cultureel erfgoed van Tetiaroa. Ook Murphy stelt dat het ISA-proces niet inclusief is: dat het maar een hele kleine groep mensen is die beslist over de toekomst van de oceaan die deel uitmaakt van hún DNA. Bovendien, meent Murphy, is het ISA-proces te kort om de gemeenschappen rondom de Stille Oceaan goed te laten begrijpen wat er precies staat te gebeuren en hoe ze hun zorgen kunnen uiten. Schadelijk, vindt Murphy, want: “Voor ons, de mensen van Tahiti, staat de oceaan voor het leven en moeten we dit leven verdedigen. Mensen rondom de Stille Oceaan eten de zee, leven de zee en ademen de zee.”
Door overbevissing, plasticvervuiling, offshore-boringen en de opwarming van de aarde lopen de oceanen al veel gevaar, gaat ze verder, en het is absurd om daar ook nog diepzeemijnbouw aan toe te voegen – zeker wanneer de wetenschap stelt dat schade aan deze ecosystemen onomkeerbaar zijn. Ook absurd is dat de discussies tijdens de 28e zitting van de ISA daar helemaal niet over gingen, en wel over de manier waarop mangaanknollen uit de zeebodem gehaald kunnen worden. Het kan op deze manier gaan, gelooft Murphy, omdat de knollen volgens de wetten van de zee officieel aan niemand toebehoren. En de hebzuchtige industrie, vindt ze, kan daarom naar de oceaan kijken alsof het een gratis uitgiftepunt is. Kom lekker even langs, en kies uit wat je nodig hebt!
Gemeenschappen zoals die van Murphy, voor wie de oceaan ten diepste verbonden is met hun wezen, ervaren het als een groot gebrek aan respect dat de ISA hun manier van leven gewoon opzij schuift. Hun stemmen moeten daarom luider klinken. En wij moeten hun verhalen horen, hun woorden lezen en hun boodschap versterken.