Στο πρώτο μέρος του blog συνοψίσαμε τους λόγους για τους οποίους το οικοσύστημα του πλανήτη απειλείται άμεσα με κατάρρευση. Μπορεί μεν η φράση “κλιματική κατάρρευση” να μην είναι ακριβής, ωστόσο χρησιμοποιείται κατά βάση σωστά για να περιγράψει ένα απολύτως ρεαλιστικό και τρομακτικό σενάριο.
Με τον κίνδυνο της αυτοτροφοδοτούμενης κλιματικής αλλαγής να είναι πια ορατός “στον ορίζοντα”, είναι εξαιρετικά σημαντικό να κατανοήσουμε τι σημαίνει για την ανθρωπότητα αύξηση της μέσης θερμοκρασίας άνω των 4°C, ή και παραπάνω, καθώς και πώς η μη-δράση – όσο υπάρχει ακόμα χρόνος – παραβιάζει βάναυσα τα βασικότερα ανθρώπινα δικαιώματά μας.
Θερμότερος πλανήτης = μεγαλύτερη κοινωνική ανισότητα
Το παρακάτω απόσπασμα είναι αρκετά αποκαλυπτικό:
“Συνεπώς, με δεδομένο ότι παραμένει η αβεβαιότητα σχετικά με την πλήρη έκταση και το μέγεθος των επιπτώσεων, δεν είναι βέβαιο ότι η προσαρμογή σε έναν κόσμο με +4°C είναι εφικτή. Ένας κόσμος με 4°C είναι πιθανόν ένας κόσμος στον οποίο οι κοινότητες, οι πόλεις και οι χώρες θα βιώσουν ακραίες διαταραχές, ζημιές και εκτοπισμούς πληθυσμών, με πολλούς από αυτούς τους κινδύνους να εξαπλώνονται άνισα. Είναι πιθανόν οι φτωχοί να υποφέρουν περισσότερο και η παγκόσμια κοινότητα να γίνει πιο κατακερματισμένη και άνιση από ό,τι είναι σήμερα.” Παγκόσμια Τράπεζα, Turn Down The Heat (2012)
Η παραπάνω προειδοποίηση δεν γράφτηκε από κάποια περιβαλλοντική ή ανθρωπιστική οργάνωση όπως η Greenpeace, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ή η Διεθνής Αμνηστία, αλλά από έναν χρηματοπιστωτικό οργανισμό όπως η Παγκόσμια Τράπεζα. Είναι βέβαιο ότι οι πιο φτωχές χώρες του κόσμου αλλά και οι ευάλωτες (κλιματικά) περιοχές όπως είναι η Μεσόγειος θα υποφέρουν περισσότερο. Για παράδειγμα, το μέσο εισόδημα στις φτωχότερες χώρες εκτιμάται οτι θα μειωθεί κατά 75% ως το 2100 συγκρινόμενο με έναν κόσμο χωρίς κλιματική αλλαγή. Κατά μία έννοια, ωστόσο, αυτό μάλλον θα είναι το λιγότερο σημαντικό…
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το διάστημα 2030 – 2050 η κλιματική κρίση θα ευθύνεται για 250.000 περισσότερους θανάτους κάθε χρόνο από υποσιτισμό, ελονοσία, διάρροια και θερμοπληξία. Ολόκληρες κοινότητες θα εξαφανιστούν, με το κοινωνικό κόστος να είναι τεράστιο. Η γενική εκτίμηση είναι ότι μέχρι το 2050 θα υπάρχουν 200 εκατομμύρια εκτοπισμένοι άνθρωποι εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, ωστόσο πολλές μελέτες ανεβάζουν αυτό το νούμερο ακόμα και στο 1 δισεκατομμύριο…
Εξίσου σημαντικό είναι να γίνει κατανοητό ότι όλα αυτά δεν αφορούν μόνο το μακρινό μέλλον. Η αλλαγή του κλίματος έχει ήδη εντείνει τις παγκόσμιες κοινωνικές ανισότητες, προκαλώντας πόνο και δυστυχία.
Παραβιάζοντας τα βασικότερα ανθρώπινα δικαιώματα των Ελλήνων
Για το 2018 καταγράφηκαν 16 εκατομμύρια εκτοπισμένοι άνθρωποι εξαιτίας περιβαλλοντικών καταστροφών – περισσότεροι από όσους εκτοπίστηκαν λόγω πολέμου (περίπου 11 εκατομμύρια). Ο βίαιος εκτοπισμός εξαιτίας των ακραίων φαινομένων αφήνει ανεξίτηλα σημάδια και δημιουργεί ψυχικά τραύματα στους πρόσφυγες, ενώ έχει αναγνωριστεί επιστημονικά πως ο υποσιτισμός ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής και η έκθεση της μητέρας σε επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορούν να οδηγήσουν το έμβρυο στην ανάπτυξη χαμηλότερης γνωστικής ικανότητας. Και ας μην ξεχνάμε ότι ένας πλανήτης σε κλιματική κρίση οδηγεί σε ακόμα περισσότερες συγκρούσεις και πολέμους, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί σε ακόμα περισσότερη καταστροφή, περισσότερους θανάτους, περισσότερους πρόσφυγες…
Το σίγουρο είναι ότι ακόμα και στο καλύτερο σενάριο – όπου η αύξηση της μέσης πλανητικής θερμοκρασίας διατηρείται κοντά στον 1,5°C – τα πράγματα θα χειροτερέψουν σε σχέση με σήμερα. Σε περίπτωση ακόμα μεγαλύτερης αύξησης, τα πράγματα θα χειροτερέψουν δραματικά.
Στην περίπτωση της Ελλάδας αυτό μεταφράζεται σε:
- ραγδαία αύξηση των θερινών πυρκαγιών,
- αύξηση συχνότητας και έντασης ακραίων καιρικών φαινομένων
- εγκατάλειψη παράκτιων περιοχών λόγω ανόδου της στάθμης της θάλασσας
- ξηρασία και δραματική μείωση της αγροτικής παραγωγής
- λειψυδρία
- σοβαρές επιπτώσεις στην ευρύτερη οικονομία
- ερημοποίηση μεγάλου μέρους της επικράτειας.
Οι βασικότερες συνέπειες για την Ελλάδα από την κλιματική κρίση*
Αν η μέση πλανητική θερμοκρασία αυξηθεί κατά 1,5°C (ευκταίο σενάριο)
- οι δασικές εκτάσεις που θα καίγονται ετησίως θα αυξηθούν κατά 41%
- οι ακραίοι καύσωνες, που κανονικά εμφανίζονται μία φορά στα είκοσι χρόνια, θα αυξηθούν κατά 173%
- οι ραγδαίες βροχοπτώσεις θα αυξηθούν κατά 10%
Αν η μέση πλανητική θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2°C (οριακό σενάριο)
- οι δασικές εκτάσεις που θα καίγονται ετησίως θα αυξηθούν κατά 62%
- οι ακραίοι καύσωνες κατά 478%
- οι ραγδαίες βροχοπτώσεις κατά 21%
- εκτιμώμενο κόστος στην εθνική οικονομία: 294 δις €
Αν η μέση πλανητική θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3°C (σενάριο εκτός ελέγχου)
- οι δασικές εκτάσεις που θα καίγονται ετησίως θα αυξηθούν κατά 97%
- κίνδυνος ερημοποίησης του 1/3 της ελληνικής επικράτειας
- Εκτιμώμενο κόστος στην εθνική οικονομία: >700 δις €
*Με στοιχεία από την επιστημονική επισκόπηση του Carbon Brief (2018), τη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδας (2011) και την ανακοίνωση του ΟΗΕ για την παγκόσμια ημέρα ερημοποίησης
Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι απειλείται η πρόσβαση των κατοίκων της χώρας μας σε τροφή, σε καθαρό νερό, σε στέγη. Απειλείται η υγεία μας και των παιδιών μας. Απειλείται η ασφάλειά μας, η υγεία μας και απειλείται η ίδια μας ηζωή.
Το ανθρώπινο δικαίωμα στη ζωή επιβάλλει δράση για το κλίμα τώρα
Προκειμένου να συγκρατηθεί η θερμοκρασία κοντά στον πιο βιώσιμο 1,5°C, η επιστήμη μας λέει ότι θα πρέπει να μειώσουμε δραματικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 50%-60% ως το 2030 και να τις εκμηδενίσουμε όσο πιο κοντά στο 2040 είναι εφικτό. Αυτό συνεπάγεται κατ’ ελάχιστο:
- Τον αδιαπραγμάτευτο τερματισμό της εξόρυξης και χρήσης ορυκτών καυσίμων τα επόμενα 20-25 χρόνια.
- Αλλαγές στον τρόπο που καλλιεργούμε και παράγουμε την τροφή μας και στροφή σε ένα διατροφικό μοντέλο με λιγότερο κρέας (π.χ. Μεσογειακό διατροφικό μοντέλο)
- Προστασία και ενίσχυση του ρόλου των χερσαίων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων στην οικολογική και κλιματική ισορροπία (π.χ. δάση, προστατευόμενες περιοχές, θαλάσσια καταφύγια).
Όσο οι κυβερνήσεις δεν λαμβάνουν μέτρα για τον τερματισμό της χρήσης λιγνίτη, πετρελαίου και φυσικού αερίου, όσο επενδύουν ακόμα σε εξορύξεις νέων κοιτασμάτων ορυκτών καυσίμων, όσο δεν προστατεύουν τα δάση και τις θάλασσες, τόσο πιο γρήγορα οδηγούμαστε προς μία μη-αναστρέψιμη κατάσταση.
Κλιματική κατάρρευση, κλιματική κρίση ή απλώς κλιματική αλλαγή, η ουσία είναι μία. Η αδράνεια λήψης μέτρων για την αντιμετώπισή της θίγει βάναυσα τα βασικότερα δικαιώματά μας.
*Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην Huffington Post ως ένα ενιαίο άρθρο γνώμης. Στην ιστοσελίδα μας δημοσιεύεται σε δύο συνέχειες. Στο πρώτο μέρος συνοψίστηκαν τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα γύρω από την κλιματική κρίση / κλιματική κατάρρευση. Το δεύτερο μέρος εξηγεί ποιες θα είναι οι συνέπειες στις ζωές μας και τι ακριβώς μας λέει η επιστήμη ότι πρέπει να κάνουμε άμεσα προκειμένου να αποφύγουμε την κλιματική κατάρρευση. Επίσης, παρέχονται στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι η κλιματική κρίση εντείνει την παγκόσμια κοινωνική ανισότητα και απειλεί τα βασικότερα ανθρώπινα δικαιώματά μας εδώ στην Ελλάδα.
Η δράση μας στηρίζεται αποκλειστικά σε δωρεές πολιτών. Υποστήριξέ μας
Πάτα εδώ
