Afgelopen tijd gingen boeren in onder andere België en Frankrijk de straat op. Met tractoren en mest lieten ze hun felle verzet horen tegen een handelsdeal tussen de EU en de Mercosur-landen Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay. Ook in Nederland was afgelopen week verzet: de Tweede Kamer stemde met grote meerderheid tegen het EU-Mercosur handelsverdrag.

Toch is de tekst van het handelsverdrag vandaag goedgekeurd. Betekent dit dat de deal meteen van start gaat? Gelukkig niet. Eerst moeten de betrokken landen er nog over stemmen.

Het moeilijke bestaan van Europese boeren

Kleine en middelgrote boerenbedrijven zouden de ruggengraat van de Europese landbouw moeten zijn, maar het huidige systeem zorgt ervoor dat alleen enkele ‘grote jongens’ overleven. Kleinere gezinsboerderijen behoren zo langzamerhand tot een uitstervende beroepsgroep; elke dag gaan er honderden failliet. 

Grote bedrijven profiteren, boeren betalen de prijs

Het probleem: internationale landbouwbedrijven zoals chemiereus Bayer (landbouwgif), Cargill (veevoergigant) en supermarktketens als Albert Heijn verdienen bakken met geld aan boeren, die hoge prijzen betalen voor middelen zoals landbouwgif, veevoer en kunstmest. Terwijl ze slechts een aalmoes krijgen voor hun producten. Boeren kunnen deze ratrace alleen bijhouden door alsmaar groter te worden, ten koste van andere boerenbedrijven. Banken zoals Rabobank waren de motor achter deze schaalvergroting, waarbij boeren steeds afhankelijker zijn geworden van dure techniek en middelen. 

Oneerlijke concurrentie door de EU-Mercosur-deal

Natuurlijk zitten deze Europese boeren – bij wie het water al aan de lippen staat – niet te wachten op nóg meer oneerlijke concurrentie vanuit de Mercosur-landen. Maar dat is wél waarvoor deze handelsdeal gaat zorgen. De import van goedkoop rund- en kippenvlees, suiker, honing en andere landbouwproducten uit Zuid-Amerika wordt gestimuleerd, in ruil voor meer EU-export van auto’s, pesticiden en plastics. De winnaars? Grote landbouwmultinationals en Duitse autofabrikanten. Maar voor veel kleine en middelgrote voedselproducenten in Europa kan deze handelsdeal weleens de laatste spijker in hun doodskist zijn. 

Handel met hoge verborgen kosten

Even voor de helderheid: er bestaat al handel tussen de landen van Zuid-Amerika en Europa – zonder deze handelsdeal. Maar met de EU-Mercosur-deal mag er nog eens 99.000 ton extra rundvlees, 180.000 ton pluimvee, 190.000 ton suiker, 1 miljoen ton maïs per jaar op de EU-markt komen tegen goedkope prijzen.

Mooi voor de consument, zeggen sommigen. Maar die goedkope prijs wordt wel ergens mee betaald. Zo hebben we in de EU regels die ons beschermen tegen gevaarlijke landbouwgifsoorten, hebben we wetten om dierenleed te voorkomen en afspraken die ervoor zorgen dat er niet te veel medicijnen in de veeteelt worden gebruikt. Maar veel van dit soort regels gelden niet in de Mercosurlanden. Zo worden in de EU verboden landbouwpesticiden nog steeds veel gebruikt in de Braziliaanse industriële landbouw. Ook toonden officiële proeven onlangs aan dat Brazilië niet kan garanderen dat zijn vleesexport vrij is van schadelijke hormonen die de EU verbiedt. En het meest bizarre van deze handelsdeal: het zal de export van Europees landbouwgif stimuleren, zelfs middelen die in de EU zijn verboden!

Vernietiging van het Amazonewoud

En dan hebben we het nog niet gehad over de verwoesting van de natuur in Zuid-Amerika, die door dit handelsverdrag wordt aangewakkerd. Elke dag worden grote stukken regenwoud in het Amazonegebied en aangrenzende regio’s vervangen door weilanden voor vee en sojabonen. De beschermende regels daar ter plekke zijn niet sterk genoeg en de landbouwexport groeit alarmerend snel. Voor al die export is goedkope grond nodig. Drie maal raden waar die grond gevonden wordt… Juist: in het Amazonewoud en andere belangrijke natuurgebieden waar miljoenen mensen in leven en van afhankelijk zijn. De kleine boeren die voor de lokale markt produceren, worden verder in het nauw gedreven.

Wie profiteert van de deal?

Dus wie profiteert van deze deal? Het is duidelijk niet voor de meerderheid van de Europese boeren. In plaats daarvan is het afgestemd op de wensen van de industriële landbouwgiganten en de Duitse auto- en chemische industrie. Deze machtige krachten hebben zich verenigd, ten koste van kleine voedselproducenten, duurzame boeren, landarbeiders, consumenten en kostbare ecosystemen.

Tijd voor actie van minister Klever

De tekst van het handelsverdrag is nu goedgekeurd. Toch is er nog een kans om het verdrag naar de prullenbak te verwijzen, want de betrokken landen moeten er nog over stemmen. De Tweede Kamer heeft al tegen deze handelsdeal gestemd. Het is tijd dat de minister van Buitenlandse Handel, Reinette Klever, eindelijk opstaat voor de kleinere boerenbedrijven en belooft dat zij deze rampzalige EU-Mercosur-deal zal afwijzen.

Dus minister Klever: beken kleur en spreek je uit tegen deze onzalige handelsdeal!